Text: Briäder Grimm „Chinder- un Huusmärli“ - Der Wolf und die sieben jungen Geißlein

Briäder Grimm: Chinder- un Huusmärli (7. Uflag 1857)

„Der Wolf und die sieben jungen Geißlein“ aus „Mein erstes Märchenbuch“ 19. Jh.

Nr. 5 - Der Wolf und die sieben jungen Geißlein - Der Wolf ùn di siibe jùnge Gyzli (Ibersetzig in dr Dialäkt vum Untere Markgräflerland)

S isch emool en aldi Gais gsii, wù siibe jùngi Gyzli ghaa hed. Ùn die hed si gäärn ghaa, wie ne Mueder iiri Chinder gäärn hed. Si hed emool welen in Wald goo go Fueder hoole. No hed si alene siibe gruefen ùn hed gsaid: „Liebi Chinder, ich wil uusen in Wald. Gän Oobachd voor em Wolf. Wän er yynechùnd, no frisd er ich mid Hud ùn Hoor. Dää Lùmb verschdeld sich als, aber der wäären en an syynere raaue Schdim ùn an syyne schwaarze Dooben uusmache.“

D Gyzli hän gsaid: „Liebi Mueder, mer wän scho aachd gee, der chenen ooni Soorg fùùrdgoo.“ No hed di Ald gmägered ùn isch drooschdlig fùùrd. S hed nid lang bruuchd, no hed eber an d Diire gchlobfd ùn hed gruefe: „Machen ùf, liebi Chinderli, èier Mueder isch doo ùn hed in jeedem vùn ich ebis midbroochd.“

Aber d Gyzli hän an syynere raaue Schdim ghèèrd, as es der Wolf gsii isch.

„Mir mache nid ùf“, hän si gruefe, „du bisch nid ùnseri Mueder. Die hed e fyyni ùn siesi Schdim, aber dyy Schdim isch raau. Duu bisch der Wolf!“

No isch der Wolf in s Chaufmans gangen ùn hed sich e grooses Schdùg Chryyde gchaufd. Die hed er gäsen ùn hed doodermid syyni Schdim fyyn gmachd. No isch er reduur chùù, hed an d Husdiire gchlobfd ùn hed gruefe: „Machen ùf, liebi Chinderli, èier Mueder isch doo ùn hed in jeedem vùn ich ebis midbroochd.“ Aber der Wolf hed syy schwaarze Dooben in s Fänschder yyneghebd, des hän d Chinder gsää ùn hän gruefe: „Mir mache nid ùf. Ùnseri Mueder hed ke schwaarze Fues wie duu. Du bisch der Wolf!“

No isch der Wolf zuen eme Beg glofen ùn hed gsaid: „Ich haa mer der Fues aagränd, schdryych mer Daig driiber.“

Ùn wùùn em der Beg der Dooben yygschdriche ghaa hed, isch er zem Miler glofen ùn hed gsaid: „Schdrai mer wyses Meel iiber myy Doobe.“

Der Miler hed dänggd, der Wolf wil eber bschysen, ùn hed s nid wele machen, aber der Wolf hed gsaid: „Wän der s nid machsch, no fris i di!“

Do hed sich der Miler gfèèrchded ùn hed em der Doobe wys gmachd.

Jo, esoo sin d Mänsche!

No isch dää Lùmb zem dridemool an d Husdiire gangen ùn hed gsaid:

„Mache mer ùf, Chinder, èier lieb Miederli isch haimchùù ùn hed in jeedem vùn ich ebis us em Wald midbroochd.“

D Gyzli hän gruefe:

„Zaig is zèrschd dyyner Dooben, as mer sään, as der ùnser lieb Miederli bisch.“ No hed er der Dooben in s Fänschder yyneghebd, ùn wùù si gsää hän, as er wys gsii isch, hän si gmaind, s sèi ales woor, was er gsaid hed, ùn hän em d Diiren ùfgmachd.

Ùn wäär isch yynechùù: der Wolf. Si sin verschrogen ùn hän sich wele verschdegle. S aind isch ùnder der Disch gùmbd, s ander in s Bed, s drid in der Oofe, s vierd in d Chùchi, s fimfd in der Chaschde, s segsd ùnder d Wäschschisle, s sibd in der Uurechaschde.

Aber der Wolf hed si ali gfùnden ùn hed ke Fääderlääsis nid gmachd: ais noch em andre hed er verschlùgd in syym Rache. Nùme s jingschd im Uurechaschde, des hed er nid gfùnde.

Wùn er ke Hùnger me ghaa hed, isch er fùùrd. Är hed si dùsen ùf der griene Maden ùnder e Baum glaid ùn hed aafange schloofe. Bal derno isch di ald Gais haimchùù us em Wald. Mai, was hed si doo miese sää! D Husdiiren isch schbäärangelwyd ùfgschdande, Disch, Schdiel ùn Bängg sin ùmghèid gsii, d Wäschschislen isch hii gsii, s Degbed ùn s Chisi sin us em Bed zooge gsii. Si hed iiri Chinder gsuechd, aber si hed si niene gfùnde. Si hed enen ali noochenand bim Name gruefen, aber niemes hed ke Andword nid gee. Ändli, wù si an s jingschd chùù isch, hed e fyyni Schdim gruefe: „Liebi Mame, ich bii im Uurechaschde.“

Si hed s uuseghoold, ùn s hed ere verzeld, as der Wolf chùù gsii sèi, ùn as er di anderen ali gfräse heeb. Der chenen ich dängge, wie si ghiile hed ab iiren aarme Chinder.

Ändli isch si uusen in iirem Joomer, ùn s jingschd Gyzli isch midglofe. Wù si ùf d Made chùù sin, isch dèrd der Wolf gläägen ùnder eme Baum. Der hed esoo gschnaarchled, as d Näschd zidered hän.

Si hed e vù alene Syden aagluegd ùn hed gsää, as in syym vole Buuch ebis zabled hed. Jeemynee, hed si dänggd, sode myyni arme Chinder, wùn er zem Zoobenäsen aabegwoorgsd hed, no lääbig syy? No hed s Gyzli miese haimlaufe go d Schèèr, d Noodlen ùn Faade hoole. Derno hed si däm Ùngghyyr der Ranzen ùfghaue. Chuum hed si ai Schlänz gmachd, hed scho ai Gyzli der Chobf uuseghebd. Ùn wù si wyderschdghaue hed, no sin ali segsi noochenand uusegùmbd. Si sin ali no lääbig gsii ùn hän nidemool ke Schaade nid ghaa, wel des Ùngghyyr hed si ali ganz aabegschlùgd, esoo gydig isch s gsii. Des isch e Fraid gsii. No hän si iiri liebi Mueder ghäärzd ùn sin ùmegùmbd wie ne Schnyyder, wù Hochzyd hed. Di Ald aaber hed gsaid: „Jez geen ùn sueche Wacherschdai. Doodermid wämer däm godloose Dier der Buuch file, solang wie s no schloofd.“ No hän si bräsierd go die Schdai häärzschlaibfen ùn hän s em in der Buuch yynegschobd, so vyyl wie si yynebroochd hän. No hed e di Ald esoo schnäl zuegnaaid, as er nyd gmèèrgd hed ùn sich nidemool e weng grierd hed.

Wù der Wolf uusgschloofe ghaa hed, hed er sich ùf d Bai gmachd, ùn wel er Dùùrschd iiberchùù hed vù dääne Schdai im Maage, hed er wele ze me Brùne go dringge goo. Wùn er aaber aafange hed goo ùn sich hii ùn häär beweege, sin die Schdai in syym Buuch anenander boldered. Do hed er gruefe:

„Was rùmbeled ùn bùmbeled
I myym Buuch ùme?
Ich haa gmaind, s sèie segs Gyzli,
So sin s luder Wacherschdai.“

Ùn wùùn er an der Brùne chùù isch ùn sich iber s Waser bùgd hed ùn hed wele dringge, do hän e di schwääre Schdai yynezoogen ùn der hed miese jeemerlig versufe. Wù di siibe Gyzli des gsää hän, sin si bèi glofen ùn hän gruefe: „Der Wolf isch dood! Der Wolf isch dood!“. Ùn si sin mid iire Mueder ùm der Brùnen ùmedanzd vor Fraid.