Text: Briäder Grimm „Chinder- un Huusmärli“ - Märchen von einem der auszoge das Fürchten zu lernen

Briäder Grimm: Chinder- un Huusmärli (7. Uflag 1857)

Nr. 4 - Märchen von einem der auszoge das Fürchten zu lernen - Määrli vù aim, wù uuszoogen isch go s Fèèrchde lèère (Ibersetzig in dr Dialäkt vum Untere Markgräflerland)

E Vader hed zwee Siin ghaa, vù däänen isch der Eldschd schlaau ùn gschèid gsii, ùn hed ales rächd mache gwisd, der Jingschd aber isch e Dùùbeli gsii, hed nyd chene verschdoo ùn lèère; wän e d Lyd gsää hän, hän si gsaid: „Mid däm wird der Vader no syyni Laschd haa!“ Wän jez ebis z due gsii isch, hed s aliwyyl miese der Eldschd mache; hed e der Vader no schbeeder oder gaar znaachd ebis hoole ghaisen, ùn der Wääg isch derbyy iiber der Friidhoof oder sùnschd e schuurige Blaz gange, no hed er wool Andword gee: „E nai, Vader, ich gang nid dèrdhii, s gruusd mer!“ wel der hed si gfèèrchded. Oder wän zoobe bim Fyyr Gschiichdli verzeld woore sin, wù aim d Hud derbyy gschuudered hed, hän d Zuehèèrer mänggmol gsaid: „Aa, s gruusd mer!“ Der jingschd isch in syynem Ege ghogd ùn hed des mid aaghèèrd ùn hed s nid chene verschdoo, was des hed sole haise. „Aliwyyl saage si, s gruusd mer, s gruusd mer! Miir gruusd s nid - des wùrd wool e Chùnschd syy, wùùn i au nyd dervù verschdand.

Jez isch s gschää, as der Vader mool zuen em gsaid hed: „Hèèr, du in däm Ege dèrd, du wiirsch groos ùn schdaarch, der muesch au ebis lèère, wù der dy Brood dermid chaasch verdiene. Siisch, wie dy Brueder sich Miei gid, aber an diir isch Hobfen ùn Malz verloore.“ - „E, Vader“, hed er Andword gee, „ich wod gäärn ebis lèère; jo, wän s good, mèchd i lèèren, as mer s gruusd; doodervù verschdand i no gaar nyd.“ Der eldschd hed glachd, wùn er des ghèèrd hed, ùn hed bi sich dänggd: Jeesis God, was isch my Brueder fir e Simbel, us däm wùrd syyner Läbdig nyd - was e Heegli wil wääre, mues bezyde chrùm wääre. Der Vader hed gsyyfzged ùn hed em Andword gee: „S Gruuse, des solsch scho lèèren, aber dy Brood wiirsch doodermid nid verdiene.“

Bal derno isch der Chilchediener in s Huus chùù go ne Bsuech mache; do hed em der Vader sy Nood gchlagd ùn verzeld, wie sy Jingschden in alene Ding esoo schläächd bschlaage gsii sèi ùn der diei nyd wisen ùn nyd lèère. „Dänggen ich, wù ne gfrogd haa, mid waas er sy Brood wod verdiene, hed er gaar verlangd s Gruuse z lèère.“ - „Wän s wydersch nyd isch“, hed der Chilchediener Andword gee, „des chaan er bi miir lèère; dien e nùme ze miir, ich wil e scho abhooble.“ Der Vader isch dermid zfriide gsii, wel er dänggd hed: Der Bue wird doch e weng zwääg gschdùzd. Der Chilchediener hed en also in s Huus gnùù, ùn der hed d Gloge miese lyde. No ne baar Dääg hed er en am Midernaachd gwegd, hed e ghaisen ùfschdoo, in der Chilchedùùrm schdyygen ùn lyde. Duu solsch scho lèère, was Gruusen isch, hed er dänggd, isch häälige voornewäg gangen, ùn wù der Bue doobe gsii isch ùn sich ùmdrilld hed ùn s Glogesail hed wele länge, se hed er ùf der Schdääge, wysewyy vùm Schalloch, e wysi Gschdald gsää schdoo. „Wäär doo?“ hed er gruefen, aber die Gschdald hed kai Andword gee, hed sich nid gregd ùn nid grierd. „Gib Andword“, hed der Bue gruefe, „oder mach, as der fùùrdchùnsch, duu hesch doo in der Naachd nyd z schafe.“ Der Chilchediener isch aber schdoo bliiben ùn hed sich nid grierd, as der Bue hed sode glaube, s sèi e Gschbänggschd. Der Bue hed zem zwaidemool gruefe: „Was wid du doo?“ Schwäz, wän der e èèrlige Chäärli bisch, oder i ghèi di d Schdäägen aabe.“ Der Chilchediener hed dänggd: Des wùrd nid esoo schlim gmaind syy, hed ke Mugs vù sich gee ùn isch gschdande, wie wän er us Schdai gsii wäär. Do hed e der Bue zem dridemool aagruefen, ùn wù au des ùmesùnschd gsii isch, hed Aalauf gnùù ùn hed des Gschbänggschd d Schdäägen aabeghèid, as es zee Schdabflen aabeghèid isch ùn im e Ege liige bliiben isch. Dernoo hed er d Gloge gliden, isch haimgange, hed sich ooni ai Woord gsaid in s Bed glaid ùn isch wydergschloofe. D Frau vùm Chilchediener hed langi Zyd ùf iire Man gwaarded, aber der hed nid wele wiiderchùù. Do isch ere s ändli Angschd woore, si hed der Bue gwegd ùn hed gfrogd: „Waisch duu nid, wù my Man bliiben isch? Är isch voor diir ùf der Dùùrm gschdiige.“ - „Nai“, hed der Bue Andword gee, „aber s isch ain wysewyy vùù Schalloch ùf der Schdääge gschdanden, ùn wel er ke Andword nid gee hed ùn a nid hed welen ewäggoo, se haan i gmaind, s sèi e Schbizbue, ùn haan en aabegschùgd. Geen nùmen aane, no wäären er sää, eb er s gsii isch; s sod mer laid due.“ D Frau isch fùùrd gschbrùngen ùn hed iire Man gfùnde, wù im e Ege gläägen isch ùn gjoomered hed ùn e Bai broche ghaa hed.

Si hed en aabedraid ùn isch derno mid ludem Gschrèi zem Vader vùm Bue bräsierd. „Èier Bue“, hed si gruefe, „hed e groos Ùngglig aagriichd, myy Man hed er d Schdäägen aabeghèid, as er e Bai broche hed – schafe dää Schyyrebiirzler us ùnserem Huus!“ Der Vader isch verschroge, isch derhäärglofe chùù ùn hed der Bue uusgschùlde. „Waas sin des fir godloosi Schryych, die mues diir der Bees yygee haa.“ – „Vader“, hed er Andword gee, „hèère nùme aa, ich bii ganz ùùschùldig – är isch doogschdande in der Naachd wie ain, wù Beeses im Sin hed. Ich haa nid gwisd,wäär s gsii isch, ùn haan e drèimool gmaand z schwäze oder ewägzgoo.“ – „Aa“, hed der Vader gsaid, „mid diir verlääb i nùmen Ùngglig, gang mer us der Auge, ich wed di nimi aaluege.“ – „Joo, Vader, räächd gäärn, waarde nùme, bis es daagd hed, no will i uusgoo go s Gruuse lèère, esoo verschdand i doch e Chùnschd, wùn i chaa dervù lääbe.“ – „Lèèr, was de wid“, hed der Vader gsaid, „miir isch ales glyych. Se, do hesch fùfzg Daaler, gang doodermid in di wyd Wäld, ùn saag in kaim Mänsch nid, wùù de häär bisch ùn wäär dyy Vader isch, wel ich mues mi schäme fir dii.“ – „Jo, Vader, wien er s wän haa; wän iir nid mee verlange, doodrùf chaan i lyychd Aachd gee.“

Wù jez daaged hed, hed der Bue syyni fùfzg Daaler in d Däsche gschdegd, isch uuse ùf di groos Landschdroos ùn hed alewyyl vor sich hiigsaid: „Wän s mer nùme gruusdi! Wän s mer nùme gruusdi!“ Doo isch e Man derhäärchùù, dää hed ghèèrd, was der Bue zue sich sälber gsaid hed, ùn wùù si ne Schdùg wyder gsii sin, as mer hed chene der Galge sää, hed der Man zuen em gsaid: „Siisch, dèèrd isch der Baum, wù siibeni mid s Sailers Doochder Hochzyd ghalde hän ùn jeze lèère fliege – hog di drùnder, se wùùrsch scho s Gruuse lèère.“ – „Wän wyderschd nyd derzue ghèèrd“, hed der Bue Andword gee, „des isch lyychd due; lèèr i aber esoo gschwind s Gruuse, no solsch myyni fùfzg Daaler haa; chùm nùme moorne Moorge wider zue mer.“ Derno isch der Bue zue däm Galge gange, isch drùnder ghogd ùn hed gwaarded, bis es goobed hed. Ùn wel s en gfroore hed, hed er sich e Fyyr aagmachd, aber ùm d Midernaachd hed s esoo chald gwinded, as er droz em Fyyr nid hed wele waarm wääre. Ùn wùù der Wind di Ghänggde geegenenandbùdschd hed, as si sich hii ùn häärbewegd hän, se hed er dänggd: Duu friersch do ùnde bim Fyyr, was wääre säli dèrd oobe èèrschd friere ùn zable. Ùn wel midlyydig gsii isch, hed er d Laidere aaglaid, isch ùfegschdiige, hed ain nooch em andere loosbùnde ùn hed ali siibeni aabeghoold. Derno hed er s Fyyr gschiirgd, hed s aabloose ùn hed si im Ring ùme gsezd, as si sich häde sode wäärme. Aber si sin doo ghogd ùn hän sich nid gregd, ùn s Fyyr hed iiri Chlaider pagd. Do hed er gsaid: „Gän Aachd, sùnschd hängg in ich wider ùfe.“ Di Doode hän aber nid ghèèrd, hän gschwiige ùn hän iiri Lùmbe wyderbräne loo. No isch er bees woore ùn hed gsaid: „Wän er nid aachd gee wän, no chaan ich nid hälfe, ich will nid mid ich verbräne“, ùn hed si der Raaje nooch wider ùfe ghänggd. Nù isch zue syynem Fyyr ghogd und isch yygschloofe, ùn am andere Moorge, doo isch der Man zuen em chùù, hed die fùfzg Daaler wele haa ùn hed gsaid: „Jeze, waisch, was gruuse isch?“ – „Nai“, hed er Andword gee, „vù waas sod i s wise? – säli dèrd oobe hän s Muul nid ùfdue ùn sin esoo bleed gsii, as si die baar alde Lùmbe, wù si am Lyyb ghaa hän, hän bräne loo.“ Doo hed der Man gsää, as er di fùfzg Daaler hide nid wùùrd dervùdraage ùn hed gsaid: „Esoo ain isch mer noonig voorchùù.“

Der Bue isch au wider derwääg gange ùn hed wider aafange, vor sich hiischwäze:“ Aa, wän s mer nùme gruusdi! Aa, wän s mer nùme gruusdi!“ Des hed e Fuerman ghèèrd, wù hinde an em glofen isch, ùn hed gfrogd: „Wär bisch?“ – „Ich wais nid“, hed der Bue Andword gee. Der Fuerman hed wyder gfrogd: „Wùù bisch häär?“ – „Ich wais nid.“ – „Wär isch dyy Vader?“ – „Des dèèrf i nid saage.“ – „Was brùldesch bschdändig in der Baard yyne?“ – „E“, hed der Bue Andword gee, „ich wed, as es mer gruusdi, aber niemes chaa mer s lèère.“ – „Los dyy bleed Gschwäz“, hed der Fuerman gsaid, „chùm, gang mid mer, ich will luege, as i dii ùnderbringe due.“ Der Bue isch mid em Fuerman gange, ùn zoobe sin si zuen eme Wiirshuus chùù, wùù si hän wele iibernaachde. Wù si in d Schdùùbe chùù sin, hed wider ganz lus gsaid: „Wän s mer nùme gruusdi, wän s mer nùme guusdi.“ Der Wiird, wù des ghèèrd hed, hed glachd ùn hed gsaid: „Wän s di doodernoo glùschded, dooderzue sod doo wool Gläägehaid syy.“ – „Aa, bisch schdil“, hed d Wiirdsfrau gsaid, „ e mängge Wùnderfitzige hed scho syy Lääbe verloore, s wäär joomer ùn schaad ùm die scheenen Auge, wän die s Daagliechd nimi sode sää.“ Der Bue aber hed gsaid: „Wän s noon esoo schwäär isch, ich will s emool lèère, fir des biin i jo uuszooge.“ Er hed im Wiird kai Ruei nid gloo, bis dää verzeld hed, nid wyd ewäg vù doo schdiend e verwùndschde Schlos, wù ain wool chend lèère, was gruuse wäär, wän er nùme drèi Näächd wod din wache. Der Cheenig heeb däm, wù s wod wooge, syyni Doochder as Frau verschbroche, ùn die sèi di scheenschd Jùmbfere, wù d Sùne bschiine häd – in däm Schlos schdägden au groosi Schez, wù beesi Gaischder drùf ùfbase, die wùùre derno frèi ùn chenden e Aarme ryych gnue mache. Scho vyyl sèiewool yyne-, aber no ne kain wider uusechùù. Do isch der Bue am andere Moorge vor der Cheenig gange ùn hed gsaid: „Wän i dèèrf, no wod i wool drèi Näächd in däm verwùndschene Schlos wache.“ Der Cheenig hed en aagluegd, ùn wel er em gfale hed, hed er gsaid: „Du dèèrfsch der no drèierlai uusbide, aber s mien lääbloosi Ding syy, ùn des dèèrfsch mid in s Schlos nee.“ Do hed er Anword gee: „Se bid i ùm e Fyyr, e Draaibangg ùn e Schnyydschduel mid em Mäser.“

Der Cheenig hed em des ales am Daag in s Schlos draage loo. Wù s hed wele Naachd wääre, isch der Bue ùfe gange, heds in der Chamere e häl Fyyr aagmachd, hed der Schnyydschduel mid em Mäser dernääbe gschdeld ùn isch ùf d Draaibangg ghogd. „Aa, wän s mer nùme gruusdi!“ hed er gsaid. „Aber doo wùùr i s a nid lèère.“ Geege Midernaachd hed er wele syy Fyyr emool aaschiirge – wien er esoo yynebloose hed, do hed s zmools us eme Ege gschroue: „Au, miau! Wie s is frierd!“ – „Iir Naare“, hed er gruefe, „was schrèien er? Wän s ich frierd, cheme, hogen ich an s Fyyr ùn wäärmen ich!“ Ùn wien er des gsaid ghaa hed, sin zwoo groosi, schwaarzi Chaze mid eme gwaldige Gùmb derhäärchùù, sin em zue boode Syde ghogd ùn hän e mid iirene fyyrige Auge ganz wild aagluegd. Non eme Wyyli, wù si sich ùfgwäärmd ghaa hän, hän si gsaid: „Kamraad, wämer e weng Chaarde schbiile?“ - „Wùrùm nide?“ hed er Andword gee. „Aber zaige zèèrschd emool èiri Doobe häär.“ Do hän si iiri Chrale uusgschregd. „E“, hed er gsaid, „was hän iir fir langi Neegel! Waarde, die mues i èich zèèrschd abhaue.“ Doodermid hed er si bim Chraage pagd, hed si ùf der Schnyydschduel glùbfd ùn hed ene d Doobe feschdgschrubd. „Èich haan i ùf d Finger gluegd“, hed er gsaid, „do vergood mer d Lùschd zem Chaardeschbiil!“ Er hed si dood gschlaa ù hed si uusen in s Waser ghèid. Wùn er aber die zwoo zue Ruei broochd ghaa hed ùn wider an s Fyyr wele hoge, do sin us alene Ege ùn Ände schwaarzi Chaze ùn schwaarzi Hind an gliejige Chedene chùù, als mee ùn mee, as er sich nime hed chene verschdegle – die hän gruusig brield, sin em ùf syy Fyyr drambd,hän s uusenand zedled ùn hän s wele uusmache. Des hed er e Wyyli rueig mid aagluegd; wù s em aber z aarg wooren isch, hed er syy Schnyydmäser gnùù ùn hed gruefe: „Fùùrd mid diir, du Chaibechoog“, ùn hed ùf si loosghaue. E Dail isch ewäggùmbd, di andere hed er dood gschlaa ù hed si uusen in Wèier ghèid. Wùùn er wider chùù isch, hed er us der Fùngge syy Fyyr wider frisch aabloose ùn hed sich gwäärmd. Ùn wien er esoo doo ghogd isch, hän em d Auge nime wele lenger ùfblyybe, ùn er hed Lùschd iberchùù z schloofe. Do hed er ùmegluegd ùn hed im Ege e groos Bed gsää. „Des isch mer eebe räächd“, hed er gsaid ùn hed sich dryyglaid. Wùn er aber hed wele d Auge zuedue, se hed s Bed sälber aafange faare ùn isch im ganze Schlos ùmegfaare. „Räächd esoo“, hed er gsaid, „nùme zue alewyyl.“ Do isch s Bed fùùrdgrold, wie wän segs Ros voorgschbane gsii wääre, iber Schwelen ùn Schdääge ùf ùn ab – ùf aimool hob! hob! – hed s ùmghèid, zùnderschd-zeeberschd, as es wie ne Bäärg ùf em glaid isch. Aber är hed Degbeder ùn Chisi in d Hèèchi ghèid, isch uusegschdiige ùn hed gsaid: „Nù maag faare, wär Lùschd hed“, isch an sy Fyyr glääge ùn hed gschloofe, bis es Daag gsii isch. Demoorge isch der Cheenig chùù, ùn wùùn er en ùf em Boode hed sää liige, hed er gmaind, d Gschbängschder häde ne ùmbroochd ùn er wäär dood. Do hed er gsaid: „S isch doch schaad ùm dää scheen Mänsch.“ Des hed der Bue ghèèrd, hed sich ùfgriichded ùn hed gsaid: „Esoo wyd isch s noonig!“ Der Cheenig hed sich verwùndered, hed sich aber gfraid ùn hed grfogd, wie s em gange sèi. „Räächd gued“, hed er Andword gee, „ai Naachd isch ùme, di andere zwoo wùùùren au ùme goo.“ Wùùn er zem Wiird chùù isch, hed dää groosi Auge gmachd. „Ich haa nid dänggd“, hed er gsaid, „as i dii wider wùùr lääbig sää; hesch jeze glèèrd, was Gruusen isch?“ – „Nai“, hed er gsaid, „s isch ales ùmesùnschd – wän s mer nùme ain chend saage!“

Di zwood Naachd isch er noon emool in s ald Schlos ùfe gange, isch zem Fyyr ghogd ùn hed syy ald Lied wider aagfange: „Wän s mer nùme gruusdi!“ Wie d Midernaachd chùù isch, hed sich e Chrach ùn e Boldere hèère loo, zèèrschd hibscheli, derno al schdèèrger, no isch e wenig schdil gsii, ändli isch mid ludem Gschrèi e halbe Mänsch s Chämi aabechùù ùn isch vor en hiighèid. „Hee!“ hed er gruefe. „Noon e halbe ghèèrd derzue, desch z weenig.“ Do isch dää Chrach vù nèiem aagange, s hed deebered ùn brield ùn isch di ander Hälfdi au aabe ghèid. „Waard“, hed er gsaid, „ich will der zèèrschd s Fyyr e wenig aabloose.“ Wien er des due hed ùn sich wider ùmgsää hed, do sin di baide Schdùg zämegfaare, ùn isch doo ne gruuslige Man ùf syynem Blaz ghogd. „Esoo hämer nid gweded“, hed der Bue gsaid, „die Bangg isch myy.“ Der Man hed en welen ewägschùge, aber der Bue hed sich s nid gfale loo, hed e mid Gwald ewäggschoobe ù isch wider ùf syy Blaz ghogd. Do sin noo me Mane aabeghèid, ain noch em andere, die hän nyyn Doodebainer ù zwee Doodechebf ghoold, sin ùfghogd ùn hän gchaigled. Der Bue hed aa Lùschd iberchùù ùn hed gfrogd: „Hèèren er, chaan i a middue?“ – „Joo, wän de Gäld hesch.“ – „Gäld gnue“, hed er Andword gee; „aber èiri Chùùgle sin nid räächd rùnd.“ Nor hed er die Doodechebf gnùù, hed si in d Draaibangg gsezd ùn hed si rùnd draaid. „So, jeze wääre si beser rùùgle“, hed er gsaid, „haidebliz! Jez good s lùschdig!“ Er hed midgschbiild ù hed e wenig vù syynem Gäld verloore; wù s aber zwelfi gschlaa hed, isch ales vor syynen Auge verschwùnde gsii. Er isch aaneglääge ùn isch rueig verdschloofe. Am andere Moorge isch der Cheenig chùù ùn hed sich wele chùndig mache. „Wie isch der s desmool gange?“ hed er gfrogd. – „Ich haa gchaigled“, hed er Andword gee, „ùn e baar Häler verloore.“ – „Hed s der dän nid gruusd?“ – „Aa ba“, hed er gsaid, „lùschdig haan i mi gmachd. Wän i nùme wisd, was Gruusen isch!“

In der dride Naachd isch er wider ùf syyni Bangg ghogd ùn hed ganz bvyyld gsaid: „Wän s mer nùme gruusdi!“ Wù s schbood wooren isch, sin segs groosi Mane chùù ùn hän e Saarg yynedraid. Do hed er gsaid: „Ha, ha, desch bschdimd my Vederli, wù èèrschd vor e baar Daag gschdoorben isch“, hed mid em Finger gwùngge ùn hed gruefe: „Chùm, Vederli, chùm!“ Si hän der Saarg ùf der Boode gschdeld, äär isch aber aane gange ùn hed der Degel abgnùù – do isch e doode Man din glääge. Er hed em an s Gsiichd glängd, aber s isch chald wie Yys gsii. „Waard“, hed er gsaid, „ich will din e wenig wäärme“, isch an s Fyyr gange, hed syyni Hand gwäärmd ùn hed si ùf s Gsiichd glaid, aber der Dood isch chald bliibe. Nùù hed er en uuse gnù, hed en an s Fyyr gsezd ù hed en ùf syy Schoos glaidùn hed em d Äärm griibe, as es Blued häd wider sode sic roode. Wù a des nid hed wele hälfe, isch em yygfale, wän zwai zämen im Bed liige, no wäärme si sich, hed en in s Bed broochd, hed en zuedegd isch zuen em glääge. Iber e Wyyli isch a der Dood waarm wooren ùn hed aagfange sich roode.Do hed der Jùng gsaid: „Siisch, Verderli, häd i dii nid gwäärmd!“ Der Dood hed aagfangen ùn gsaid: „Jez will i dii verwoorge!“ – „Waas“, hed er gsaid, „isch dees dyy Dangg? Glyy solsch wiider in dyy Saarg“, hed en ùfghebd, hed en dryyghèid ùn hed der Degel zuegmachd; nor sin die segs Mane chùù ùn hän e wider fùùrddraid. „S will mer nid ruuse“, hed er gaid, „doo lèèr i s myyner Läbdig nide.“

Jezùnder isch e Man yynechùù, dää isch greeser gsii wie ali andere ùn hed fùùrchderbaar uusgsää; der isch aber ald gsii ùn hed e lange wyse Baard ghaa. „Oo du Wiichd“, hed er gruefe, „jez solsch bal lèère, was Gruusen isch, wel de solsch schdäärbe!“ – „Nid eso schnäl!“ hed der Bue Andword gee, „sol i schdäärbe, no mues i a derbyy syy.“ – „Dii wil i scho page“, hed der Uuhold gsaid. – „Hibscheli, hibscheli, mach di nid eso braid; esoo schdaarg wie duu biin i au ùn wool noo schdèèrger.“ – „Des wämer sää“, hed der Ald gsaid, „bisch schdèèrger wien ii, no wil i di goo loo; chùm, mer wän s versueche.“ No hed er en dùùr dùnggli Gäng zuen eme Schmidefyyr, hed e Ags gnùù ùn hed der aind Amboos mid aim schlaag in Boode gschlaa. „Des chann i no beser“, hed der Bue gsaid ùn isch zem andere Amboos gange – der Ald hed sich nääbe an en gschdeld ùn hed wele zueluege, ùn syy wyse Baard isch aabeghange. Do hed der Bue d ags glängd, hed der Amboos mid aim Bfiz gschbalde ùn hed der Baard vùm Alde mid yynegchlämd. „Nùù haan i dii“, hed der Bue gsaid, „jezen isch s Schdäärben an diir.“ Nor hed er e Yyseschdange glängd ùn hed ùf der Ald loosgschlaa, bis er gwèiseled ùn bäde hed, er sod ùfhèère, er wed em groosi Schez gee. Der Bue hed d Ags uusezooge ùn hed en loosgloo. Der Ald hed en wider in s Schlos reduurgfierd ùn hed em in eme Chäler drèi Chäschde vol mid Gold zaigd. „Doodervù“, hed er gsaid, „ghèèrd ai Dail in der Aarme, der ander im Cheenig, der drid diir.“ No hed s zwelfi gschlaa, ùn der Gaischd isch verschwùnde, as der Bue im Finschdere gschdanden isch. „Ich wùùr mer doch uuse chene hälfe“, hed er gsaid, isch ùmedabd, hed der Wääg in d Chamere gfùnden ùn isch dèèrdbyy syynem Fyyr yygschloofe. am andere Moorge isch der Cheenig chùù ùn hed gsaid: „Nùù wùùrsch glèèrd haa, was Gruusen isch?“ - „Nai“, hed er Andword gee, „was isch s nùme? Myy doode Veder isch doo gsii, ùn e bäärdige Man isch chùù, dää hed mer dùnde vyyl Gäld zaigd; aber was Gruusen isch, hed mer kainer gsaid.“ Do hed der Cheenig gsaid: „Duu hesch s Schlos gleesd ùn solsch myy Doochder hyroode.“ – „Desch ales räächd gued“, hed er Andword gee, „aber ich wais alnoonig, was Gruusen isch.“

Do isch s Gold ùfebroochd wooren, ùn d Hochzyd isch gfyyrd woore, aber der jùng Cheenig, so gäärn er syy Wyyb ghaa hed ù so vergniegd er gsii isch, hed doch alewyyl gsaid: „Wän s mer nùme gruusdi, wän s mer nùme gruusdi.“ Des hed si ändli bvyyld. Iire Chamermaidli hed gsaid: „Ich will Hilf schafe, s Gruuse sol er scho lèère.“ Si isch uuse gange zem Bach, wù dùr der Gaarde gflosen isch, n hed sich e ganze Aimer vol mid Grùndele hoole loo. Znaachd, wù der jùng Cheenig gschloofe hed, hed syy Wyyb iim miese s Degbed ewägzie ùn der Aimer vol mid chald Waser mid der Grùndele iber en driiberlääre, as di chlaine Fisch ùm en ùmezabled hän. Do isch er verwachd ùn hed gruefe: „Aa, was gruusd s mer, was gruusd s mer, liebi Frau! Joo, jeze wais i, was Gruusen isch.“