Text: Briäder Grimm „Chinder- un Huusmärli“ - Rotkäppchen

Briäder Grimm: Chinder- un Huusmärli (7. Uflag 1857)

Nr. 26 - Rotkäppchen - Roodchäbli (Ibersetzig in dr Dialäkt vum Untere Markgräflerland)

S isch emool e chlai sies Maidli gsii, die hed e jeede gäärn ghaa, wù si nùmen aagluegd hed, am alerliebschden aber sy Grosmueder, wù gaar nid gwisd hed, was si in däm Chind ales sod gee. Emool hed sin em e Chäbli us roodem Samd gschänggd, ùn wel em des esoo gued gschdanden isch ùn s gaar nyd anders me hed welen aaleege, hed s nùme s Roodchäbli ghaise. Am e Daag hed sy Mueder zuen em gsaid: „Chùm, Roodchäbli, se, do hesch e Schdigli Chuechen ùn e Fläsche Wyy, bring des der Grosmueder uuse; si isch chrangg ùn schwach, ùn des wird ere gued due. Mach di ùf, eb s hais wird, ùn wän der uusechùnsch, no gang aaschdändig ùn lauf nid ab em Wääg, sùnschd ghèisch ùn verdäbersch s Glaas ùn d Grosmueder hed nyd. Ùn wän der in iiri Schdùùbe chùnsch, no vergis nid, guede Moorge z saagen, ùn lueg nid zèrschd in alene Egen ùme.“

„Ich wil scho ales räächd mache“, hed s Roodchäbli ze der Mueder gsaid ùn hed ere d Hand drùf gee. D Grosmueder hed aber dùsen im Wald gwoond, e halbi Schdùnd vùm Doorf. Wù s Roodchäbli no in Wald chùù isch, hed s der Wolf drofe. S Roodchäbli hed aber nid gwisd, was des fir e bees Dier gsii isch, ùn hed e nid gfèèrchded. „Guede Moorge, Roodchäbli“, hed er gsaid. „Danggscheen, Wolf.“ - „Wùù uusen esoo frie?“ - „Zue der Grosmueder.“ - „Was draisch ùnder em Schùùrz?“ - „Chuechen ùn Wyy - geschderd hämer bache - no sol sich di chrangg ùn schwach Grosmueder ebis Gueds due ùn sich doodermid schdèèrge.“ - „Roodchäbli, wù woond dy Grosmueder?“ - „Noch e Vierdelschdùnd wyderschd im Wald, ùnder der drèi groosen Aichebaim, doo schdood iire Huus, ùnde sin d Nùshege, des wùrsch jo wise“, hed s Roodchäbli gsaid. Der Wolf hed by sich dänggd: des jùng, fyyn Ding, des isch e faisde Bise, dää wird noo beser schmege wie di Ald; der muesch s lischdig aafangen, as der chaasch baidi schnabe. No isch er e Ringli nääben em Roodchäbli derhäär glofe, no hed er gsaid: „Roodchäbli, bschau mool die scheene Blueme, wù im ringrùm schdeen, wùrùm luegsch di nid ùme? Ich glaub, du hèèrsch gaar nid, wie d Veegeli esoo fyyn singe? Du goosch jo fir dii derhäär, wie wän der in d Schuel giengdsch, ùn isch esoo lùschdig hùsen im Wald.“

S Roodchäbli hed d Augen ùfdue, ùn wù s gsää hed, wie d Sùneschdraale dùr d Baim hii ùn häär danzd sin ùn ales vol mid scheene Blueme gschdanden isch, hed s dänggd: wän i in der Grosmueder e frische Schdruus midbring, dää wird eren au ne Fraid mache; s isch esoo frie am Daag, as i doch bezyden aachùm, isch vùm Wääg ab in der Wald yyneglofen ùn hed Blueme gsuechd. Ùn wän s aini abbroche ghaa hed, hed s gmaind, wyder uuse diei e scheeneri schdoo, ùn isch dèrd hiiglofen ùn isch als diefer in Wald groode. Der Wolf aaber isch dyrägd zem Huus vù der Grosmueder gangen ùn hed an d Diire gchlobfd. „Wär isch dùse?“ - „S Roodchäbli, des bringd Chuechen ùn Wyy, mach ùf.“ - „Drùg nùmen ùf d Fale“, hed d Grosmueder gruefe, „ich bii z schwach ùn chaa nid ùfschdoo.“ Der Wolf hed ùf d Fale drùgd, d Diiren isch ùfgangen, ùn er isch ooni ai Woord gsaid graad zem Bed vù der Grosmueder gangen ùn hed si verschlùgd. No hed er iiri Chlaider aaglaid, hed iiri Chaben ùfgsezd, hed sich in s Bed glaid ùn hed d Voorhang zuezooge.

S Roodchäbli aber isch noo der Bluemen ùmeglofen, ùn wù s esoo vyyl zäme ghaa hed, as es kaini me hed chene draage, no isch em d Grosmueder wider yygfalen, ùn s hed sich ùf der Wääg zuen ere gmachd. S hed s Wùnder gnùù, as d Diiren ùfgschdanden isch, ùn wù s in d Schdùùbe chùù isch, isch em s dèèrd inen esoo ùùhaimli voorchùù, as es dänggd hed: jee, du lieber God, wievyyl Angschd haan i bygod hide, ùn bii soo gäärn bi der Grosmueder! S hed gruefe: „Guede Moorge“, hed aber ke Andword iiberchùù. No isch s zem Bed gangen ùn hed d Voorhäng zrùgzooge - doo isch d Grosmueder gläägen ùn hed d Chabe dief in s Gsiichd gsezd ghaa ùn hed esoo kurioos uusgsää. „Jee, Gros-mueder, was hesch du fir groosi Oore!“ - „As i di beser chaa hèère.“ - „Jee, Gros-mueder, was hesch du fir groosi Auge!“ - „As i di beser chaa sää.“ - „Jee, Grosmueder, waäs hesch du fir groosi Händ!“ - „As i di beser chaa page.“ - „Aber, Grosmueder, was hesch du fir e gruusig grooses Muul!“ - „As i di beser chaa fräse.“ Chuum hed der Wolf des gsaid, isch er mid aim Saz us em Bed ùn hed s aarm Roodchäbli verschlùnge. Wù der Wolf syyni Glùschde gschdild ghaa hed, hed er sich wiider in s Bed glaid, isch yygschloofen ùn hed aafange chaibelud schnaarchle. Der Jeeger isch graad am Huus dùùregangen ùn hed dänggd: wie di ald Frau schnaarchled, der muesch doch go luege, eb eren ebis fääld. No isch er in d Schdùùbe gangen ùn wùn er voor s Bed chùù isch, hed er gsää, as der Wolf din gläägen isch.

„Find i di doo, duu alde Sinder“, hed er gsaid, „ich haa di lang gsuechd.“ Nùù hed er wele syyni Bigs aaleege, no isch em yygfalen, as der Wolf d Grosmueder chend gfräse haa ùn mer chend si no rede - der hed nid gschose, der hed e Schèèr gnùù ùn hed aafangen im Wolf, wù gschloofe hed, der Buuch ùfhaue. Wùn er e baar Schlänz gmachd ghaa hed, no hed er s rood Chäbli sää lyychden, ùn no ne baar Schlänz, no isch s Maidli uusegùmbd ùn hed gruefe: „Jee, wie biin i verschroge, wie isch s esoo dùnggel gsii im Wolf syym Lyyb!“ Ùn derno isch di ald Grosmueder au no lääbig uusechùù ùn hed chuum chene schnuufe. S Roodchäbli hed aber gschwind groosi Schdainer ghoold, doodermid hän si im Wolf der Lyyb gfild ùn wùùn er verwachd isch, hed er wele fùùrdgùmben, aber d Schdai sin esoo schwäär gsii, as er glyy aabeblozd isch ùn sich zdood ghèid hed.

No sin ali drèi vergniegd gsii; der Jeeger hed im Wolf der Belz abzoogen ùn isch dermid haimgange, d Grosmueder hed der Chueche gäsen ùn der Wyy drùnggen ùn isch wider gsùnd woore, s Roodchäbli aber hed dänggd: der wid dyyner Läbdig niemeen elai ab em Wääg in Wald laufe, wän der s d Mueder verbode hed.

S wird au verzeld, as emool wù s Roodchäbli in der alde Grosmueder wiider ebis Baches broochd hed, no hed en andere Wolf an s aanegschwäzd ùn hed s welen ab em Wääg bringe. S Rodchäbli hed aber Aachdig gee ùn isch als em Wääg noo gangen, ùn hed der Grosmueder verzeld, s heeb der Wolf drofe, dää heb em guede Daag gsaid, aber der heb esoo bees us der Auge glinsd: „Wän s nid ùf der ùfige Schdroos gsii wäär, no häd er mi gfräse.“ - „Chùm“, hed d Grosmueder gsaid, „mer wän d Diire verschliesen, as er nid yyne chaa.“ Bal derno hed der Wolf aagchlobfd ùn hed gruefe: „Mach ùf Grosmueder, ich bii s Roodchäbli, ich bring der ebis Baches.“ Si hän aber schdil gschwiigen ùn hän d Diire nid ùfgmachd; no isch dää Graauchobf e baarmool ùm s Huus gschlichen, isch ändli ùf s Dach gùmbd ùn hed wele waarde, bis s Roodchäbli zoobe haim giengd, no hed er em wele nooschlyychen ùn hed s welen in der Dùnggeli fräse. Aber d Grosmueder hed gmèèrgd, was er im Sin ghaa hed. Jez isch voor em Huus e groose Schdaidroog gschdande, no hed si zem Chind gsaid: „Nim s Èèrgeli, Roodchäbli, geschderd haan i Wiirschd gchochd, se - draag s Waser, wù si din sin, in der Droog.“ S Roodchäbli hed so lang draid, bis der groos, groos Droog ganz vol gsii isch. No isch der Gschmag vù dääne Wiirschd im Wolf in d Naase gschdiige, der hed gschnyyfeled ùn hed aabegluegd, ändli hed er der Hals esoo lang gmachd, as er sich nimi hed chene heeben ùn hed aafange rùdsche, so isch er vùm Dach aabegrùdschd, graad in der groos Droog yynen ùn isch versofe. S Roodchäbli isch freeli haimgangen ùn s hed em niemes ebis zlaid due.