Uriel Weinreich

Dialäkt: Züritüütsch

Der Uriel Weinreich (jiddisch אוריאל ווײַנרײַך Uriel Wajnrajch [urˈiːəl ˈvaɪ̯nraɪ̯x]); uf d Wält choo am 23. Mäi 1926 z Wilna, doozmaal Poole; gstoorben am 30. Meerze 1967 z Nöi-York) isch en US-amerikaanische Spraachwüsseschafter gsy. Er hät sich bsunders mit Soziolinguischtik, Spraachkontakt und Jiddisch abggèè.

Läben und Würke

Der Uriel Weinreich isch de Soon vom Spraachwüsseschafter und Jiddischischt Max Weinreich gsy. D Familie Weinreich, wo uursprünglich us Kurland im hüttige Lettland chunt, isch 1940 i di Veräinigte Staate vo Amèrika uusgwanderet. Der Uriel Weinreich isch ab 1951 a de Columbia University z Nöi-York gsy und isch 1957 Dekaan vo de Linguistische Fakultèèt woorde.

Mit sym Buech Languages in Contact vo 1953 und 1963 hät er en wichtige Bytraag zur Spraachkontaktforschig gläischtet. Für d Tialäktology wichtig isch syn Uufsatz Is a structural dialectology possible? vo 1954 gsy. Sys Buech College Yiddish vo 1949 und sys Wöörterbuech Modern englisch-jidisch jidisch-englisch werterbuch vo 1968 händ Gänerazioone vo Jiddischstudänten und -studäntine bigläitet. Syn Plaan für en groosse jiddische Spraachatlas hät er ab 1959 realisiert, aber syn früene Tood hät dèm sys Fürschichoo starch prämset. As Jiddischischt hät er sogaar mit synere Frau zäme s Büechli Say It In Yiddish gschribe, so das die, wo umenandräised, au jaa wüssed, was mer underwägs wie uf Jiddisch säit …

Der Uriel Weinreich hät sich starch für d Spraachen i de Schwyz intressiert. I synere Dissertazioon vo 1951 und au im Buech vo 1953 isch es um d Spraachverheltnis i de Schwyz ggange, und er hät au Uufnaame vom Surbtaalerjiddisch für syn Spraachatlas gmachet.

Ghüraate gsy isch er mit de Volchskundleri Beatrice Weinreich.

E paar Publikazioone

• Uriel Weinreich: Languages in Contact. French, German and Romansh in twentieth-century Switzerland. With an introduction and notes by Ronald I. Kim and William Labov. Amsterdam/Philadelphia 2011 (d Dissertazioon vo 1951).
• Uriel Weinreich: Languages in Contact. Findings and Problems. New York 1953; Den Haag 1963. – Uf Tüütsch: Sprachen in Kontakt. Ergebnisse und Probleme der Zweisprachigkeitsforschung. Mit einem Nachwort von A. de Vincenz. München 1976.
• Uriel Weinreich: Is a structural dialectology possible? I: Word 10, 1954, S. 388–400 (PDF).
• Uriel und Beatrice Weinreich: Say It in Yiddish. A Phrase Book for Travelers. 1. Uuflaag New York 1958 (und wyteri Uuflaage).
• Uriel Weinreich: Modern englisch-jidisch jidisch-englisch werterbuch. Modern English-Yiddish Yiddish-English Dictionary. 1. Uuflaag 1968 (und vil wyteri Uuflaage).
• Uriel Weinreich: College Yiddish. An Introduction to the Yiddish Language and to Jewish Life and Culture. 1. Uuflaag New York 1949 (und vil wyteri Uuflaage).

Literatuur

• Isaac L. Bleaman: Uriel Weinreich: Contact linguist, historical linguist, and Yiddishist par excellence. I: Journal of Jewish Languages 5(2), 2017, S. 131–143 (PDF).
• Uriel Weinreich. I: Utz Maas: Verfolgung und Auswanderung deutschsprachiger Sprachforscher 1933–1945.