Wikipedia:Kei Theoriifindig

Richtlinie

• Zentrali Grundsätz
• Was d Wikipedia nit isch
• Artikelrichtlinie
• Dialäktrichtlinie
• Neutrale Standpunkt
• Kei Theoriifindig
• CC-BY-SA 3.0 Unported-Lizenz
• GNU Freie Dokumentationslizenz
• Urheberrecht
• Dateschutz
• Wikiquette
• Namenskonvention
• Kategorie
• Wiä schriib ich guets Alemannisch?
• Rotschläg fir Ibersetzige

Ein vu dr Grundsätz vu däre Enzyklopedii isch: in dr Wikipedia wird bekannts Wissen abbildet. In dr Wikipedia goht s um Theoriidarstellig, nit um Theoriifindig (TF) oder Theoriietablierig. Uussage, wu uf persenlige Erkenntnis vu Wikipedianer basiere, ghere nit in d Artikel. Fir dr Inhalt vun eme Artikel isch s nit relevant, was vun eme Wikipedia-Autor as „Wohret“ aagsäh wird. E Thema soll in dr Wikipedia eso dargstellt wäre, wie s in iberpriefbare, verlässlige Quälle gsäh wird. Zämme mit em neutrale Standpunkt un dr Pflicht, Beleg aazgee, bildet die Richtlinie di inhaltlig Grundlag vu däm Projäkt.

Dr Grundsatz

Grundsätzlig basiere Artikel in dr Wikipedia uf iberpriefbare Uussage. Iberpriefbar isch, was mit verlässlige Quälle beleit isch. Eb Uussage wohr sin oder nit, derf - bsundersch in strittige Fäll - nit in dr Wikipedia gchlärt wäre.

Theoriidarstellig

Theoriidarstellig isch d Uusfiehrig vu Inhalt, wu umfassend vereffentligt un vun ere uuabhängige Syte evaluiert woren isch. Fir d Theoriidarstellig im Rahme vun ere Enzyklopedii cha mer uf s Quällestudium nit verzichte. Alli Artikel in dr Wikipedia sotte Informatione as Grundlag haa, wu us Quälle stamme, wu scho vereffentligt sin un megligscht reputabel sin.

Mer unterscheidet zwische Quälle un Sekundärliteratur:

• Quälle biete Informationen oder Date, wie z. B. archäologischi Fund, Film, Bilder, gschichtligi Dokumänt (z. B. Tagebiecher, Transkriptione un Interviews) oder anderi empirischi Date.
• Sekundärliteratur sin Analyse, Interpretatione un Uuswärtige, wu uf dr Grundlag vu Primärquellen entwicklet sin.

Wikipedia-Artikel solle uf Informatione us Sekundärliteratur ufböut syy. Des giltet vor allem, wänn e Thema, wie z. B. Quantephysik oder Nejzyt, Gegestand vun eme breite wisseschaftlige Diskurs isch. Bi sonige Themene derf nit diräkt uf Primärquälle zruckgriffe wäre, wel scho d Uuswahl vu bstimmte Uusschnitt us em gsamte Primärquällereservoir e Theoriifindig isch. Primärquälle sotte wäge däm nume in däm Maß un in däm Zämmehang ufgfiehrt wäre, wie s au in dr Sekundärliteratur gängig isch.

Isch eidytig kei gängigi Sekundärliteratur zuen eme Thema vorhande, no cha in bstimmte Fäll au uf primäri Quälle zruckgriffe wäre. Des isch aber ender e Uusnahm un isch bschränkt uf Artikel mit eme aktuälle Bezug, wie z. B. Wahle oder Sportergeignis. Do derf d Darstellig aber nume bschrybe. Uussage, wu analysiere oder interpretiere sin eme sonige Fall nit zuelässig, au kei selektivi Zämmestellig vu Quälleinhalt. Wänn s noch ere längere Zyt allno kei Sekundärliteratur zuen eme Thema git, no isch des Thema villicht nit relevant fir e Enzyklopedii.

Bi Theme us dr Alemannische Region, wu s kei vereffentligt Wisse driber git, cha vu däne Grundsätz abgwiche wäre. Bi sonige Artikel cha Wisse, wu nume lokal tradiert wird, in dr Artikel yyfliesse un in änge Gränze au eigeni Forschige. Grad in sonige Fäll sott mer aber bsundersch ufpasse, ass mer keini eigene Interpretation in dr Artikel yybringt, sundere sich uf e Darstellig vu reine Fakte bschränkt.

Verwändbari Quälle

Verwändbari Quälle in däm Zämmehang sin Vereffentlichungen vu seriöse Dritte, wu effentlig zuegänglig sin. Publikatione im Sälbscht- oder Zueschussverlag un privati Websites ghere nit doderzue, wänn si kei Rezeption in dr Fachwelt gfunde hän in Form vu wisseschaftlige Zitatione.

Was isch Theoriifindig?

As Theoriifindig gälte Uussage in Artikel vu dr Wikipedia, wu in keinere aaerkannte Fachliteratur vereffentligt sin. Des betrifft bsundersch nit vereffentligti Theorie, Date, Uussage, Konzäpt, Methode oder Argumänt, aber au eigeni Interpretatione vu vereffentligte Date un Analyse. Nit gwinscht sin au Begriffsbildige un Wortschepfige; Begriff, wu in dr Fachwelt nit verbreitet sin, solle nit as Lemma un au nit in Artikel brucht wäre. Zum uusefinde, eb e Literatur aaerkannti Fachliteratur isch, bietet sich s z. B. s „Web of Science“ an.

Was isch Theoriietablierig?

Zue dr Theoriietablierig ghere alli Theorie, Uussage, Konzäpt oder Methode, wu usserhalb vu dr Wikipedia kei oder nume seli gringi Resonanz in dr jewylige Fachwält gfunde hän. In däm Zämmehang wird au vu Privattheorii gsproche. Im Unterschiid doderzue git s di sognannte Minderheitemeinige, wu villicht nume vu wenige verträtte wäre, aber in dr Fachwisseschaft kontrovers dischpetiert wäre un au do sotte gnännt wäre.

Begriffsfindig

E bsunderi Form vu Theoriifindig isch d „Begriffsfindig“. Doderby goht s um Phänomen, wu nogwise un chenne beleit wäre, wu s aber no kei etabliert Fachwort derfir git. Sälbschtgmachti Bezeichnige fir eso ebis sin in dr Wikipedia nit gwinscht. Wänn e Bezeichnig as etabliert cha aagsäh wäre, muess im Einzelfall prieft wäre, si sott aber vu mehrere Fachautore brucht wäre.

Grad im Alemannisch sott mer gnau druf luege, weli Fachbegriff tätsächlig vu Dialäktsprächer brucht wäre, wänn si iber des Thema schwätze. Träfi alemannischi Bezeichnige z finde cha im Uusnahmfall au di Alemannisch Wikipedia berychere. Sonigi Begriff sotte derno aber zerscht mit un in dr Wikipedia-Gmeinschaft diskutiert wäre.