Äärofoon

Äärofoon (v. gr. ἀήρ „Luft“ und φωνή „Klang“; au Luftklinger) si in dr Hornbostel-Sachs-Süstematik vo 1914 alli Muusiginstrumänt, wo dr Klang binene dur diräkti Schwingigsaareegig vo dr Luft erzügt wird. Si wärde witer iidäilt in

• Freiji Äärofoon, wo die schwingendi Luft inene nit dur s Instrumänt begränzt wird, und
• (äigentligi) Bloosinstrumänt, wo die schwingendi Luft inene dur s Instrumänt begränzt wird.

Für e braktisch Gebruuch macht s mäistens mee Sinn, wemm mä drnooch klassifiziert, wie dr Doon erzügt wird. Das chunnt im Schema vom Hornbostel und Sachs erst uf dr neggste Ebeni.

Underkategorie

Ablänkigs-Äärofoon

Ablänkigs-Äärofoon: Blockflööte

Bi deene wird d Luft, wenn si duureströömt, däilt und eso veränderet, ass e Doon erzügt wird.

• Pfife (Luftblattinstrumänt) – Bi Flööte wird e Luftstroom über e Kante gfüert, wo dr Luftstroom däilt und eso veränderet, ass e Doon erzügt wird. Bi de Kweerflööte isch die Kante im Bloosloch, bi Panflööte isch si an dr vorderer Kante vom Roor. D Blockflööte verwändet Labialpfife mit ere feststeende Aablooskante im Luftstroom.
• Freiji Ablänkigs-Äärofoon – D Schwingige vo dr Luft, wo dur iiri Brächig erzügt wärde, wird nit vom Körper vom Instrumänt begränzt, e Bischbil isch d Peitsche.

Underbrächigs-Äärofoon

Underbrächigs-Äärofoon: Handorgle

Bi deene wird d Luft, wie si vorbiiziet, regelmäässig underbroche, und eso wärde Döön erzügt.

• Sälbstklingendi Underbrächigs-Äärofoon – im Luftstroom het s e bewegts Elemänt, wo dr Stroom regelmäässig underbricht und eso e Doon erzügt. Mä underschäidet:
  • Zunge-Äärofoon – Bi Instrumänt mit Zunge, mä säit ene au Roorbletter oder Lamelle, si s d Zunge, wo wibriere, wenn d Luft an ene verbiiströömt. Die Grubbe umfasst Äärofoon mit
    • Zunge, wo duureschlöön, (Durchschlagends Roorblatt), wie bi dr Handorgle
    • Zunge, wo ufschlöön, (Ufschlagends Roorblatt), wie bim Saxophon und d Klarinette
    • Dobbelroorbletter (Geegeschlaagzunge), wie d Oboe und s Fagott
  • Lippedoon-Äärofoon (Drumbeeteinstrumänt) – Dere Grubbe säit mä im Allgemäine Bläächbloosinstrumänt, au wenn das mänggisch cha düsche. Bi iine sis d Libbe vom Schbiiler, wo e Luftsüüle zum Schwinge bringe, so dass am Ändi vom Roor, wo uf bäide Site offen isch, e Doon uusechunnt, wie bim Zink und dr Drumbeete.
• Underbrächigs-Äärofoon, wo nid sälber klinge – Do wird s Elemänt, wo dr Luftstroom regelmäässig underbricht, nit vom Luftstroom sälber bewegt. Drzue ghööre s Schwirrholz, dr Schnurrer und d Sireene.

Explosiv-Äärofoon

Explosiv-Äärofoon: en indische Ghatam

D Luft wird bi deen äi Mol verdichdet. Bischbil si Udu und Ghatam.

Weblingg

 Commons: Aerophones – Sammlig vo Multimediadateie

• web.uni-bamberg.de/ppp/ethnomusikologie/HS-Systematik/HS-Systematik.htm S Schema vom Hornbostel und Sachs (1914)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Aerophon“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.