Afro-asiatischi Schbrooche

Die afro-asiatische Schbrooche si ä Schbroochfamilie, wo öbbe 375 Schbrooche derzue ghöre. Si wärde gschwätzt vo meh as 300 Millione Mensche in Nordafrika, Oschdafrika, Weschdafrika, Zentralsfrika und Südweschdasie. Früehner het män ä semitisch-hamitischi Schbrooche gsait.

D Verbreitig vo de afro-asiatische Schbrooche (in gäl)

Underfamilie

Die afro-asiatische Schbrooche wärde in die Underfamilie iideilt:

• D Berberschbrooche, wo in Nordweschdafrika vo öbbe 15-30 Millione Mensche gschwätzt wärde
  • S Tamaschek vo de Tuareg in dr Sahara zwüsche Lybie, Algerie, Niger, Mali und Burkina Faso. Si hai es eiges Alphabet mit 24 Buechschdabe wo vo dr altlibysche Schrift abschdammt. Es wird vo rächts nach linggs gschriibe.
  • S Zanaga in Mauretanie und Senegal.
  • S Sanhadscha wo s Atlasberberische (Tamazight n Atlas) und s Soussberberische (au Schilchisch, Taschilchit odr Schluch) in Marokko und s Kabylische in Algerie drzue zällt wärde.
  • S Zenata wo s Rifische in Marokko, verschidnigi Wüschde- und Oasedialäkt in Marokko und Algerie, s Chawia in Oschdalgerie, s Schenwa in Algerie, verschiidnigi Dialäkt in Tunesie und mangisch d Mundart vo Zwara in Weschtlybie drzue zällt wärde.
  • S Oschtberberische wo d Dialäkt vo Siwa, Sokna, Nafusa, Awjila, Ghadamès drzue zällt wärde.
  • D Schbrooch vo de Guantsche uf de kanarische Insle, wo im 17. Johrhundert uusgschdorben isch.
  • S Libysche (au Numidisch odr Altlibysch) wo uusgschdorben und nume in Ieschrifte erhalte isch.
• D Tschadschbrooche, wo in Nigerie, Niger, Tschad und Kamerun verbreitet si.
• S Ägyptische, wo in dr Form vom Koptische bis in d Neuziit vo de ägyptische Chrischte as Umgangsschbrooch bruucht worden isch. Die ägyptische Schbrooche uusser em Koptische si mit Hieroglyphe odr mit dr hieratische Schrift gschriibe worde. S schböötere Neuägyptisch isch mit dr demotische Schrift gschriibe worde.
  • S Altägyptische.
  • S Middelägyptische
  • S Neuägyptische
  • S Koptische wird hüt mänggisch in dr chrischdlige Liturgie no bruucht. Es wird mit emä erwiiterete griechische Alphabet gschriibe.
• Die kuschitische Schbrooche wo im Horn vo Afrika gschwätzt wärde.
  • Die zentralkuschitische Schbroche in Äthiopoie und Eritrea
  • Die oschdkuschitische Schbrooche drunder Oromo, Somali, Sidamo, Saho, und Afar
  • Die südkuschitische Schbrooche drunder Aasáx, Iraqw-Alagwa, Burunge, und mögligerwiis Dahalo
  • Mänggisch wird au d Bedschaschbroch drzue zellt.
• Die omotische Schbrooche us Äthiopie, wo mänggisch zue de kuschitische Schbrooche zellt wärde
• D Bedschaschbrooch vo de Nomade z Ägypte, Sudan und Eritrea
• Die semitische Schbrooche us Südweschdasie und Äthiopie, und hüt au im nördlige Afrika wiit verbreitet.