Baskelànd (Frànkrich)

De frànzeesch Teil vum Baskeland (fr. pays basque français) ésch `s vun àlti Zitte har baskischsproochig Gebiet ém üsserschte Südweschte vun Frànkrich.

de Provinze vum Baskelànd (mét gànz Navarra) - de nördlichi (de franzeesch Teil) én grien

Dialäkt: Unter-Elsassisch

Bayonne - chef-lieu

Büürehoft ém nördlich Baskelànd

Geografii

`S bsteht traditionell üss drei historisch Territorie:

• Labourd (baskisch Lapurdi)
• Soule (frz. öi Pays de Soule, baskisch Zuberoa, ém lokale Dialekt Xiberoa)
• Nieder-Navarra (frz. Basse-Navarre, baskisch Nafarroa Beherea, èm dertige Dialekt Benafarroa oder Benabarra)

`S frànzeesch Baskelànd wurd uff Baskisch àls Ipar Euskal Herria (Nördliches Baskeland) odr Iparralde (Nordgebiet) b´zeichnet. `S grenzt ém Süde un Südweschte àn de spanischi Autonomi Gemeinschafte Navarra un Baskelànd, ém Nordweschte ésch de Küscht vum Golf von Biskaya/Golfe de Gascogne, ém Norde `s frànzeesch Département Landes un ém Oschte de historisch Provinz Béarn, wo´s hitzedàjs zsamme mét `s Département Pyrénées-Atlantiques bildt. Diss ésch Teil vun de Region Aquitaine (bask.: Pirinio Atlantikoak und Akitania). Höiptort ésch Bayonne (bask. Baiona) mét e Sous-préfecture.

Physischi Kàrt mét baskisch Ortsnàmme

De einzig urbani Agglomeration vum Ländel bélde de Stedt Bayonne/Baiona, Biarritz (bask. Miarritze odr Biarritz) un Anglet (bask. Angelu) ém Nordweschte vum Gebiet bi dr Méndung vum Adour àn d´Atlantikküscht, wie zsàmme knapp éwwr 100.000 Inwohnr hàn. Àndri wichtigi Orte àn d´Küscht sin Saint-Jean-de-Luz (bask. Donibane Lohizune) un de Grenzstàdt Hendaye (bask. Hendaia). `S Innere vu Ländel ésch dàgeje zmeischt gànz agricole/ländli prägt.

Gschicht

Én dr Frànzeesch Revolution, 1790 het mr de historisch Provinze aufgleest un de Teil vum Baskeland mét´m Béarn zue-m´e Département vereinicht, wie zeerscht de Nàmme Basses-Pyrénées krijt het hit Pyrénées-Atlantiques heisst. De Nàmme vun de historisch Territorie (baskisch herrialdes) werde àwwr ém Baskische widdersch verwandt, un se werde àls drei vun de zsàmme séwwe Territorie vum Baskenland ém historisch un kültürell Sinn betrachtet.

Zweisproochig àmtlich Wajwiser ém frànzeesche Baskelànd – vor 20 Johr noch gàr nit vorstellbar

Politik

De regionalistischi baskisch Bewejung ze Frànkrich setzt si in erschter Linie f´r e eijes baskischs Département in un lokali Politikr griffe de Forderung mànichmol uff. Àwwr de Politikr üss dr Region mét nàtional Gwicht vrsueche diss mét`m Vorschlaa vun`m nei Zueschnitt vun de Regione ze zrstreue.Én de kültürelli Domän gibt`s àwwr Zsàmmenarbeit mét`m Béarn un de iwrigi Teile vun de Region Aquitaine, wie zuem okzitanisch Sproochgebiet gheere.

Àm 29. Januar 1997 het dr Präfekt vun Pyrénées-Atlantiques durich "arrêté préfectoral" e "Pays Basque" anerkennt, vun dem `s Territorium 2.967 km² gross ésch un ungfähr de vun Baske bwohnti Bereiche vum Departement inschliesst.

E "pays" ésch nooch-m´e àls "loi Pasqua" bekannte Gsetz vun 1995 e regional Entwicklungsverband untrhalb vun de Départementsebeni un newwe de traditionell Inteilung én Arrondissements un Kantone.

Lüeg au

• Régions et peuples solidaires

Perseenlichkeite üss`m franzeesche Baskeland

• Bixente Lizarazu, frànzeeschr Fuessballspéeler
• Pierre Etchebaster, frànzeeschr Real-Tennis-Champion
• Michèle Alliot-Marie, frz. Justiz- und erste Verteidigungsministerin, letzte Vorsitzende des RPR, gewählte Abgeordnete des 6. Wahlkreises der Pyr.-Atl. (zuletzt 2007)

Weblink

• Informatione éwwr`s frànzeesch Baskelànd (frz.)
• Reiseberichte üss`m frànzeesch Baskelànd mét vieli Fotos
• DEMO - "Demokrazia Euskal Herriarentzat"/"Démocratie pour le Pays Basque" - gewaltlos regionalistischi Bewejung ém franzeesche Baskeland

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Baskenland_(Frankreich)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.