Bose-Einstein-Kondensat

S Bose-Einstein-Kondensat (noch Satyendranath Bose und Albert Einstein; Abchürzig BEK, ängl. BEC) isch en extreme Aggregatzuestand vom ene Süstem vo Däili, wo mä nid cha vonenander underschäide. Bim BEK isch dr grösst Däil vo de Däili im gliiche kwantemechanische Zuestand. Das isch nume mööglig, wenn d Däili Bosone si und dorum sich noch dr Bose-Einstein-Statistik benämme.

Dichdiverdäilig vom ene Bose-Einstein-Kondensat

Bose-Einstein-Kondensat si makroskopischi Kwanteobjekt, wo die äinzelne Bosone in ene vollständig delokalisiert si. D Woorschinlikäit ass mä jedes Boson am ene bestimmte Punkt cha aadräffe, isch also innerhalb vom Kondensate überall gliich grooss. Dr Zuestand cha doorum mit ere äinzige Wällefunkzioon beschriibe wärde.

Vo doo chömme Äigeschafte wie Suprafluididäät, Supraläitig oder Koheränz über makroskopischi Distanze. Dank dere Koheränz cha mä Interferänzexperimänt mit Bose-Einstein-Kondensat mache und Atomleiser baue, wo druf basiert, ass mä e Däil vo dr Materiewälle us dr Falle, wo s Kondensat din isch, kontrolliert uskopplet.

Litratuur

• Satyendranath Bose: Plancks Gesetz und Lichtquantenhypothese. In: Zeitschrift für Physik Nr. 26, S. 178, Springer, Berlin / Heidelberg 1924 (änglischi Übersetzig erschine in American Journal of Physics, Vol. 44, No. 11, Novämber 1976).
• Albert Einstein: Quantentheorie des einatomigen idealen Gases – Zweite Abhandlung. In: Sitzungsberichte der Preussischen Akademie der Wissenschaften. Berlin, 1925, S. 3–10.
• Kai Bongs, Jakob Reichel, Klaus Sengstock: Bose-Einstein-Kondensation: Das ideale Quantenlabor. In: Physik in unserer Zeit. Joorgang 34, Nummere 4, Wiley-VCH, Weinheim / Berlin 2003, ISSN 0031-9252, S. 168–176.

Weblingg

 Commons: Bose-Einstein-Kondensat – Sammlig vo Multimediadateie

• Max-Planck-Institut für Quantenoptik
• Aaschauligi Erklärige
• Onläin Skript mit ere usfüerlige theoretische Häärläitig
• Vordraag vom dütsche Füsiknobelbriisdrääger Wolfgang Ketterle über Bose-Einstein-Kondensat (1998) (änglisch)
• Video von Wolfgang Ketterles Lesung „Bose-Einstein Condensates: The Coldest Matter in the Universe“ – Massachusetts Institute of Technology, 11. Oktober 2001 (änglisch)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Bose-Einstein-Kondensat“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.