Brutalismus

Dr Brutalismus isch e Stil in dr Archidektuur vo dr Modärne, wo d Blüetezit von em zwüsche 1953 und 1967 gsi isch.

Grundlaage

Dr Begriff isch um 1950 vom schwedische Archidekt Hans Asplund brägt worde. Er läitet sich ab vom franzöösische Usdrugg béton brut, wörtlig ‚Roobeton‘. Gmäint isch s sichtbare Baumaterial, vor allem dr Formbeton mit sine Unebehäite und de Abdrück vo dr Schaalig, aber au Metall, Ziegel und anderi Materialie. Charakteristisch für d Archidektur si räini geometrischi Körper, wo nit mit ere Formsprooch kaschiert wärde, wo sich an anderi formali Löösige aaleene. Bsundrigs d Archidektur vom Le Corbusier, vor allem s Chloster Sainte-Marie de la Tourette bi Éveux-sur-l’Arbresle und d Unité d'Habitation z Marseille, Firminy, Berlin und Nantes, si für e Brutalismus richdigswiisend gsi.

As erste brutalistische Bau gältet d Schuel in Hunstanton vom Alison und Peter Smithson (1949–1954). Dr Brutalismus het die internazionali Modärne vo dr Nochchriegszit abglööst und mit sine Tendänze vo plastisch-körperhafte und konstrukzionsorientierte Archidektur, wo vo grobe Forme brägt gsi isch, und zum Baue mit Fertidäil gfüert, wo in de 1960er und 1970er Joor vorgherrscht het.

Dr Brutalismus (Architekturstil) und dr änglischi New Brutalism (unter anderem Archidektur- und Städtebau-Theorii) si zwäi verschidnigi Ströömige. Dr New Brutalism vo de änglische Mitgliider vom Team 10, Alison und Peter Smithson, het mee mit dr theoretische Reform vo dr CIAM (in Archidektur und Städtebau) z due as mit em Begriff Béton brut.

Galerii

• 
  Unité d’Habitation (Le Corbusier, 1956–1959), im Bild Berlin
• 
  D Fátimakapälle z Golzheim (Richartz, 1957)
• 
  D Iigangssite vo dr Markuskyrkan z Stockholm (Sigurd Lewerentz, 1958–1963)
• 
  D Iigangssite vo Sankt Paul z Häidelbärg
• 
  S Rotaprint-Geböid, Berlin-Gesundbrunnen (Klaus Kirsten, 1958)
• 
  D Bank of London & South America, z Buenos Aires (Clorindo Testa, 1959)
• 
  S Huus Sindlinge, Westfront (Günter Bock, 1962)
• 
  Scarborough College Ontario, Canada (John John Andrews, 1963–1969)
• 
  D Versöönigschille Dachau (Helmut Striffler, 1965–1967)
• 
  D Däilbibliothek Philosophicum 2 vo dr Uniwersidäät Räägesburg (um 1965)
• 
  S Musische Zentrum, Ruhr-Uniwersidäät Bochum (Helmut Hentrich, 1966)
• 
  Habitat 67, Montreal (Moshe Safdie, 1967)
• 
  Pfarrkirche Saint-Nicolas z Hérémence (Walter Förderer, 1967–1971)
• 
  Siedlung Thalmatt 1 in Hereschwande, Kanton Bärn (Atelier 5, 1967–1974)
• 
  Nevigeser Wallfahrtsdom z Velbert (Gottfried Böhm, 1969)
• 
  Die evangelischi Friidenschille z Monheim am Rhein (1968–1972)
• 
  S Roothuus z Boston
  (Gerhard Kallmann und N. Michael McKinnell, 1969)
• 
  Geböid vo dr Uniwersidäät Bielefeld (Klaus Köpke, Peter Kulka et al., 1969)
• 
  Geisel Library, University of California, San Diego
  (William Pereira, 1970)
• 
  Die Argentinischi Nazionalbibliothek Buenos Aires (1971–1992)
• 
  E Komplex an dr Uniwersidäät Paderborn (1972)
• 
  AfE-Turm, Frankfurt am Main (Staatsbauamt Hessen, 1972–2014)
• 
  S Roothuus z Terneuzen
  (Jo van den Broek & Bakema, 1973)
• 
  S Hotel Meliton vo dr Aalaag Porto Carras, Chalkidiki
  (Walter Gropius, posthum 1973)
• 
  D Robarts Library z Toronto (Warner, Burns, Toan & Lunde mit Mathers & Haldenby, 1973)
• 
  Die tschechischi Botschaft z Berlin (Věra und Vladimír Machonin, 1974)
• 
  S Bredero-Hochhuus, Hannover, (1975)
• 
  Parkhuus in Hannover-Middi (1975)
• 
  S Maritim-Hotel z Hannover
• 
  Royal National Theatre, London
  (Denys Lasdun, 1976)
• 
  S Ex-Home Office, London
  (Basil Spence, 1976)
• 
  S Hoochhuus vo dr Union Investment, Frankfurt (1977)
• 
  D Neckaruferbebauig Nord, Mannheim (1975–1982)
• 
  D Chille „Zur Häiligste Dreifaltigkäit“ z Wien-Mauer (Fritz Wotruba und Fritz Mayr, 1976)
• 
  Dr Genex-Durm, Belgrad
  (Mihajlo Mitrović, 1980)
• 
  Die russischi Botschaft z Havanna (A. Rotschegow, 1985)
• 
  Die Russischi Akademii vo de Wüsseschaften z Moskau (J. Platonow, 1988)
• 
  S Badische Staatstheater Karlsrue (Helmut Bätzner, 1975)

Litratuur

• Jürgen Joedicke: Architekturgeschichte des 20. Jahrhunderts. Stuttgart / Züüri 1998, S. 82–95.
• Klaus Göbel, Konrad Gatz: Ziegelkonstruktionen im Hochbau. Münche 1969.
• Reyner Banham: Brutalismus in der Architektur. Ethik oder Ästhetik? Stuttgart 1966.

Weblingg

•  Commons: Brutalismus – Sammlig vo Multimediadateie
• open2.net: Brutalism (ängl.) – Beschriibig vom Baustil
• The New Brutalism (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.thenewbrutalism.co.uk Fotene vo New Brutalist Geböid in Groossbritannie
• Luigi Monzo: Nicht Du Brutus! oder die Geburt des Sichtbetons.
• Seite eines Symposiums im Mai 2012 mit dem Titel "Brutalismus. Architekturen zwischen Alltag, Poesie und Theorie"
• Google Community "Architecture of Brutalism" (dt. und ängl.) - Sammlig vo Lingg und Fotene