Chasdai ibn Schaprut

Dr Chasdai ibn Schaprut (hebr. hebräisch ‏חסדאי אבן שפרוט‎, arabisch  حسداي بن شبروط‎ Hasdāy ibn Schabrūt, DMG Ḥasdāy b. Šabrūṭ; au Chisdai; * um 915 z Jaén; † um 970 z Córdoba) isch e jüdische Diplomat im middelalterlige Spanie gsi. Er isch dr erst jüdisch Würdedrääger im Dienst vo spanische Herrscher, wo mä öbbis über en wäiss.

Si Lääbe

Si Familie isch vo Jaén in Ostandalusie cho. Im Chasdai si Vater, wo riich gsi isch, isch vo Jaén uf Córdoba züüglet, in d Hauptstadt vom Kalifat vo Córdoba. Dört het dr Chasdai hauptsächlig Medizin studiert und isch in d Dienst vom umayyadische Kalif Abd ar-Rahman III. iidräte. Er het als Arzt braktiziert und medizinischi Forschigsarbäite gmacht. Gege s Ändi vo de 940er Joor, won e diplomatischi Delegazioon us Büzanz uf Córdoba cho isch und as Gschänk e Manuskript vom berüemte farmakologische Wärk vom Dioscurides mitbrocht het, isch dr Chasdai e Mitgliid vo dr Grubbe gsi, wo d Handschrift us em Griechische uf Arabisch übersetzt het. Si wie s dr Bruuch vo de muslimische Herrscher gsi isch, wo iiren Ärzt administrativi und politischi Ufgoobe aaverdraut häi, het dr Abd ar-Rahman dr Chasdai zum Läiter vo dr Zollabdäilig gmacht, was äini vo de wichdigste Böste in dr domoolige staatlige Verwaltig gsi isch. Mä het em au e hufe diplomatischi Missione aaverdraut. Wo sich dr Abt Johannes vo Gorze 953 as Emissär vom Kaiser Otto I. z Córdoba befunde het, si d Verhandlige über e Chasdai gloffe. 956 isch er zämme mit eme muslimische Abgsandte an Hoof vom Köönig vo León gschickt worde, zum mit em über e Friide z verhandle. Dr Höhepunkt vo sine diplomatische Aktiwidääte isch si Mission an Köönigshoof vo Navarra gsi. Si ersti Ufgoob därt het din bestande, dr Brinz Sancho (935–966) gsund z mache, wo as Sancho I. zum Köönig vo León kröönt worde und denn verstoosse worde isch. Im Chasdai isch s glunge, dr christlig Köönig z überreede, zämme mit sinere Groossmueter Toda uf Córdoba z goo, zum mit em Kalif e Friidensverdraag abzschliesse. Ass die bäide christlige Herrscher in s muslimische Córdoba cho si, isch as e wichdige diplomatische Erfolg aagluegt worde.

Wo dr Chasdai Ufgoobe am Hoof vom Kalif het afo übernee, isch er au e Sprächer und Läiter vo dr jüüdische Bevölkerig z Spanie worde. Er het dr Flüchtling Moses ben Chanoch, wo woorschinlig us Süditalie ch isch, zum Rabbiner vo Córdoba gmacht, was uf d Entwigglig vo dr jüüdische Gmäind in Spanie e diefe Iifluss ghaa het: Eso het sich s spanische Juudedum vo dr Füerig dur die babylonische Geonim glööst. Dr Chasdai isch vor allem für si Brief an dr Köönig vo de Chasare Josef bekannt, und für d Antwort vom Josef uf dä Brief. In dene Brief het s e Beschriibig vom umayyadische Kalifat, vo dr Stellig vom Chasdai am Köönigshoof und vo de Umständ vo dr Konwersioon vom Chasareköönig zum Juudedum. Öb die bäide Brief aber ächt si, isch umstritte.

Im Chasdai si Änkel Abu al-Fadl ibn Hasdai (1050 bis öbbe 1093) isch Wesir am Hoof vo de Emir vo Saragossa worde.

Litratuur

• Encyclopaedia Judaica Bd. 8, S. 533–534.
• Angel Sáenz-Badillos; Judit Targarona Borrás: Ḥasday ibn Šapruṭ'. In: Diccionario de autores judios (Sefarad. Siglos X-XV). El Almendro, Córdoba 1988 (Estudios de Cultura Hebrea, Band 10), S. 50-51. ISBN 84-86077-69-9.

Weblingg

• Encyclopaedia Britannica
• Medieval Sourcebook (änglisch)

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Chasdai_ibn_Schaprut“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.