Fejér

Fejér
Komitatssitz	Székesfehérvár
Flächi	4359 km² (11. Platz)
Ywohnerzahl	428'572 Ywohner (2008, 7. Platz)
Bevölkerigsdichti	98,3 Ywohner pro km²
Dialekt	Transdanubisch (Dunántúli)
ISO-3166-2-Abchürzig	HU-FE

Fejér (IPA: ['fɛje:r], ungarndütsche Name: Weißenburg) isch e Komitat z Zentralungarn. S litt westlig vo de Donau und noch am Plattesee. Agränze dien d Komitat Veszprém, Komárom-Esztergom, Pest, Bács-Kiskun, Tolna und Somogy. De Komitatssitz heißt Székesfehérvár.

Geografy

Geografisch gseh isch Fejér zimli verschyde; de südlig Deil litt in de Große Ungarische Diefebeni, anderi Deil vom Komitat sin hügelig (Bakony, Vertés, Gerecse). Au de Velencer See, e bekannts Urlaubszyl, litt im Komitatsgebiet.

Gschicht

Vor de Eroberig

S Gebiet isch scho vor 20'000 Johr bewohnt gsi. Wo s züe de römische Provinz Pannonia worre isch, hät s dört näbe de Hauptstadt Gorsium au d Städt Annamatia und Intercisa ge (hütt liige dört di ungarische Städt Baracs und Dunaújváros). Im Friehmittelalter hän Hunne und Aware dört gläbt. Bis züe de Eroberig durch d Ungare im spote 9. Johrhundert hän verschydeni Nomade s Gebiet besydelt.

Vo de Eroberig bis züe de Ottomanische Herrschaft

Zwüsche 895 und 900 sin d Ungare acho. Fehérvár (hütt Székesfehérvár) isch sällemols de Sitz vom Prinz Géza gsi und hät eso Bedütig kriegt. Under sinem Sohn isch d Stadt de Sitz vom Komitat worre, mo dört gründet worre isch. Di ungarische Könige sin bis zum 16. Johrhundert dört krönt und beerdigt worre.

Under de Ottomanische Herrschaft

1543-1688 isch Fejér vo de Ottomane bsetzt worre. Vyli Städt sin zerstört worre, d Bevölcherig isch starch zruckgange. Noch de Befreiig vo-n-ne isch hät sich d Bevölcherig 1692 neu organisiert; erscht 1703 hät Székesfehérvár sini Stadträcht zruckkriegt.

Gröschti Städt

Stadt	Bevölcherig
Székesfehérvár*	101'465
Dunaújváros*	049'183
Mór	014'731
Sárbogárd	013'461
Bicske	011'103
Ercsi	008'406
Gárdony	008'127
Enying	007'191
Polgárdi	006'582
Martonvásár	005'180

* Székesfehérvár und Dunaújváros hän s Komitatsrächt.

Tourismus

Di wichtigste Touristezyl z Fejér sin di zahlryche Denkmöler, Naturschutzgebiet und Badesee.

D'Alba Regia im Komitatssitz Székesfehérvár isch friehner de ungarische Chönig ihr Sitz gsi; do sin während 500 Johr 37 Chönig und 39 Chöniginne chrönt worre, under ihne au de Stephan I. Usserdem stönn z Székesfehérvár d'Ferenc-Chirch und s glychnamig Chloster.

S Brunszvik-Schloss z Martonvásár, wo in de 1870er-Johr baut worre isch, beherbergt e Beethoven-Museum.

Z Tác (Gorsium) sin 1958 römischi Sydlige freiglegt worre, wo sich über e Flächi vo rund 200 Hektare erstrecke. Si ghöre zu de gröschte Römersydlige an de Donau.

De Velencer See isch de zweitgröscht nadürlig See vo Ungarn und hät e Flächi vo 26 km². Er isch im Durchschnitt numme 1,5 Meter dief; sällewäg cha sini Wassertemperatur im Summer 26 bis 28 Grad erreiche. De beliebtest Badeort isch Agárd.

Ungarndütschi Ortsnämme

Ungarndütschi Ortsnämme im Komitat Fejér

Adony - Adam Bakonykúti - Kuti Bicske - Witschke Balinka - Balingen Bodajk - Wudeck Etyek - Edeck, Eideck Gánt - Gant

Gúttamási- Guth Isztimér - Ißzimmer Lajoskomárom - Loischkomorn Lovasberény - Lauschprien Mány - Maan Mezőfalva - Herzogendorf Mór - Moor

Pusztavám - Pußtewaan, Pußtewam Szár - Saar Székesfehérvár - Stuhlweißenburg Újbarok - Neudörfl, Derfl Vértesacsa - Otscha, Atschau Vértesboglár - Boglar Vérteskozma - Kosma

Weblink

 Commons: Komitat Fejér – Sammlig vo Multimediadateie

• Ungarndütschi, mit ere Lischt vo dütsche Ortsnämme

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Fejér_County“ vu de änglische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Fejér_megye“ vu de ungarische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.