Tolna

Tolna
Komitatssitz	Szekszárd
Flächi	3'703,31 km² (15. Platz)
Ywohnerzahl	238'431 Ywohner (2008, 18. Platz)
Bevölkerigsdichti	64,3 Ywohner pro km²
Dialekt	Transdanubisch (Dunátúli)
ISO-3166-2-Abchürzig	HU-TO

Tolna (Ussproch: [ˈtolnɒ], dt. d Tolnau) isch e Komitat im Südweste vo Ungarn. Es gränzt im Norde an Fejér, im Oste an Bács-Kiskun, im Süde an Baranya und im Weste an Somogy. De Komitatssitz isch Szekszárd.

Geografy

Z Tolna git's verschydeni Hügel. De höchst devo isch de Dobogó, wo d'Spitze uff 593 Meter über em Meer litt. S Komitat isch arm an Bodeschätz.

S Chlima vo Tolna bildet e Übergang zwüsche de Chlimas vo de Große Ungarische Diefebeni und Dransdanubie.

Di gröschte Flüss sin d'Donau, de Kapos und de Sió.

De Wald vo Gemenc isch bekannt für sini Rothirsch-Bständ. Im Reservat vo Gyulaj git's usserdem vyl Damwild.

Gschicht

E (hütt historischs) Komitat Tolna hät's scho zur Zit vom Stephan I. gee. Es isch um s Schloss vo Simontornya umme entstande. Wo i-n-re Blietezit d'Türke ygfalle sin, isch s Komitat fast vollständig entvölchert worre. S Wappe hät's im Johr 1699 vom Chönig Lipót I. griegt. Bis 1779 isch Simontornya de Komitatssitz gsi, ab dänn Szekszárd (wo allerdings d'Stadträcht erscht im Johr 1905 d'Stadträcht griegt hät. In sine hüttige Gränze isch s Komitat im Johr 1950 als Folg vo de Komitatsreform entstande.

Wirtschaft

D'Stadt Paks an de Donau

Z Paks (im Oste vom Komitat) stoht s einzig Atomchraftwärk vo ganz Ungarn. Do wird d'Hälfti vo de eläkdrische Energy broduziert, wo z Ungarn verbrucht wird. De Rychdum an Flüss stellt e güeti Bedingig für d'Landwirtschaft dar.

Di beide gröschte Undernämme noch Erdrag sin im Johr 2006 gsi:

1. Paksi Atomerőmű Zrt. (s Atomchraftwärk; landeswit Blatz 110), 2. Tolnagro Kft. (landeswit Blatz 423).

Bevölcherig

In relativ vyle Dörfer spyle d'Draditione für s Volk no e wichtigi Rolle. Säll isch bsunders usbrägt in de Dörfer Őcsény, Decs, Sárpilis und Alsónyék (alli im Südoste vo Tolna), wo mit em Oberbegriff "Sárköz-Dörfer" zämmegfasst werre.

Ungarndütschi Ortsnämme

Ungarndütschi Ortsnämme im Komitat Tolna

Alsónána - Ratznane, Unternanau Aparhant - Aparhant, Aprehant Bátaszék - Badesek, Baderseck Bátaapáti - Apadi, Abtsdorf Bátaszék - Baderseck Belecska - Bellitsch Bikács - Wikatsch Bonyhádvarasd - Warasch Bonyhád - Bonnhard Börzsöny - Bersing Cikó - Ziko, Zickau Csibrák - Schiwrak, Tschiwrak Diósberény - Berien, Bering Dőripatlan - Patland Dunakömlőd - Kimling, Kemling Duzs - Duschau Felsőnána - Falschnane, Obernane Grábóc - Grawitz Gyönk - Jink, Jenk Györe – Jerewe

Györköny - Jörging, Jerging Hőgyész - Hedjeß, Hidjes Izmény - Ismi Kakasd - Kokesch, Kokers Kalaznó - Kalas, Gallas Kaposszekcső - Sektschi Keszőhidegkút - Hiewrkut, Hirekut Kéty - Kiek Kisdorog - Kleindorog, Kladorog Kismányok - Kleinmanok, Klamanok Kisvejke - Ungarischweke Lengyel - Lendl Majos - Maiesch Mórágy - Maratz Mőzs - Mesch, Mötschau Mőcsény - Metschke Mucsfa - Mutschwa Mucsi - Mutsching Murga - Murgau Nagymányok – Großmanok

Nagyszékely - Großsäckl, Krusekl Nagyvejke - Deutschweke Németkér - Kremling, Kier Németlad - Deutschlad Paks - Paksch Pári - Pari Pincehely - Binsenhelm Szakadát - Sagetal Szálka - Salka, Salkau Szárazd - Sarasch Szekszárd - Seksard Tabód - Tawed, Taboldsdorf Tevel - Tewel Tolna - Tolnau Varsád - Waschad Váralja - Warole, Waroli Várdomb - Wardum, Wardom Závod - Sawed Zomba - Sumpa

Weblink

 Commons: Komitat Tolna – Sammlig vo Multimediadateie

• www.tolnamegye.hu - Offiziälle Uffdritt im Netz
• Ungarndütschi, mit ere Lischt vo dütsche Ortsnämme

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Tolna_megye“ vu de ungarische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.