Dialäkt: Mìlhüüserisch

Dr Gâteau mollet (als. „waicher Küacha“) ìsch a frànzeescha Assschpeziàliteet üss’m Argonner Wàld, bsunders üss’m Ardenna-n-Argonna. ’S ìsch a Küacha üss Butter, Aijer, Heefataig, Zucker un Sàlz,[1][2] wo ma-n-àls Vor- odd’r Nohschpiisa ìss.[3]

d’ Gschìcht vum Grìcht ändere

 
Vertratterinna vu dr Briaderschàft, wo dr Gâteau mollet färdert —doo bii-n-’ra Üssschtällung ànna 2012.

Ma waiss nìt, wänn dr Gâteau mollet zem äärschta Mol kocht worra-n-ìsch.[4] Ma waiss àui nìt, wu’s ärfunda worra-n-ìsch: äntwädder ìn da Ardenna odd’r ìn dr Champagne.[5] S’ Rezapt hann villicht Elsasser mìtgbràcht, wu sa dr diitsch-frànzeescha Kriag vun 1870–1871 gflechta hann. Dàs wurd ärkläära, worum dr Küacha wia-n-a Kugelhupf üsssìeht.[1][5][6]

Sallamols ìsch dr Küacha Gâteau à la royale gnännt gsìì —dàs bediitet „keenigliger Küacha“. Gassa worra-n-ìsch’r vor àllem vun àrma Fàmìlia.[1] Bii da Hochzittsfaschter hàt ma-n-oft a „waicher Küach“ särviart, mìt’ma verschtäckta Sìlwerrìng drìnn. Wänn a junger Gàscht dr Rìng äntdäckt hàt, dänn hàt ma gsajt, àss’r boll hiroota wurd.[1]

Ànna 2007 ìsch z’ Neufmanil ìm Ardennes a Briaderschàft äntschtànda, fìrs lokààla Zuckerkiachla un dr Gâteau mollet färdra.[6] Àlla zwai Joohra orgànisiart d’ Briaderschàft a Fascht z’ Neufmanil, fìr dia Schpeziàliteeta färdra.[7] Gfärdert wìrd àui dr Gâteau mollet dur d’ Bootschàft vu da Briaderschàfta vum Ardennes.[8]

wia ma-n-’s kocht un särviart ändere

A Gâteau mollet kocha ìsch aifàch un koschtbìllig. ’S düürt numma-n-äbb 55 Mìnüüta. Doo ìsch s’ Rezapt fìr äbb 10 Gàschta:[9]

  • Nìmm 20 g frìscha Heeva un verkrummel’ sìe ìn a bìtsi ààwärmta Mìlch;
  • Làss rüaija fìr a pààr Mìnüüta;
  • Ìn’ma Schìssel, mìsch 200 g Mahl mìt’ma Prisla Sàlz, ema gschtrìchana Assläffel voll Zucker, dr Heeva un dräi Aijer; wahrenddässa fiag noh z’ noh 200 g Butter bii un mìsch nochamol dàs àlles;
  • Nìmm a Furm un beschtriich sìe mìt Butter un Mahl; dänn schanck dr Taig doo druff ii;
  • Làss dàs àlles ìn’ma wàrma Zìmmer rüaija, wahrend mìndeschtens zwai Schtunda —’s ìsch bassr, wänn düü d’ Furm ìwwerdäcksch;[8]
  • Wänn dr Taig hoch gnüa ìsch, schiaw dàs ìn dr Oofa ii (mìt’m Wàrmaregülààter uff 6) un làss äbb 35 Mìnüüta làng bäcka.
  • Wänn’s färtig ìsch, wàrt bis’s kàlt ìsch; dänn moodl’ dr Küacha uff’ma Oofagatter üss un draij ìhn um.[8]

Dr Gâteau mollet ìss ma kàlt odd’r laih.[9] Dr Küacha kààt ma mìt Rühm, Schühm odd’r Frìchta,[1] un nàdììrlig àui mìt Kàffee särviara.[6]

Sunschtigs ändere

Dr Gâteau mollet ìsch ahnlig wia dr pikàrdischa Gâteau battu,[6] wo sallamols àui „Gâteau mollet“ gnännt gsìì-n-ìsch.

Kwalla-n-ààgàb ändere

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Dominique Auzias, Jean-Paul Labourdette: Champagne-Ardenne 2019. Petit Futé (französisch, google.fr [abgerufen am 16. Februar 2022]).
  2. Folklores de Champagne : Numéros 96 à 101. Société des amateurs de folklore et arts champenois, 1985, Gâteau mollet, S. 119 (google.fr).
  3. À Neufmanil, la galette au suc et le gateau mollet: plus que des recettes de grand-mère. In: L’Ardennais. 28. Oktober 2018 (französisch, lardennais.fr [abgerufen am 16. Februar 2022]).
  4. Gâteau mollet. (pdf) In: Les Nouvelles de la Boulangerie. Institut national de la boulangerie pâtisserie, archiviert vom Original am 10. Februar 2022; abgruefen am 16. Februar 2022.
  5. 5,0 5,1 Le gâteau mollet ardennais. In: Les Almanachs des Terroirs de France. Abgruefen am 8. August 2019 (französisch).
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 Confrérie de la galette à suc' et du gâteau mollet. Festival des confréries en Ardenne, abgruefen am 17. Februar 2022 (französisch).
  7. À Neufmanil, la galette au suc et le gateau mollet: plus que des recettes de grand-mère. In: L’Ardennais. 28. Oktober 2018, abgruefen am 17. Februar 2022 (französisch).
  8. 8,0 8,1 8,2 Le Gâteau mollet. Främdaverkehrsàmt vu Charleville-Sedan, abgruefen am 17. Februar 2022 (französisch). Doo ìsch s’ offiziälla Rezapt vum Gâteau mollet, vu’ma Ardenner Bäck vu dr Ambassade des confréries de l’Ardenne.
  9. 9,0 9,1 S’ Rezapt vu’ma Gâteau mollet üss da Ardenna uff Marmiton. Àbgrüafa-n-àm 16. Hornung 2022 (frànzeesch).