D Gärbergass z Baasel

D Gärbergass isch e Strooss in dr Baasler Altstadt und ghöört zum wirtschaftlige Zentrum vo dr Stadt. Si goot vom Barfüesserblatz bis zum Määrtblatz uf dr lingge Site em Birsig nooch, wo aber scho sit mee as hundert Joor in dr Stadt ganz iidoolt isch.

Gärbergass 71 bis 75 am Ändi vo dr Gass bim Barfüesserblatz.
Dialäkt: Baseldütsch

Gschicht ändere

 
Uschnitt us dr Stadtaasicht vom Matthäus Merian em Eltere im 17. Joorhundert[1]
Uf dere Aasicht foot d Gärbergass im rächte undere Egge vom Barfüesserblatz (11) aa, und goot rächts aabe bis zum Määrtblatz, wo s Roothuus (18) stoot. Zwüsche de Hüüserräije grad näbe dr Gass gseet mä dr Birsig, wo denn no, usser under de Blätz, ooberirdisch gflosse isch.

Im Middelalter häi die Aadlige und anderi Meebesseri oobe uf de Bärg gwoont (Münsterhüügel, Noodlebärg) und die äifache Lüt si dunde im Birsigdaal dehäi gsi, und dört isch d Gärbergass wäge iirer Nööchi zum Birsig entstande. E Hufe Handwärker häi fliessends Wasser brucht wie d Gärber, wo dr Gass iire Naame gee häi, oder d Metzger, wo iiri Abfäll äifach in Bach iine gheit häi.

Bis ins 19. Joorhundert isch d Gärbergass zimlig äng bliibe. Wo d Baasler denn ändlig gmerkt häi, ass die middelalterlige Strössli für e modärne Vercheer z äng wärde, häi si d Stadtdoor und d Stadtmuure abgrisse, d Stadtgrääbe ufgfüllt und bräiti Stroosse afo baue. D Verbräiterig vo dr Gärbergass im Joor 1874 isch Däil vo dere Modärnisierig gsi.

Gmäinschaftshüüser an dr Gärbergass ändere

An dr Gärbergass häi meereri Gmäinschafte iiri Hüüser ghaa. D Juude, wo scho sit em 12. Joorhundert z Baasel gläbt und vili von ene an dr Gärbergass gwoont häi,[2] häi woorschinlig iiri ersti Synagoge bim Rindermäärt an dr undere Gärbergass ghaa, bis si im Pogrom vo 1349 zum e groosse Däil ermordet worde si. D Kürschner häi 1353 iir Gsellschaftshuus an dr Gärbergass iigrichdet, und d Gwürzhändler häi 1423 dr Ballhoof an dr Gärbergass 11 näben em stedtische Kaufhuus kauft. D Zumft ze Schniider isch bis 1874 an dr Nummere 36 dehäi gsi, und iir Huus isch bi dr Korrektur vo dr Gärbergass abbroche worde. Grad nääbedraa isch s Zumfthuus ze Gartner gstande. D Zumft zu Schmiid isch an dr Gärbergass 24 glääge, bis ass s Geböid an d GGG verkauft worde isch und e Stadtbibliothek drii cho isch. D Zumft het aber immer no iir Lokal im Schmiidhoof. D Wissgärber si e zitlang im Huus zum Lange Pfäffer an dr Gärbergass dehäi gsi, bis si in die Wissi Gass züüglet si.

Dänggmolgschützti Bauwärk an dr Gärbergass ändere

Fuessnoote ändere

  1.  
    Die ganz Aasicht vo dr Stadt Baasel vom Merian vo 1642.
  2. Brigitt Sigel: Stadt- und Landmauern: Abgrenzungen - Ausgrenzungen in der Stadt und um die Stadt, vdf Hochschulverlag AG, 1999, S. 94

Koordinate: 47° 33′ 26,2″ N, 7° 35′ 17,7″ O; CH1903: 611263 / 267408