Gregor XIII.

Dr Gregor XIII. (burgerli Ugo Boncompagni; (* 7. Jänner 1502 z Bologna; † 10. April 1585 z Rom) isch Papscht vu 1572 bis 1585 gsii.^[1]^[2]^[3]

Dr Gregor XIII. isch anne 1539 in dr Dienscht vu dr Chilche drätte. 1558 isch er Bischof vu Vieste un 1565 Kardinal wore. Am 13. Mai 1572 isch er im Konklave innerhalb vu weniger wie 24 Stund zum Papscht gwehlt. Dr Papstname, wu scho syt 150 Johr nimi brucht woren isch, het er gwehlt, wel er am Feschtdag vum Hl. Gregor I. Kardinal woren isch. Dr Gregor XIII. het d Wisseschaft un d Bildig gferderet, dr Kaländer reformiert, het si drum bemiet, verloreni Biet vum Chilchestaat wider z gwinnen un isch aini vu dr zäntrale Figure vu dr Gegereformation gsii. In sy Pontifikat fallt d Bartholomäusnacht z Frankrych, wun er uusdrickli begrießt het.

Rosechranzfescht

Zum erschte Johresdag vu dr osmanische Niderlag am 7. Oktober 1571 in dr Seeschlacht vu Lepanto het er 1572 s Rosechranzfescht begrindet.

Vatikanischi Stärnwarte

Ass syni wisseschaftlige Beroter e Kaländerreform hän chenne vorberaite un iberpriefe, het er 1578 e Durm fir aschtronomischi Beobachtige böue loo („Durm vu dr Wind“) un het dodermit di Vatinanisch Stärnwarte grindet, wu s hit no git.

Kaländerreform

Bekannt isch er hit vor allem wäge dr Kaländerreform, wu uf ihn zrugggoht un wun er no hitiger Datierig am 24. Februar 1582^[4] mit syre Bulle Inter gravissimas erloo het un wu hit no as „Gregorianische Kaländer“ giltig isch.

In dr Hauptsach isch s dodrum gange, derfir s z sorgen, ass s gmässe Johr au wirkli em aschtronomische entsproche het. D Friehjohrs-Dag-Nacht-Glychi (Primar-Equinoktium) het solle wider am 21. Merz syy, wie s dur s Konzil vu Nicäa anne 325 feschtglait woren isch. Bis 1582 het dr (noch em Julius Caesar gnännte) „Julianisch Kaländer“ gulte, wu gegeniber dr wirklige Duur vum Johr um elf Minuten un vierzeh Sekunde z lang gsii isch. Alli 128 Johr hän si die ständige chlaine Fähler zum e volle Dag summiert.

Dr Gregor het jetz verfiegt, ass d Vier-Johres-Periodik vu dr Schaltjohr modifiziert wird: Unter dr Johr, wu je ai Johrhundert dermit ufhert (Johr wie 1300, 1400 oder 1500), hän nume no die Schaltjohr sotte syy, wu dur 400 dailbar sin (Johr wie 1600, 2000, 2400 un eso wyter). Dodermit sin 400 Johr im Gregorianische Kaländer drei Däg chirzer wie im Julianische.

Di iberzellige zeh Däg, wu syt em Konzil vu Nicäa scho ufglofe gsi sin, het dr Gregor us em Kaländer uusenee loo, dodermit isch uf Dunschtig, dr 4. Oktober 1582 gly Frytig, dr 15. Oktober chuu (5. Oktober^jul./ 15. Oktober 1582^greg.).

Päpschtligi Universitet Gregoriana

Anne 1551 het dr Ignatius vu Loyola, dr Grinder vum Jesuitenorde, di erscht Schuel vu dr Jesuiten yygrichtet, s Collegio Romano. Des Kolleg isch arg beliebt gsii un isch 1584 vum Papscht Gregor XIII. an ere andere Stell in dr Stadt nei ufgmacht un bsundersch gferderet wore. Ihm z Ehre isch em Collegio Romano 1873 vum Papscht Pius IX. dr Titel Pontificia Universitas Gregoriana (Päpschtligi Universitet Gregoriana) verlihe wore.

Sunschtiges

Dr Gregor XIII. het us syre vorpäpschtlige Zyt mit dr Mätresse Maddalena Fulchini en illegitime Suhn gha, dr Giacomo Boncompagni, wu am 26. Augschte 1572 legitimiert woren isch.

Literatur

Agostino Borromeo: Gregorio XIII, papa. In: Mario Caravale (Hrsg.): Dizionario Biografico degli Italiani (DBI). Band 59 (Graziano–Grossi Gondi), Istituto della Enciclopedia Italiana, Rom 2002 (italienisch).
Agostino Borromeo: Gregorio XIII. In: Massimo Bray (Hrsg.): Enciclopedia dei Papi. Band 3: Innocenzo VIII, Giovanni Paolo II. Istituto della Enciclopedia Italiana, Rom 2000 (treccani.it).
Friedrich Wilhelm Bautz: GREGOR XIII., Papst. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 2, Hamm 1990, ISBN 3-88309-032-8, Sp. 323–325.
Michael Ott: Pope Gregory XIII (UGO BUONCOMPAGNI).. In: Catholic Encyclopedia, Band 7, Robert Appleton Company, New York 1910 (änglisch)
Gregor XIII.. In: Theologische Realenzyklopädie (TRE). Band 14, de Gruyter, Berlin/New York 1985, ISBN 3-11-008583-6, S. .
In: Walter Kasper (Hrsg.): Lexikon für Theologie und Kirche (LThK). 3. Auflage. Band 4. Herder, Freiburg im Breisgau 1995.

Weblink

Commons: Gregor XIII. – Sammlig vo Multimediadateie

Wärch vu un iber Gregor XIII. in dr Dytsche Digitale Bibliothek
Boncompagni, Ugo, In: Salvador Miranda: The Cardinals of the Holy Roman Church, online uf fiu.edu, Websyte vu dr Florida International University, abgruefen am 24. November 2011. (änglisch)

Fueßnote

↑ Friedrich Wilhelm Bautz: GREGOR XIII., Papst. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 2, Hamm 1990, ISBN 3-88309-032-8, Sp. 323–325.
↑ Michael Ott: Pope Gregory XIII (UGO BUONCOMPAGNI).. In: Catholic Encyclopedia, Band 7, Robert Appleton Company, New York 1910 (änglisch)
↑ Geburtsdatum 7. Jänner no dr Aagab vu BBKL un CE, DBI un Enciclopedia dei Papi nänne dr 1. Jänner as Geburtstag.
↑ D Urkund isch vum 24. Februar 1581, dr Johreswächsel z 1582 isch dodmol no im Merz vollzoge wore.

Vorgänger	Amt	Nachfolger
Pius V.	Papscht 1572–1585	Sixtus V.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Gregor_XIII.“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

[1] Friedrich Wilhelm Bautz: GREGOR XIII., Papst. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 2, Hamm 1990, ISBN 3-88309-032-8, Sp. 323–325.

[2] Michael Ott: Pope Gregory XIII (UGO BUONCOMPAGNI).. In: Catholic Encyclopedia, Band 7, Robert Appleton Company, New York 1910 (änglisch)

[3] Geburtsdatum 7. Jänner no dr Aagab vu BBKL un CE, DBI un Enciclopedia dei Papi nänne dr 1. Jänner as Geburtstag.

[4] D Urkund isch vum 24. Februar 1581, dr Johreswächsel z 1582 isch dodmol no im Merz vollzoge wore.

[1]

[2]

[3]

[4]