Kiepenheuer-Inschtitut fir Sunnefysik
S Kiepenheuer-Inschtitut fir Sunnefysik (dt. Kiepenheuer-Institut für Sonnenphysik, KIS) isch e usseruniversiteri Forschigsyyrichtig mit Sitz in Fryburg. S Inschtitut drybt vor allem Grundlageforschig uf em Biet vu dr Aschtronomy, dr Aschtrofysik un dr Sunnefysik. S isch e rächtsfähigi Stiftig vum effetlige Rächt vum Land Bade-Wirttebärg un isch Mitglid vu drWisseschaftsgmainschaft Gottfried Wilhelm Leibniz (WGL).
| Kiepenheuer-Institut für Sonnenphysik | |
|---|---|
 Hauptgebei vum Inschtitut | |
| Kategori: | Forschigsyyrichtig |
| Träger: | rächtli sälbschtständig |
| Mitglidschaft: | Lebnitz-Gmainschaft |
| Standort vo dr Iirichtig: | Fryburg |
| Ussestell: | Observatorio del Teide, Teneriffa |
| Art vo dr Forschig: | Grundlageforschig |
| Fächer: | Naturwisseschafte |
| Fachgebiet: | Aschtronomy, Aschtrofysik, Sunnefysik |
| Grundfinanzierig: | Bund (50 %), Länder (50 %) |
| Leitig: | Svetlana Berdyugina |
| Mitarbeiter: | ca. 83 |
| Homepage: | www.leibniz-kis.de |
| Dialäkt: Undermarkgreflerisch |
Gschicht
ändereD Grindig vum Inschtitut goht zrugg uf s Johr 1939, wu dr Karl-Otto Kiepenheuer (1910 bis 1975) Mitarbaiter vum Johannes Plendl woren isch un mit däm syre Hilf e Netz vu (militärisch bemannte) Beobachtigsstatione vu dr Sunne-Aktivitet ufböue het, dodrunter au ne Observatorium uf em Schauinsland. Dodermit het zum Yyfluss vu dr variable Aktivitet vu dr Sunne un dr solare Eruptione uf dr Ionosphäre solle gforscht wäre. Mer het ghofft, die Chänntnis bi dr Ibermittlig vz Churzwällenoochrichte bruuche z chenne. S Inschtitut het urspringli dr Name „Fraunhofer-Institut“ ghaa. Mit dr Inschtitut vu dr speter grindetet Fraunhofer-Gsellschaft het s kai Zämehang gee.[1]
Noch em Änd vum Zweete Wältchrieg isch s Observatorium uf em Schauinsland d Zäntrale vum Inschtitut blibe, anne 1955 isch s Inschtitut uf Fryburg umzoge un 1978 isch s in „Kiepenheuer-Institut für Sonnenphysik“ umgnännt wore.
S Kiepenheuer-Inschtitut sich bis zum 31. Dezämber 2001 e uumittelbar em Wisseschaftsminischterium vum Land Bade-Wirttebärg noogorneti, rächtli uusälbschtständigi usseruniversiteri Forschigsyyrichtig vum Land. Zum 1. Jänner 2002 isch noch ere Empfählig vum Wisseschaftsrot d Umwandlig in e rächtsfähigi Stiftig vum effetlige Rächt vum Bade-Wirttebärg rächtsfähigi chuu.
Ufgabe
ändere
S Kiepenheuer-Inschtitut drybt experimentälli un theoretischi Forschig zue fysikalische Vorgäng uf un in dr Sunne.
D Forschigsthemene vum Inschtitut sin d Fynstruktur vu Konvektion un Magnetfeld vu dr Sunnenoberflechi; dr Ufböu un d Struktur vu Sunnefläcke; dr 22-jehrige magnetisch Zyklus; d Sunnekorona. Doderby spiilt s Sischtem vum Magnetismus vu dr Sunne d Roll, wu die Schwärpinkt verbindet. Dernäbe ghert di inschtrumentäll Entwicklig fir s Observatorium zue dr Ufgabe vum Inschtitut.
S Inschtitut bedrybt au wyter s alt Sunnenobservatorium uf em Schauinsland bi Fryburg. Di wisseschaftlige Beobachtige vu dr Sunne finde aber in dr Regele mit dytsche Teleskop im Observatorio del Teide uf Teneriffa statt, wu in dr Johr 1986 bis 1988 böue woren isch.
S Inschtitut bstoht us zwoo Wisseschaftlige Abdailige:
- Theoretischi Sunnefysik,
- Experimentälli Sunnefysik.
D Wisseschaftler*ne vum Kiepenheuer-Inschtitut mache mit bi dr Uusbildig vu Studände*ne, , Diplomande*ne un Doktorande*ne in dr Fakultet fir Fysik vu dr Universitet Fryburg.
Observatorie
ändere
S KIS duet zäme mit em Inschtitut fir Aschtrofysik vu dr Universitet Göttingen, em Leibniz-Inschtitut fir Aschtrofysik Potsdam un em Max-Planck-Inschtitut fir Sunnesischtemforschig z Katlenburg-Lindau verschideni Sunneteleskop im spanische Observatorio del Teide uf em Bärg Izaña uf Teneriffa.
S Hauptteleskop dert isch s Vakuumdurmteleskop (VTT) mit ere 70 Zäntimeter Effnig un 46 Meter Brännwyti, wu ne Coelostate-Sischtem fir d Yyspysig vum Liecht bruucht wird. S VTT het e vertikal inschtallierte Echelle-Spektrograf vu 15 Meter (bzw. 7,5 Meter) Brännwyti, e Filteraalag fir simultani Ufnahme vu Sunnebilder in verschidene Wällelengene un e optisches Labor mit eme Fabry-Pérot-Interferometer.
Uf em Schauinsland het s Durmteleskop (Refraktor) mit ere 45 Zäntimeter Effnig, wu au wie s VTT mit eme Coelostate-Sischtem uusgrischtet isch. Des Observatorium dient zum Uusprobiere vu neie Grät un zue Uusbildigszwäck.
Finanzierig
ändereNoch em Finanzierigsmodäll vu dr sognännte Blaui-Lischt-Yyrichtige wird s Inschtitut in Form vun ere Fählbedarfsfinanzierig hälftig us Mittel vum Bund un vu dr Länder finanziert. Dr Bundesaadail wird vum Bundesminischterium fir Bildig un Forschig (BMBF) drait, dr Länderaadail zue drei Viertel vum Minischterium fir Wisseschaft, Forschig un Chunscht vum Land Bade-Wirttebärg. S räschtli Viertel vum Länderaadail wird noch em „Königsteiner Schlissel“ uf alli Länder ufdailt. Im Huushaltsjohr 2007 het s Inschtitut e Etat in Hechi vu 3,7 Millione Euro ghaa.
Weblink
ändereFueßnote
ändere- ↑ Dr Name „Fraunhofer-Institut“ isch in dr frieje Noochriegszyt au bruucht wore vu dr Gruppe vum Walter Dieminger, nodäm si dr William Roy Piggott us dr amerikanische in di britisch Bsatzigszone iberfiert ghaa het.
Koordinate: 47° 59′ 54,4″ N, 7° 51′ 40,5″ O
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Kiepenheuer-Institut_für_Sonnenphysik“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |