Leo XIII.

Dr Leo XIII. (làtiinisch Leo XIII, itàlianisch Leone XIII; aigentlig dr Vincenzo Gioacchino Raffaele Luigi Pecci [vinˈtʃɛntso dʒoakˈkiːno raffaˈɛːle luˈiːdʒi ˈpettʃi]; * 2. März 1810 z’ Carpineto Romano; † 20. Jüüli 1903 z’ Rom) ìsch vu 1878 bis 1903 Pàpscht vu dr reemisch-kàthoolischa Kìrìch gsìì.

Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Dr Leo XIII. ìsch àls „politischer Pàpscht“ ìn d’ Gschìcht inagànga. Noh dr Äkläärung vu dr Pàpschtliga Unfahlbàrkait ànna 1970 hàt maa gmaint, àss dr Leo XIII. näija Dogma üssschpraacha wurd; dàs hàt’r jedoch nìt gmàcht. Trotzdam kààt maa’ne àls dr äärschta „Enzüklikapàpscht“ ààlüaga: Ar hàt 86 vu dana pàpschtliga Rundschriibs verfàsst, drunter älf ìwwer dr Màriavereehrung. Ar hàt vor àllem s’ Roosakrànzgebat befäärdert un hàt dr Thomischmus àls d’ offiziälla Gotteslehr un Filosofii vu dr Kìrìch bschtìmmt. Üsserdam hàt’r wälla, àss d’ Kìrìch a klààra Schtällung geega-n-ìwwer wìchtiga gsällschàftliga un politischa Äntwìcklunga vu dr Näizitt hàt. Ainersitts hàt’r a hochmìttelàlterliga Ordnung vu Kìrìch un Schtààt befìrwortet, àndersitts hàt’r d’ äärschta Soziààlenzüklika vu dr reemisch-kàthoolischa Kìrìch gschrììwa un hàt domìt d’ kàthoolischa Soziààllehr uffgwarta. Ìn siinera bekànnta Enzüklika Rerum novarum vum Joohr 1891 hàt’r d’ Wìrda vu da Àrwaiter unterschtrììcha un hàt sowohl dr Soziàlìschmus wia àui dr Laissez-faire-Liberàlìschmus verurtailt. Dàs Gschrììwana wìrd àls s’ äärschta Dokümant vu dr modärna kàthoolischa Soziààllehr ààglüagt. Wial’r àn soziààla Frooga Ààtail gnumma hàt, ìsch dr Leo XIII. àls „Àrwaiterpàpscht“ un „Soziààler Pàpscht“ bekànnt gsìì.

Dr Leo XIII. ìsch dr zwaitältschta Pàpscht ìn dr Gschìcht vu dr kàthoolischa Kìrìch gsìì. Ar hàt àui s’ viartlängschta Pontifikààt ghàà noh-n-em Petrus, em Pius IX. un em Johànnis Pooli II. Noh siim Tood ànna 1903 ìsch’r ìn da Vàtikànischa Grotta beardigt worra, àwwer ànna 1924 hàt maa sii Grààb ìn d’ Làteràànbàsilika versätzt.

Lìteràtüür

Jörg Ernesti: Leo XIII. – Papst und Staatsmann. Herder, Friiburg/ Bààsel/ Wien 2019, ISBN 978-3-451-38460-8.
Francesco Malgeri: Leone XIII. In: Massimo Bray (Hrsg.): Enciclopedia dei Papi. Band 3: Innocenzo VIII, Giovanni Paolo II. Istituto della Enciclopedia Italiana, Rom 2000 (treccani.it).
Georg Schwaiger: Papsttum und Päpste im 20. Jahrhundert. Von Leo XIII. zu Johannes Paul II. C.H.Beck, München 1999, ISBN 978-340-644892-8. Doo: Zwischen Anpassung und Widerstand. Leo XIII. (1878-1903). S. 45 ff. (Iigschränkti Vorschau uf books.google.de).
Rene Fülöp-Miller: Leo XIII. und unsere Zeit. Macht der Kirche – Gewalten der Welt. Rascher, Züri/ Leipzig 1935.
Iosif R. Grigulevic: Die Päpste des XX. Jahrhunderts. Von Leo XIII. bis Johannes-Paul II. Urania, Leipzig 1984.
Rudolf Lill: Die Wende im Kulturkampf. Leo XIII, Bismarck und die Zentrumspartei; 1878–1880. Niemeyer, Dibenga 1973, ISBN 3-484-80068-2.
Bruno Moser (Üssg.): Das Papsttum. Epochen und Gestalten. Südwest, München 1983, ISBN 3-517-00809-5.
Ronald J. Ross: The Failure of Bismarck’s Kulturkampf: Catholicism and State Power in Imperial Germany, 1871–1887. Catholic University of America, Washington (D.C.) 1997, ISBN 0-8132-0894-7.
Ekkart Sauser: Leo XIII, Papst. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 4, Herzberg 1992, ISBN 3-88309-038-7, Sp. 1451–1463.
Christoph Weber: Quellen und Studien zur Kurie und zur vatikanischen Politik unter Leo XIII. Mit Berücksichtigung der Beziehungen des Hl. Stuhles zu den Dreibundmächten bis 1893. Niemeyer, Tübingen 1973, ISBN 3-484-80065-8.
Anton de Waal: Unseres heiligen Vaters Papst Leo XIII. Leben. Russell’s, Münster 1881 (Online: ULB Münster)

Weblìnks

Commons: Leo XIII – Album mit Multimediadateie

Sitta vum Hailiga Schtüahl ìwwer’m Leo XIII. (hoochdiitsch)
Literatur vu un iber Leo XIII. im Katalog vu dr Dütsche Nazionalbibliothek
Wärch vu un iber Leo XIII. in dr Dytsche Digitale Bibliothek
Ziitungsartikel iber Leo XIII. in dr Pressemappe 20. Jahrhundert vom ZBW – Leibniz-Informationszentrum Wirtschaft

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Leo_XIII.“ vu de hochdütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Pope_Leo_XIII“ vu de änglische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.