Leschuzyd

S Leschuzyd – uf Änglisch: Lushootseed; yheimisch au: xʷəlšucid, dxʷləšúcid – isch e Sprooch von es baar Indianerstämm im Nordweschte vo den USA.

d Sprooch

Es isch en indigeni Sprooch, wo bsunders vo Stammesgruppe im hütigen US-Bundesstaat Washington gredt worden isch, wo zu dr grössere Volchsgruppe vo de Salish i der Bärgeregioon am Pazifik ghöre. S Wort Lushootseed bedüütet uf Düütsch «d Sprooch vo de Lüüt am Salzwasser». Im Sproochpiet lyt d Grossstadt Seattle. Und derzue ghört s Yzugsgebiet vom Fluss Skagit; drum seit me dr Sprooch au öppe Skagit-Nisqually.

D Sprooch isch nach dr Sistematik vo de Linguischte e grossi Dialäktgruppe vo dr Familie vo de Salish-Sprooche. Bi de einzelne Stämm isch aber tradizionell jedi lokali Varietäät as en eigeti Sprooch aglueget worde. Für d Indianer sälber git’s drum au kei indigene Name für s Lushootseed als Ganzes.

E sälteni foneetischi Psunderheit vo de Lushootseed-Dialäkt isch, ass si keini Nasali Konsonante könne.

S Lushootseed isch mit sine Dialäkte hüt e starch gföördeti Sprooch; es git chuum me Lüüt, wo se no rede. Mit Sproochkürs und Büecher und em Verzelle vo den alte Gschichte vo de Indianerstämm – so wie’s d Sproochaktivischtin Vi Hilbert vom Stamm vo de Obere Skagit gmacht het – probiert me d Sprooch läbig z bhalte so guet wie s goot.

Zum meh vo dr Situazioon vo so Sprooche wien em Lushootseed z rede isch ane 2019 s Internazionale Joor vo de indigene Sprooche langsiert worde.

d Sroochgruppe und ihri Dialäkt

s Nördleche Lushootseed

• s Snohomisch
• s Stillaguamisch
• s Undere Skagit
• s Skaǰət-Swinomisch
• s Obere Skagit
• dr Dialäkt vo Sauk-Suiattle

s Südleche Lushootseed

• s Duwamisch
• dr Kikiallus-Dialäkt
• s Muckleshoot
• dr Dialäkt vo de Puyallup
• s Nisqually
• s Sahewamisch
• s Skykomisch
• dr Dialäkt vo de Squaxin
• dr Dialäkt vo de Snoqualmie
• s Steilacoom
• s Suquamisch

Literatur

• D. Bates, Thom Hess, Vi Hilbert: Lushootseed dictionary. Seattle: University of Washington Press. 1994. ISBN 9780295973234
• Thom Hess, Vi Hilbert: Lushootseed Book 1; The language of the Skagit, Nisqually, and other tribes of Puget Sound. An Introduction. Lushootseed Press 1995.
• Thom Hess, Tom and Vi Hilbert: Lushootseed Book 2 (Advanced Lushootseed). Lushootseed Press, 1995.
• Vi Hilbert: Haboo: Native American Stories from Puget Sound. Seattle: University of Washington, 1985.
• Vi Hilbert, Crisca Bierwest, Thom Hess: Way of the Lushootseed People; Ceremonies & Traditions of North Puget Sound's First People. driti Uflaag, Lushootseed Press, 2001.