Monokotyledone

Eikeimblettrigi Pflanze
Früehligs-Krokus (Crocus vernus subsp. albiflorus)
Systematik
ohne Rang: Streptophyta Rych: Pflanze (Plantae) Abdeilig: Gfässpflanze (Tracheophyta) Underabteilig: Samepflanze (Spermatophytina) Chlass: Decksamer (Magnoliopsida) ohne Rang: Eikeimblettrigi Pflanze
Wüsseschaftlige Name
Monokotyledonen

D Monokotyledone oder Äikäimblettrige si äini vo de groosse Grubbe vo de Bedecktsoomige. Si wärde as e natürligi Verwandtschaftsgrubbe beschriibe.

Merkmol

Im Wääsentlige handlet es sich um chrutigi Pflanze, wo mäistens usduurend si, au baumförmigi Lääbesforme wie Palme ghööre drzue. Charakteristisch isch s für sä, ass wenn dr Soome foot afo usschloo, nume en äinzelns Käimblatt waggst. Vo doo isch dr Naame abgläitet, wo sich im Griechische us monos für „äinzig“ und kotyledon für „Käimblatt“ zämmesetzt. D Käimwurzle verkümmeret seer schnäll, und uf dr Site spriesse nöiji Wurzle. Mäistens het s kä Hauptwurzle; mä reedet dorum vom ene homorhize Wurzlesüsteem. Wurzlesüsteem mit Hauptwurzle wärde as allorhiz bezäichnet und chömme mäistens bi de andere Bedecktsoomige vor. Im ganze Kwerschnitt vom Stängel (Sprossaggse) si Läitbündel vorhande. Mäistens verzwiige sich d Stängel nit. D Monokotyle häi zuenigi Läitbündel, d. h. Phloem und Xylem sin nit dur e Meristem drennt, dorum git s au kä sekundärs Dickiwaggsdum noch de Mechanisme, wie mä sä vo Zwäikäimblettrige oder Gymnosperme kennt.

D Laubbletter häi üübligerwiis paralleli Närve und mäistens kä Blattstiil, Usnaame het s zum Bischbil bi de Zingiberaceae oder de Mäiglöggligwäggs. D Blattnärve si seer sälte netz- oder handartig (z. B. bim Taro (Colocasia)). Zämmegsetzti Bletter chömme kuum vor.

Vilmol isch d Blüetehülle nit in Chelch (Kalyx) und Chrone (Corolla) iidäilt und wird as Perigon bezäichnet. Es git Taxa, wo d Bletter vo dr Blüetehülle vo de bäide Blüeteblattkräis verschidnigi Forme häi. D Blüete isch mäistens dreizelig: zwäimol drei Blüetehüllbletter (Tepale), wo gliich usgseen (oder je drei Sepale (Chelchbletter) und Petale (Chronbletter)), zwäimol drei Staubbletter und drei Fruchtbletter.

Vorkomme

Äikäimblettrigi Pflanze chömme in fast jedem Lääbesruum uf dr Ärde vor. Es git akwatischi Forme (Froschlöffelgwäggs, Wasserlinsegwäggs, u. a.), und au terrestrischi Forme. Vor allem in de Räägewälder in de Droope und Subdroope findet mä überall Orchideä, wo die arteriichsti Grubbe sin. D Grubbe mit de mäiste Individue isch mit Abstand die vo de Süessgreeser, wo in fast alle Klimazone vorchunnt. D Süessgreeser si wägen iirem wirtschaftlige Nutze die wichdigsti Pflanzegruppe für e Mensch, wil alli Gedräidarte zun ene ghööre.

Süstematik

D Monokotyledone si e Verwandtschaftsgrubbe, wo scho lang as sonigi bekannt isch. Noch dr Angiosperm Phylogeny Group bilde si allerdings zur Zit kä Taxon. Iiri Schwöstergrubbe isch d Grubbe vo de Ceratophyllales und Eudikotyledone.

Litratuur

• Systematische Botanik, Dahlgren et al., Springer Verlag, 1987
• Botanische Bestimmungsübungen, Stützel 1. Aufl., Verlag Eugen Ulmer (UTB), Stuttgart, 2002 ISBN 3-8252-8220-1
• Tree of Life web project (ToL), auf englisch
• Botanik Online (Online-Lehrbuch der Universität Hamburg)

Weblingg

 Commons: Monokotyledonen – Sammlig vo Multimediadateie

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Monokotyledonen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.