Noam Chomsky

Dr Avram Noam Chomsky [ˈævɹəm ˈnoʊəm ˈtʃɑːmskɪ] (* 7. Dezämber 1928 z Philadelphia, Pennsylvania, USA) isch en emeritierte Brofässer für Linguistik am Massachusetts Institute of Technology (MIT). Er isch äine vo de bekanntiste lingge Intellektuelle uf dr ganze Wält und sit de 1960er Joor äine vo de prominäntiste Kritiker vo verschidnige Aspäkt vo dr Politik vo de Veräinigte Staate.

Dr Chomsky isch äine vo de bekanntiste amerikanische Sproochwüsseschaftler (Linguiste) in dr Gegewart. Er het d Wüsseschaftsdiszipline Linguistik, Kognizioonswüsseschafte und Informatik verbunde und het vor allem in dr zwäite Helfti vom 20. Joorhundert iiri Entwigglig stark beiiflusst. Sini Biidrääg zur allgemäine Sproochwüsseschaft und sini Modäll vo dr generative Transformazionsgrammatik häi dr Strukturalismus veränderet, wo bis denn in de USA vorgherrscht het. Er het dr Behaviorismus jritisiert und so dr Ufstiig vo dr Kognizioonswüsseschaft gförderet. Mit däm isch dr Chomsky zun ere zentrale Figur in dr wüsseschaftlige Diskussioon worde, vor allem in dr heftige Debatte mit sim ehemoolige Schüeler George Lakoff in de 1960er und 1970er Joor, wo as Linguistics Wars bekannt worde isch. Die Debatte het sich uf d Filosofii, d Kognizioonswüsseschaft, d Informatik (dr Chomsky het u. a. e Hierarchii entwigglet, wo as Chomsky-Hierarchii bekannt worde isch) und uf politischi Aspäkt usgwitet. Zu sine bedütendste medietheoretische Arbäite ghöört d Entwigglig vo dr Theorii vom Propagandamodell zämme mit em Edward S. Herman, wo die manipulative Iiflüss vo wirtschaftlige Inträssegrubbe mit Hilf vo de Massemedie uf demokratischi Gsellschafte söll erklääre.

Dr Chomsky het dr Vietnamchrieg kritisiert und die amerikanisch Usse- und Wirtschaftspolitik und isch as Kapitalismus- und Globalisierigskritiker uf dr ganze Wält bekannt worde. Noch em Arts and Humanities Citation Index vo 1992 isch dr Chomsky zwüsche 1980 und 1992 die lääbugi Person gsi, wo uf dr ganze Wält am hüfigste zitiert worde isch. Er het sich as libertääre Sozialist mit Sümpathie für e Anarchosyndikalismus bezäichnet und isch Mitgliid vo dr Industrial Workers of the World und vo dr Internazionale Organisazioon für e Partizipatorischi Gsellschaft (IOPC).^[1]

Litratuur

Büecher

Mark Achbar (Hrsg.): Noam Chomsky – Wege zur intellektuellen Selbstverteidigung – Fabrikation von Konsens. Deutsche Übersetzung von Helmut Richter. Trotzdem Verlag, Frankfurt am Main u. Marino Verlag, München 1996
David Barsamian (Hrsg.): Propaganda and the Public Mind. Conversations with Noam Chomsky. Pluto Press, London 2001, ISBN 0-7453-1788-X.
Robert F. Barsky: Noam Chomsky: A Life of Dissent. MIT Press, o.O. 1998, ISBN 0-262-52255-1.
- Deutsche Ausgabe: Noam Chomsky – Libertärer Querdenker. Edition 8, Zürich 1999, ISBN 3-85990-012-9.
Peter Collier, David Horovitz (Hrsg.): The Anti-Chomsky Reader. Encounter Books, New York 2004, ISBN 1-893554-97-X.
Alison Edgley: The social and political thought of Noam Chomsky. Routledge, London 2001, ISBN 0-415-20586-7.
Günther Grewendorf: Noam Chomsky. Biographie, Werkanalyse, Rezeption, Zeittafel, Bibliographie. Beck, München 2006, ISBN 978-3-406-54111-7.
John Lyons: Noam Chomsky. Collins, London 1970
- Deutsche Ausgabe: Noam Chomsky. Deutsche Übersetzung von Manfred Immler. DTV, München 1971
Larissa MacFarquhar, Michael Haupt: Wer ist Noam Chomsky? Europa Verlag, Hamburg/Wien 2003, ISBN 3-203-76018-5.

Ardikel und Ufsätz

Pat Flanagan: Chomsky Anarchismus. In: Schwarzer Faden Nr. 8, 1982
Wolfgang Haug: Das Verschwinden im Gedächtnisloch. Zur Carl-von-Ossietzky-Preisverleihung an Noam Chomsky. In: Schwarzer Faden, Nr. 77, 2004, auch online
John Pilger: Noam Chomsky – eine biographische Skizze zum 70. Geburtstag. In: Schwarzer Faden Nr. 66, 1998
Aurel Schmidt: Noam Chomsky und die Tatsachen. In: Basler Zeitung Magazin, 9. November 1996

Filmografii

Die Konsensfabrik. Noam Chomsky und die Medien (Manufacturing Consent: Noam Chomsky and the Media), Regie: Mark Achbar, Peter Wintonick, Kanada 1992
Power and Terror. Noam Chomsky. Gespräche nach 9/11. Regie: John Junkermann, Japan 2003
Noam Chomsky: Rebel Without a Pause. (TV), Regie: Will Pascoe, 2003
The Corporation, Regie: Mark Achbar, Kanada 2003
L’Encerclement – La démocratie dans les rets du néolibéralisme. / Encirclement – Neo-Liberalism Ensnares Democracy. (frz./engl.) Regie: Richard Brouillette, Kanada 2008
The Kingdom of Survival, Regie: M.A. Littler, USA-Deutschland 2010
Truth in Numbers? Everything according to Wikipedia, Regie: Nic Hill, Scott Glosserman, USA 2010