Foneetik

D Foneetik (altgriechisch φωνητικός phōnētikós, dytsch was zum Dööne, Sschwätze ghöört, vo φωνή phōnḗ, dytsch Stimm), au Lutleer, isch e wüsseschaftligi Diszipliin, wo sich mit dr gschwätzte Sprooch beschäfdigt und d Sprächlut under deene Aspäkt undersuecht: wie d Lut in de Beriich vo dr Guurgele (Keelchopf), vom Rache, vom Muul und vo dr Naase broduziert wärde, iiri akustische Äigeschafte und wie si woorgnoo und im Oor und im menschlige Hirni veraarbäitet wärde. D Foneetik isch en äigeständigs interdisziplinäärs Fachgebiet zwüsche Linguistik, Anatomii, Füsiologii, Nöirologii, Füsik und Mathemaatik.

Daarstellig vom Sprächvorgang in Ächtzit-Magnetresonanztomografii

D Foneetik muess abgränzt wärde vo dr Fonologii (as eme Däilgebiet vo dr Sproochwüsseschaft), wo en andere Aspäkt vo de Sproochlut undersuecht. D Fonologii isch Däil vo dr Grammatik und behandlet Lut mit Hiisicht uf d Funkzioon, wo si im Süsteem vo verschiidene Sprooche häi. D Foneetik hingeege befasst sich mit de füsikaalische, nöiroloogische und füsioloogische Aspäkt, wo relewant si bim Broduziere vo Lut, iirer Überdräägig und Woornäämig, und drbii natuurwüsseschaftligi Methoode aawändet.

Liddratuur

Iifüerige und Noochschlaagwärk

• J. C. Catford: A Practical Introduction to Phonetics. Oxford University Press, Oxford 1988, ISBN 0-19-824217-4.
• John Laver: Principles of Phonetics. Cambridge University Press, Cambridge 1994, ISBN 0-521-45655-X.
• Bernd Pompino-Marschall: Einführung in die Phonetik. 3. Uflaag. Walter de Gruyter, Berlin 2009, ISBN 3-11-022480-1.
• Henning Reetz, Allard Jongman: Phonetics. Transcription, Production, Acoustics, and Perception.Wiley-Blackwell, Oxford 2008, ISBN 978-0-631-23226-1.
• R. L. Trask: A Dictionary of Phonetics and Phonology. Routledge, London/ New York 1996, ISBN 0-415-11261-3.
• Richard Wiese: Phonetik und Phonologie. UTB, Tübinge 2010, ISBN 978-3-8252-3354-9.

Artikulatoorischi, akustischi und auditivi Foneetik

• Fabian Bross: Grundzüge der Akustischen Phonetik. In: Helikon. A Multidisciplinary Online Journal. Nr. 1, 2010, S. 89–104 (Online; PDF; 1,3 MB).
• Bryan Gick, Ian Wilson, Donald Derrick: Articulatory Phonetics. Wiley-Blackwell, Oxford 2013, ISBN 978-1-4051-9321-4.
• Keith Johnson: Acoustic and Auditory Phonetics. 3. Uflaag. Wiley-Blackwell, Oxford 2012, ISBN 978-1-4051-9466-2.
• Peter Ladefoged: Elements of Acoustic Phonetics. Chicago 1996, ISBN 0-226-46764-3.
• Peter Ladefoged, Ian Maddieson: The Sounds of the World’s Languages. Wiley-Blackwell, Oxford 1996, ISBN 0-631-19814-8.
• Joachim M.H. Neppert: Elemente einer Akustischen Phonetik. 4. Uflaag. Hamburg 1999, ISBN 3-87548-154-2.
• Henning Reetz: Artikulatorische und Akustische Phonetik. Trier 2003, ISBN 3-88476-617-1.

D Foneetik vo Äinzelsprooche

• Thomas Becker: Einführung in die Phonetik und Phonologie des Deutschen. Wissenschaftliche Buchgesellschaft, Darmstadt 2012, ISBN 978-3-534-24949-7.
• Paul Carley, Inger Margrethe Mees, Beverley Collins: English phonetics and pronunciation practice. Routledge, London 2018, ISBN 978-1-138-88634-6.
• Elissa Pustka: Einführung in die Phonetik und Phonologie des Französischen. 2. Uflaag. Erich Schmidt Verlag, Berlin 2016, ISBN 978-3-503-16631-2.

Weblingg

 Commons: Phonetics – Sammlig vo Multimediadateie

• Website der International Phonetic Association (IPA), letzter Zugriff am 23. Mai 2018.
• Interaktiver Phonetik-Kurs, ufgrüeft am 23. Mai 2018.
• Online-Phonetik-Kurs Französisch und Englisch, ufgrüeft am 23. Mai 2018.
• Phonetics resources, umfangriichi Sammlig vo Lingg (änglisch), ufgrüeft am 23. Mai 2018.
• Christian Lehmann: Auditive Phonetik, ufgrüeft am 23. Mai 2018.