Alemannische Wikipedia

Rorate

Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Rorate lüütet dr Ààfàng vu zwai verschììdana Geegagsang ìn dr Litürgii vu dr reemisch-kàthoolischa Kìrìch ìn dr Àdwantszitt. Dr Täckscht Rorate caeli desuper („Datta tàuija, ìhr Hìmmel, vun owwa“) schtàmmt üss’m Büach Jesaja-n-ìm Àlta Täschtàmant (Jes 45,8 VUL). Àls Roratemassa bezaichna m’r s’ Broot- un Wii-Sàkramant, wo m’r ìm Àdwant friahj àm Morga vor àm Sunna-n-uffgàng — ìn mancka Orta àui àm Oowa — bii Kärzaschiin fiira.

Täckscht vum Introitus-Geegagsàng ändere

 
Rorate caeli desuper ìn’ra mìttelàlterliga Hàndschrìft uff dr Màriaburg.
Rorate coeli
Làtiinisch Elsassisch
Rorate caeli desuper,
et nubes pluant iustum:
aperiatur terra,
et germinet Salvatorem.
(Jes 45,8 VUL)
Datta tàuija, ìhr Hìmmel, vun owwa,
ìhra Wulka, datta dr Gracht ragna:
Dat sìch d’ Ard äffna
un dr Hailànd härvorschprossa.
(Jes 45,8 EU)

Dr Introitus-Geegagsàng Rorate caeli mìt’m Psàlm 19 (Ps 19,2 EU) gheert zem Proprium vum viarta-n-Àdwantssunntig. Dr saalwa Geegagsàng ìsch àui Tail vun’ra Votiivmass àn da Sàmschtiga-n-ìm Àdwant – doo wìrd àwwer dr Psàlm 85 gsunga (Ps 85,2 EU).

d’ Roratemass ändere

 
a Roratemass ìm Veitsdom z’ Prag

D’ Roratemass ìsch ìm aigentliga Sìnn d’ Mass vum viarta-n-Àdwantssunntig, wo noh-n-em Geegagsàng vum Introitusgsàng Rorate gnännt ìsch. D’rvuu àbglaita ìsch àui d’ Roratemass àls Votiivmass fìr d’ Mària ehra. Bis züa dr Litürgiireform noh-n-em Zwaita Vàtikànischa Konzil hàt maa dia Votiivmass àn da Sàmschtiga vu dr Àdwantszitt — ìn samtliga Orta àui àn Warktaag ìn dr Àdwantszitt — gfiirt, bunders ìn da Taag àb’m 17. Dezamber.[1] Doo d’rbii hàt maa s’ Evànggelium vu dr Verkìndigung vum Härr dur dr Arzangel Gabriel àn d’ Mària glaasa; wagadam ìsch dia Mass vor àllem ìn da Àlpalander àui àls „Angelàmt“ bezaichent worra. Ìhra litürgischa Fàrb ìsch wiiss gsìì. Noh dr Mass ìsch gweehnlig a Ààbattung vor àm Àllerhailigschta Sàkràmant gsìì. Mìt’ra bsundera Faijerligkait hàt maa d’ Roratemass àm Froonfascht-Sàmschtig ìn dr Àdwantszitt gfiirt. Wagadam hàt d’ Roratemass àn dam Tààg àui „guldiga Mass“ odd’r gulden mehs ghaissa.

Ìm Làuif vu dr Zitt ìsch Brüüch worra, d’ Kìrìch bii dara Mass numma dur Karza z’ belöichta. Wagadam sìnn ìm Frànkalànd d’ Roratemassa àui Lichtleskerch gnännt worra.[2] D’ Lìchter versìnnbìldliga d’ Ärwàrtung uff dr Geburt vum Jesüs Chrìschtüs, wo mìt’m Sunna-n-uffgàng verglììcha wìrd. M’r wìssa-n-àwwer nìt, wänn daa Brüüch äntschtànda-n-ìsch. Maa hàt sallamols gsajt, àss dr Brüüch bsunderscht wìrksààm gsìì-n-ìsch fìrs Wohlsìì ìn Fàmìlia, Hüüs un Hoof, so wia fìr d’ Fruchtbàrkait ìm Joohr druff.[3][4] Ìn dr Barockzitt hàt maa naawa-n-em Verkìndigungsevànggelium noch szäänischa Dàrschtällunga üss dr Hailsgschìcht züagfiagt.

Dur d’ litürgischa Ärnäijerung àb 1970 hann d’ ainzelna Warktaag vu dr Àdwantszitt je a vollschtandig Massformulààr mìt aigana Schrìftlaasunga bikumma. Doo d’rmìt wìrd d’ Ärwàrtung vum Volk Gottes uff dr zwaita-n-Ààkunft vum Härr ìn Härrlikait versìnnbìldligt — d’ tràdizionälla Wìdmung vu dr Votivmass àn d’ Mària hàt àlso àn Bediitung verloora. Dr Rorate-Rüaf Rorate caeli desuper bezaichnet sowohl d’ Grundgschtàlt vu dr Àdwantszitt wia àui a Zitt fìr d’ Vorberaitung uffs Kumma vum Härr. Waga da Aigatäckschta vum 17. bis zem 23. Dezamber känna m’r a Roratemass noh-n-em 16. Dezamber nìmm fiira.[3]

Ìn vììla Gmainda wìrd noch hìtt a Roratemass friahj àm Morga gfiirt (vor’m Uffgàng vum Lìcht, wial dr Jesüs Chrìschtüs àls Lìcht ärwàrtet wìrd). Doo sìnn àui zàhlriicha Kärza z’ fìnda, un ’s sìnn hüüfig Schtìlla un Elemanta fìr meditiara. Ìn a pààr Orta wìrd àui d’ Oowamass wia-n-a Roratemass gfiirt.

Wackselgsàng üsserhàlb vu dr Litürgii ändere

 
dr Ààfàng vum Wackselgsàng ìm Liber Usualis

Zem Àdwant gìtt’s àui a Wackselgsàng, wo m’r ìn dr Litürgii nìt fìndet. Doo drìnn sìnn Zitààta-n-üss’m Büach Jesaja; ’s ìsch eewafàlls s’ Kehrriamla Rorate, caeli desuper. Daa Gsàng wìrd jedoch ànders gsunga.

Rorate coeli
Orgelmüüsik fìr Rorate coeli (làngsààm gschpììlt)
Làtiinisch Elsassisch
Kehrriamla: Rorate caeli desuper,
et nubes pluant justum.
 Kr: Datta tàuija, ìhr Hìmmel, vun owwa,
ìhra Wulka, datta dr Gracht ragna.

Ne irascaris Domine,
ne ultra memineris iniquitatis:
ecce civitas Sancti facta est deserta:
Sion deserta facta est:
Jerusalem desolata est:
domus sanctificationis tuae et gloriae tuae,
ubi laudaverunt te patres nostri.[5] – Kr

Zìrn nìmm, Härr,
nìmm gedank unsra Missatààta.
Lüag, d’ Hailiga Schtàdt ìsch a Wììschta worra,
Zion ìsch a Wììschta worra.
Jerusalem ìsch verööda,
s’ Hüüs vu diinera Hailigung un diinera Härrlikait,
wo dìch gloobt hann unsra Vatter. – Kr

Peccavimus, et facti sumus tamquam immundi[6] nos,
et cecidimus quasi folium universi:
et iniquitates nostrae quasi ventus abstulerunt nos: abscondisti faciem tuam a nobis,
et allisisti nos in manu iniquitatis nostrae.[7]
– Kr

M’r hann gsìndigt un sìnn unrain worra
un sìnn käijt wia-n-a Blàtt,
un unsra Missatààta hann uns wììder wia dr Wìnd awaagtrajt:
Düü hàsch dii Gsìcht verborga vor uns
un uns zärschmattert dur d’ Wucht vun unsrer Schuld. – Kr

Vide Domine afflictionem populi tui,
et mitte quem missurus es:
emitte Agnum dominatorem terrae,
de Petra deserti ad montem filiae Sion:[8]
ut auferat ipse jugum captivitatis nostrae. – Kr

Lüag àà, Härr, s’ Betriabniss vu diim Volk,
un sand där, wo wìllsch sanda.
Sand üss s’ Làmm, dr Behärrscher vu dr Ard,
vum Fäls vu dr Wììschta zem Bari vu dr Tochter Zion,
dàss’s dat awaagnamma s’ Joch vun unsrer Knachtschàft. – Kr

Consolamini, consolamini, popule meus:[9]
cito veniet salus tua:
quare maerore consumeris,
quia innovavit te dolor?
Salvabo te, noli timere,
ego enim sum Dominus Deus tuus,
Sanctus Israël, Redemptor tuus.[10]
– Kr

Treeschta, treeschta, mii Volk!
Boll wìrd kumma dii Hail.
Worumm verzehrscht düü dìch ìn Trüür,
wial sìch ärnäijert hàt dii Schmarz?
Ìch wìrr dìch rätta, fächta dìch nìt.
Dänn ìch bìì dr Härr, dii Gott,
dr Hailiga vum Israel, dii Ärleeser. – Kr

Lìteràtüür ändere

  • Maria Hauk-Rakos: Rorate-Gottesdienste: Lichtfeiern im Advent. Herder, Friiburg/Bààsel/Wien 2006, ISBN 3-451-29177-0.
  • Herbert Rauchenecker: Lebendiges Brauchtum. Kirchliche Bräuche in der Gemeinde. Pfeiffer, Mìncha 1985, ISBN 3-7904-0428-4.

Weblìnks ändere

  Commons: Rorate Coeli – Sammlig vo Multimediadateie

Ainzelnoohwiisa ändere

  1. ↑ Adolf Adam/Rupert Berger: Pastoralliturgisches Handlexikon. Friiburg: Herder 1990, s.v. Rorate-Messe, S. 458
  2. ↑ Herbert Rauchenecker: Lebendiges Brauchtum. Kirchliche Bräuche in der Gemeinde. München, 1985, S. 166.
  3. ↑ 3,0 3,1 Manfred Becker-Huberti: Feiern, Feste, Jahreszeiten. Lebendige Bräuche im ganzen Jahr. Sonderausgabe. Friiburg-Bààsel-Wien 2001, ISBN 3-451-27702-6, S. 110f.
  4. ↑ Theodor Maas-Ewerd: Rorate. In: Walter Kasper (Hrsg.): Lexikon für Theologie und Kirche (LThK). 3. Auflage. Band 8. Herder, Freiburg im Breisgau 1999, Sp. 1296.
  5. ↑ vgl. Jes 64,8–10 VUL
  6. ↑ immundi: Gebet- und Gesangbuch für das Erzbistum Köln. Köln 1949, S. 698; Liber Usualis 1951ff., S. 1869 hat das grammatikalisch schwer erklärliche immundus (Druckfehler?).
  7. ↑ vgl. Jes 64,5–6 VUL
  8. ↑ vgl. Jes 16,1 VUL
  9. ↑ vgl. Jes 40,1 VUL
  10. ↑ vgl. Jes 41,13–14 VUL
  Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Rorate“ vu de hochdütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.
Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Rorate&oldid=1042242"