Rot un Wiss
Rot un Wiss isch e Zitschrift, wu im Elsass un z Lothringe (Departmang Moselle) rüskumme isch. S Brogramm vu däre Monetszitschrift wird in dr Untertitel dittlig, wu si gha het, under anderem:
- bis März 1997: "Notre avenir par l'autonomie régionale - Unsere Zukunft durch die elsaß-lothringische Selbstverwaltung".
- ab Jänner 2004: "Journal pour une Alsace-Moselle émancipée et démocratique - Zeitschrift für ein föderalistisches und demokratisches Elsass-Lothringen"
D Rot un Wiss het d Elsässisch Volksunion (EVA) (= Union du peuple alsacien (UPA)), e gleini autonomischtischi Bartei, unterstitzt.
Vorgänger un ähnlig Gsinnti
ändereAnne 1972, wu Rot un Wiss grindet wore isch, un bal druf sin mehreri Zitschrifte firs Elsiss entstande: "Uss'm Follik", "Klapperstei", "Alsace Rouge", "GEWANN", "Mensuel d'Alsace", "Budderfladde" un anderi. Speteschtens in dr 80er Johr sin diä letschte vu däne wider iigange. (Nit berucksichtigt sin do D'Heimet un Land un Sproch.) Anne 1976 isch d "Voix d'Alsace-Lorraine - europäische Stimme Elsass-Lothringens" iigange; si isch 1956 vum Camille Dahlet grindet wore; ihre Läserschaft seig noch em Änd zu Rot un Wiss ibergange. Anne 1985 isch d groß katholisch, ebefalls regionalischtisch iigstellt "Der Elsässer - Le Nouvel Asacien" vum Märkt verschwunde, eso hets jetz numme no drei großi gää, wu sich d Iiflusszone ufdeilt hän: d Tageszittige L’Alsace (Oberelsass), Dernières Nouvelles d’Alsace (Unterelsass), Républicain Lorrain (Lothringe).[1]
D Macher vu Rot un Wiss
ändereD Rot un Wiss isch anne 1975 vum Bernard Wittmann grindet wore un het bis im Summer 2004, wu si iigstellt wore isch, 305 Üsgabe erläbt. Vu 1989 bis 1997 isch dr Gabriel Andres Chefredakteer gsii. Drno isch er wäge me politische Justiz-Verfahre, wu gege ne agsträngt wore isch, zruckdrätte, zum sinene Kollege dr Rucke frei halte. Des het aü e Generationswägsel bedittet. Diä negschte Chefredakteer sin dr Karl Goschescheck (1997), dr Bruno Wolff (1997-2003) un fir diä letschte Nummere 2004 dr Jérôme Goepfert gsii.
Inhalt
ändereD Rot un Wiss het uf ca. 12 Sitte
- Stellung gnumme zu dr aktuälle Bolitik z in Elsass, z Frankrich un in dr Wält. Dr franzesisch Zentralismus un si Üswirkung uf d elsässisch Kültür un Sproch isch gritisiärt wore. Si het aü Stellung zu dr Wirtschaftsbolitik, zu Umwältfroge un zu anderem gnumme. S isch aü iber anderi Minderheite (Korse, Kurde, Südtirol usw.) brichtet wore.
- Gege großi un anderi gleini Parteie (z. B. Front National, Alsace d'abord) isch Stellung gnumme wore.
- D Gschicht vum Elsass isch dargstellt wore, do drbii isch d offiziäll oder d Mehrheitsgschichtsschriibung gritisiärt wore. Elsässischi Persenligkeite, bsunders sonigi, wu unter dr Franzose oder unter dr Ditsche fir bsunderi elsässischi Rächt iidrätte sin, sin gwirdigt wore.
- D Kültür im Elsiss un z Lothringe isch begleitet wore: Buechbsprächunge, Bricht iber Untersuechunge zum Verschwinde vum Dialäkt oder vu dr psychologische Üswirkunge, wänn in eberem si Sproch gnumme wird.
Rot un Wiss het bis in d 90er Johr ungfähr d Helfti vu dr Artikel uf Standardditsch gha, dr Räscht uf Franzesisch. Gedichter oder kurzi Text uf Elsässisch oder Lothringer Blatt sin sälte gsii. E Tendenz zu dr Abnahm vum Ditsche het sich scho uf dr Titelsitte zeigt; diä isch ürspringlig fascht numme ditsch gsii, in dr Niinziger viilmol aü franzseisch; dr Adeil vum Ditsche im Heft isch in dr 2000er Johr mänkmol uf e Drittel oder wenniger gsackt.
D Nochfolger vu Rot un Wiss
ändereVivre l'Alsace
ändereE Johr noch em Änd isch dr Titel Rot un Wiss vun ere neij grindete modärne Illustriärte, vu L'Alsace autrement, parallell witergfiährt wore. D Abonnänte vu dr alte Rot un Wiss sin ufgruefe wore, s neij "magazine" z abonniäre. Des isch alli zwoo Monet vum Thierry Hans mit 48 bis 62 Sitte rüsgä wore. Noch anne 2005 het si sich in Vivre l'Alsace umgnännt, Rot un Wiss isch ass gleine Schriftzug no im Titel bliibe; Motto: "Bimestriel pour une Alsace qui décoiffe" (= Zweimonetszitschrift fir e Elsiss, wu ...). Bi dr alte Rot un Wiss isch dr Adeil an ditsche Artikel bis zum Schluss no fascht e Drittel gsii, aber alliwiil wenniger wore; in dr Vivre l'Alsace sin drei oder viär Sitte in däm dicke Heft uf Ditsch, ei Comic-Sitte uf elsässisch (= Sticker 10 Sätz).
Tonic
ändereAnne 2008 het aü Vivre l'Alsace miäße zuemache; mehreri Sitte "Vivre l'Alsace - Rot un Wiss" wäre jetze vu dr elsässische Informations-, Humor- un Satire-Zitschrift Tonic wittergfiährt, sin also e Bstandteil vu däre. D Tonic het dr Untertitel "Informations, Humor et Satire en Alsace - tout ce que vous ne devenz pas savoir sur votre région" (Informatione, Humor un Satiri im Elsass - alles, was Ihr nit sotte wisse iber eieri Region). In dr Nr. 122, Dezämber 2008, sin 9 Sitte "Vicre l'Alsace - Rot un Wiss", mit Theme wiä zum Biispiil:
- E Reis uf Südtirol, wu d Iiwohner sich nit wänn "elässisiäre" lo
- Kurzi Gschicht vum ditsche Dialäkt im Elsiss
S ganz Heft isch uf franzesisch; uf Sitte 52 hets e gleini elsässisch-alemannischi Spalte, wu d Abschaffung vu dr elsässische Fernsehsändung "Sür un Siess" moniärt wird.
In dr Tonic wird aber nit numme uf dr Rot-un-Wiss-Sitte fir d elsässisch Kültür Bartei ergriffe, nai, aü in verschiidene andere Artikel isch des dr Fall.
Tonic kunnt alli Monet rüs; wiä s alt Vivre l'Alsace wird si vum Thierry Hans rüsgä un isch zimli brofessionäll gmacht. Schefredakteeri: Alexandra Vallat.
Weblink
ändereQuälle
ändere- ↑ Rot un Wiss, Nr. 153, Febber 1990