D Schlacht bi Nöienegg

D Schlacht bi Nöienegg het am 5. Merz 1798 bi Neuenegg im Bärner Mittelland zwüsche bärnische und franzöösische Drubbe stattgfunde. Si isch Däil vom Franzoseniifall in die Alti Äidgenosseschaft gsi.

Zitgenössischi Daarstellig vo dr Schlacht bi Nöienegg

Schlachte und Gfächt wääred em Franzoseniifall in die Alti Äidgenosseschaft (1798–1799)
Längnau – Gränche – Ruhsel – Col de la Croix – St. Niklaus – Fraubrunne – Nöienegg – Grauholz – Hägglinge – Wollerau – Stuckete-Chäppeli – Schindellegi – Rothedurm – Morgarte – 1. Pfynschlacht – Nidwalde – 2. Pfynschlacht

Vorgeschicht

Am 2. Merz 1798 häi die freiburgische Drubbe ooni Kampf kapituliert und die franzöösische Armeä si denn vo Soledurn und Freiburg im Üechtland us in Richdig Bärn vorgstoosse. Die franzöösischi Armee z Freiburg under em Kommando vom Brigadegeneral Pigeon isch mit öbbe 10'000 Maa in Richdig Nöienegg zooge. In dr Nacht vom 4. uf e 5. Merz häi d Franzoose s chliine Bärner Kontingänt überwältigt, wo dr Übergang über d Sänse bi Nöienegg bewacht het. D Bärner häi no in dr Nacht dr Landsturm ufgrüeft. In dr Stadt Bärn het dr Generaladjudant Johann Weber die 2300 Soldate, wo vorhande gsi si, mobilisiert und isch am Morge vom 5. Merz 1798 in Richdig Nöienegg ufbroche.

D Schlacht

D Franzoose si denn scho z Oberwange gsi. Dört si si uf d Scharfschützekompanii Tscharner drofe, wo uf em Könizbärg glageret het und die het sä ufghalte. Wo dr Weber mit sine Drubbe iidrofe isch, häi d Bärner d Franzoose bis zur Ebeni vo Nöienegg driibe, wo si aber in s Füür vo meerere franzöösische Artillerii- und Infanteriibatallioone choo si. Si häi äinewääg e Sturmaagriff gmacht und drbii gröösseri Verlust ghaa.

D Franzoose häi sich afo über d Sänsebrugg in Richdig Freiburg zruggzieh und d Bärner häi sä die ganzi Zit mit drei Kanone beschosse. Am spöötere Nomidaag isch d Schlacht gwunne gsi und dr Weber het scho welle dr Befääl gee, d Franzoose z verfolge, wo us Bärn d Noochricht cho isch, ass d Schlacht am Grauholz verlore gange und dr General Schaueburg scho in Bärn iizoge sig. Dr Weber het doorum dr Rückzug befoole, was d Drubbe wüetig gmacht und gege iiri Offizier ufbrocht het.

Gedänke

S Schlachtdänkmol

An d Schlacht erinneret s Schlachtedänkmol vom Albrecht Haller oberhalb vo Nöienegg us em Joor 1866. Si Inschrift isch: «HIER SIEGTEN BERN'S TAPFERE KRIEGER ÜBER FRANKREICHS STOLZE SCHAAREN AM FÜNFTEN MERZ MDCCLXXXXVIII» und «DEN KAMPF GEWONNEN DAS VATERLAND VERLOREN!». In dr Aalag us em Joor 1863 si au 135 vo de Gefallene begraabe.

Zur Erinnerig an d Schlacht findet jedes Joor am erste Sunndig im Merz s historische Nöienegg-Schiesse statt.

Kwelle

• F. N. von Freudenreich: «Rueckblicke auf die Einnahme von Solothurn und das Gefecht von Neuenegg im Maerz 1798». In: Ludwig Lauterburg (Hrsg.): Berner Taschenbuch 1859. 8. Joorgang. Bärn.
• Eidgenössische Nachrichten:Nachricht von der Affaire bei Neueneck, S.77f, Digitalisat
• H. R: Kurz: «Schweizer Schlachten», 2. Uflaag 1977, Bärn

46.8833333333337.3