S Gfächt bi Hägglinge

Schlachte und Gfächt wääred em Franzoseniifall in die Alti Äidgenosseschaft (1798–1799)
Längnau – Gränche – Ruhsel – Col de la Croix – St. Niklaus – Fraubrunne – Nöienegg – Grauholz – Hägglinge – Wollerau – Stuckete-Chäppeli – Schindellegi – Rothedurm – Morgarte – 1. Pfynschlacht – Nidwalde – 2. Pfynschlacht

S Gfächt bi Hägglinge, au Hägglinger Chrieg isch e milidäärischi Usenandersetzig z Hägglinge uf em Emmetfäld am 26. April 1798 gsi zwüsche Frankriich und dr Alte Äidgenosseschaft.

S Emmetchrüz uf em Emmetfäld zwüsche Rüti und Hägglinge erinneret an Hägglinger Chrieg. Druf gschriibe isch: „Hier kämpften am 26. April 1798 die Freiämter und die Zuger gegen die eindringenden Franzosen. – Renoviert aus Anlass der 150-Jahr-Feier des Kantons Aargau 1953“

Vorgschicht

Wo d Franzose in d Äidgenosseschaft igruckt si, häi si en Äihäitsstaat gründet, die Helvetischi Republik. Under de Ort, wo gege die nöiji Verfassig gsi si, isch au dr Kanton Zug gsi. D Zuger häi beschlosse, under em General Joseph Leonz Andermatt gege d Franzoose z zieh. Underwägs häi si Versterkig us em Freiamt überchoo. Dr Marsch, wo d Drummler und Pfiffer gspiilt häi, isch under de Nääme "Alte Zuger Marsch" und "Hägglinger“ in d Gschicht iigange.

D Zuger Vorhuet isch 1300 Maa stark gsi und isch vo Boswil här uf Niiderwil vorgruckt. Die franzöösischi Armee, wo 5000 Maa stark gsi isch, isch vo Mellige Richdig Hendschike und Dottike zooge, in dr Absicht, Hägglinge z bsetze. Eme Hägglinger Söldner, wo guet Franzöösisch chönne het, söll s glunge si, s Dorf vor Blünderig, Brand und Mord z rette.

Ablauf

Uf em Hügelzug zwüsche Hägglinge und Rüti isch s zum Gfächt choo. D Hauptmacht vo de Franzoose isch uf em Emmetfäld mit Gweer und zwäi Zuger Kanone beschosse worde. Dr Kampf het am Middaag aagfange und öbbe drei Stunde duurt. D Franzoose häi sich uf äim Flügel scho afo zruggzie, und e Zitlang het s usgsee, wie wenn d Zuger würde gwünne. Wo denn aber die franzöösische Husare aagriffe häi, häi d Zuger und d Freiämterafo flüchte und häi sich dur d Wälder zruggzooge. Druf häi si zwar no brobiert, d Stellige im Ruum St. Wolfgang - Wart - Rumentike z verdäidige. Wo aber bekannt worde isch, ass d Franzoose uf Zug marschiere und dass au no Drubbe us Züüri chieme, het mä d Stellige au dört ufgee.

Noch zugerische Bricht si uf em Emmetfäld 16 Zuger und vier Freiämter gfalle; d Verlust vo de Franzoose sölle "seer vil hööcher" gsi si, anderi Bricht verzelle vo 115 Maa. Vo de vier Freiämter, wo umcho si, si nume zwäi mit Name bekannt, nämlig e B. Müller und e Leonz Meier, bäidi vo Woole. 12 Freiämter si in Chriegsgfangeschaft gfalle und uf Aarau brocht worde, aber scho am 27. April het mä sä fiirlig begnadigt und häimgschickt, so dass d Lüt chönni gsee, wie groosszüügig d Franzoose chönne si.

Kwelle

Gemeinde Hägglingen: «Hägglingen - Unsere Gemeinde». In: Ein kleines Heimatbuch 1986.
Gustav Wiederkehr: "Denkwürdigkeiten aus der Geschichte des Freiamtes, 1415-1803". Verlag Sauerländer, Aarau 1907. 153 Seiten, Hln,.
Renato Morosoli: Andermatt, Joseph Leonz. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Gefecht_bei_Hägglingen“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.