Dibenger Fehde

Dialäkt: Undermarkgreflerisch

Dibenger Fehde wird dr Konflikt zwisch em Welf VI. un em Welf VII. uf dr aire Syte un em Pfalzgrof Hugo vu Dibenge uf dr andre Syte vu 1164 bis 1166 gnännt. Si het dr gsamt schwebisch Ruum umfasst un het nume dur mehfachi Intervention vum Chaiser Friedrich Barbarossa chenne glest wäre.

Ursach

D Quälle (Historia Welforum, Otto vu St. Bläsi) brichte, dass dr Hugo e baar Stroßeraiber (latrones) ufgriffe het, di aigene Minischtrial dervu freigloo, di welfische aber hiirichte loo het. Ihri Burg, d Burg Mehrenge bi Stuegert, het er schlysse loo.

Dodruf het dr Welf VI. e Chlag (querimonia) an dr Hugo gschickt, wu dää unterwirfig Antwort druf gee het, un eso ere Fehde zerscht entgangen isch. D Welfe hän die Vorfäll aber nit vergässe un anne 1164 het dr Welf VII. nomol e Chlag schickt, derwylscht syy Vater z Italie gsii isch. Vum Herzog Friedrich IV. vu Schwobe ufgstachlet, het dr Hugo e trotzigi Antwort gee, was noch em Historiker Gerd Althoff ere ritualisierte Zuestimmig zuen ere gwaltsame Lesig (Fehde) entsproche het.

Di elter Forschig (v. a. dr Karl Schmid) het in eme Stryt um s Breagazer Erb e dieferi Ursache vermuetet. In dr neiere Forschig het dr Gerd Althoff druf hiigwise, dass d Quälle nume s Uurächtsurdail vum Hugo nochlege. Alles ander sei Spekulation. Ainewäg giltet d Konkurränz vu dr drei Herzeg (Berthold vu Zährige, Friedrich vu Schwobe un Welf vu Spoleto), as ursächligs Spannigsfäld, glych wie au di expansiv Territorialbolitik vum Hugo.

E wytere Aschpäkt isch dr alt Fyndschaftskomplex zwisch em Welf un em Chenig Konrad bzw. däm syym Suhn Friedrich vu Rauteburg (Friedrich IV. vu Schwobe), wu mit welfischer Hilf bi dr Thronfolgereglige 1152 ibergange woren isch un dur d Geburt vum erschte Suhn vum Chaiser Friedrich Barbarossa 1164 kai Uussricht me ghaa het uf dr Chenigstitel.

Verlauf

Wu sich dr Hugo nit yysichtig zaigt un kai satisfactio het welle laischte, het dr Welf VII. syyne Verwandte, Frynd un Dreie vu däm ihm aaduene Uurächt brichtet un het eso ne mächtigi Allianz gschmidet, wu drei Bischef, dr Herzog Berthold vu Zährige un 15 Grofe aaghert hän. Am 5. Septämber 1164 sin dr Welf un syyni Verbindete mit eme Heer vu 2200 Mann vor d Stadt Dibenge gruckt, wu sich dr Pfalzgrof Hugo un dr Herzog Friedrich mit 1100 Mann verschanzt ghaa hän. In dr Schlacht, wu us Versää am e Sunntig entbrunne isch, isch di welfisch Bartei unterläge. Dr Hugo het 900 Ritter chenne gfange neh, un dr Welf VII. sälber isch grad no uf d Burg Achl entchuu.

Dodruf isch dr Welf VI. vu Italie zruckchuu un het mit Hilf vum Chaiser uf eme Hofdag im Novämber 1164 d Rusgab vu dr Gfangene gege ne Waffestillstand verwirkt.

Noch eme Johr, im Jänner 1166, hän d Welfe dr Fride broche un wider di pfalzgrefische Länder verwieschtet. Doderby hän si d Burge Kellmünz, Pfalzgrafenweiler, Hildrizhause un Gültstein gschlisse, wu Vorposchte vu dr dibengische Expansion gsii sin.

Dr Hugo het im Gegezug dr Herzog vu Schwobe bätte, dass dää mit syne verwandtschaftlige Beziehige Hilf vum behmische Herzog Vladislav II. holt. Mit däne behmische Druppe het er di welfische Bsitzige verwieschte un het d Welfe zwunge, ssich in ihri Burg Raveschburg zruckzzie.

Änd

Noch em gschyterete Waffestillstand vum Novämber 1164 hän di widerufgflämmte Kämpf im Friejohr 1166 wider e Yymischig vum Chaiser verlangt. Uf em Hofdag z Ulm aafangs Merz het sich dr Pfalzgrof Hugo uf chaiserlige Befähl dreimol vor em Welf VII. mieße niderwärfe in Aawäsehait vu alle Adlige, wu mitgmacht hän (au em Friedrich vu Rauteburg) un isch derno gfesslet in Gfangeschaft abgfiert weore. Bis zum Dod vum junge Welf 1167 isch er eso anderthalb Johr uf ere welfische Burg z Churrätie inhaftiert gsii.

Literatur

• Gerd Althoff: Konfliktverhalten und Rechtsbewusstsein: Die Welfen in der Mitte des 12. Jahrhunderts. In: Frühmittelalterliche Studien 26/1992. S. 331-352.
• Karin Feldmann: Welf VI. und sein Sohn. Tübingen 1971.
• Peter Schiffer: Möhringen und die Territorialpolitik der Pfalzgrafen von Tübingen. Zur Ursache der Tübinger Fehde (1164–1166). In: Schmierer, Wolfgang (Hrsg.): Aus südwestdeutscher Geschichte. Festschrift für Hans-Martin Maurer. Stuttgart 1994. S. 81-104.
• Karl Schmid: Graf Rudolf von Pfullendorf und Kaiser Friedrich I. Freiburg 1954

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Tübinger_Fehde“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.