D Wihnächtsgschicht stoht im Neije Teschtamänt – si isch dr Bricht vu dr Geburt vum Jesus Grischtus. Diä Gschicht het e hoche Stellewärt bi dr grischtlige Konfessione – bi dr Katholike un bi de Evangelikale wird am 25. Dezämber (Wihnächte) s Fäscht vum Jesus sinere Geburt gfiirt. An däm Dag wird im Glaübe Üsdruck gä, ass dr Herrgott si Suhn as Mänsch in d Wält gschickt het, go si erlese.

e Chrippe mit de Darstellig vo de Wihnächtsgschicht

D Wihnächtsgschiicht wird an Wihnächte im Gottesdiänscht vorgläse; in mänke Familiä aü am Heilige Obe (24. Dezämber), unterem Grischtbaüm, bevor oder nochdäm s Grischtkind kunnt. Meischtens d Version vum Evangelischt Lukas – des isch diä aaschaülichscht.

En Zämezug vo dr Wihnächtsgschichte vum Lukas un vum Matthäus wird aü gärn gspiilt – in dr Kirch oder bi andere Glägeheite.

D Wihnächtsgschicht noch em Lukas (Lk 2, 1–20)

ändere
Dialäkt: Bodeseealemannisch (Konschtanz)

„S isch zu dere Ziit gsi, wo de Kaiser Auguschtus hot welle, daß alle Leit under de römische Herrschaft mond zellt werre. (…) Wäge dere Zellerei hot jeder i sini Heimetschtadt zruck mieße, ganz gliich, woner grad gläbt hot. Au de Joseph us Galiläa, nämli us de Schtadt Nazareth, hot sich uf de Weg gmacht, zum noch Bethlehem z goh, des isch d Schtadt Davids gsi, und us dem Gschlecht hot de Joseph gschtammt. Si Wiible, d Maria, isch i andre Umschtänd gsi, und i dere Ziit, wo se z Bethlehem aakumme sind, het solle d Geburt si, aber se hond it gwißt, wo anegoh. Näene hot mer die zwei ufgnumme, näene isch e Plätzle in ere Herberg gii. Iberall, wo se aaklopft hond, sind se abgwiese worre. Do isch ene zletscht i de Not nu no en Schtall zmitts uf em Feld as Underschlupf bliebe. De Joseph und d Maria hond scho ewäng Angscht ghet, so i de Nacht elleinig, und zitteret hond se i de Kälte. I dere Geged waret nu Hirte mit ihrne Herde, und des sind au die onzige Mensche gsi, wo Mitleid mit dene Heimetlose ghet hond. Und wo denn des Butzele gebore gsi isch, hots d Maria in Windle gwicklet und i des Krippele uf Schtroh gleht. Grad nu e bizzle Wärme hots kriegt vum Schnuufe vu dem Esele und dem Ochs, wo no im Schtall gschtande sind.“ (Zitiärt üs Rosemarie Bannholzer, lueg bi Literatür)

Vu mänke Grischte wird diä Gschicht aü as e Art soziali Botschaft verstande – so vum André Weckmann, wu diä Gschicht uf Elsässisch verzellt het un anstatt dr Heilige Familiä e schwarze Asylant bim Wohnungssueche ufdrätte losst.


Lueg au: D Wyynäächdsgschiichd no Lukas uf Opfigerdytsch im Alemannische Wikisource.

D Wihnächtsgschicht noch em Matthäus (Mt 2, 1–12)

ändere

Bi dr andere Evangelischte isch d Gschicht um d Geburt vum Jesus andersch bschriibe – so sait no dr Matthäus:

Dialäkt: Züritüütsch

„Wo de Jesus im jüdische Beethlehem i de Ziit vom König Herodes gebooren isch, lueg, da sind Aschtrolooge us em Morgeland uf Jerusalem choo und händ gfrööget: Woo isch de König vo de Jude, wo grad uf d Wält choo isch? Mir händ drum siin Stèèrn gsee uufgaa und sind dahère choo, zum em öisi Reveränz z erwiise. Wo de König Herodes das ghöört hät, isch er ganz uufgregt woorde und ganz Jerusalem mit im. Und er hät ali Oberprieschter und Schriftgleerte us em Volch zämechoo laa und von ene wele wüsse, woo de Chrischtus ächt uf d Wält chèmi. Si händ em zur Antwort ggèè: Z Beethlehem, z Judäa. Soo staat s ja vom Profeet gschribe. (…) Und lueg, de Stèèrn, wo s gsee händ uufgaa, isch ene (den Aschtrolooge) voruus, bi s er über em Ort, wo s Chind gsii isch, staa pliben isch. Wo s de Stèèrn gsee händ, händ si sich ganz fescht aagfange fröie. Und si sind is Huus ine und händ s Chind mit siinere Mueter, de Maria, gsee. Und si sind abegchnüündlet und händ em iri Referänz erwise. Und si händ iri Schatzchäschtli uuftaa und em Gschänk ggèè: Gold und Weirauch und Myrre.“ (Zitiärt üs em Emil Weber, lueg bi Literatür)

Chrischti Geburt bim Johannes (Joh 1–14)

ändere

Bim Evangelischt Johannes isch d Geburt vum Jesus uf e theologisch-philosophischi Ererterung reduziärt (oder üsgwittet):

Dialäkt: Bärndütsch

„Am Aafang isch ds Wort gsi, und ds Wort isch bi Gott gsi. Gott isch ds Wort. Vo Aafang aa isch äs bi ihm gsi. Alls isch dür ihns worde, ohni ihns isch nüüt worde, wo da isch. Äs het ds Läbe i sech gha. Das Läbe isch ds Liecht vo de Mönsche. Ds Liecht lüüchtet i d Fyschteri yne, und d Fyschteri het‘s nid chönne verschlücke. (…)
Ds Wort isch e Mönsch worde und het bi üüs gläbt. Mir hei sy göttlechi Herrlechkeit chönne gseh, e Herrlechkeit, wi se nume der einzig Suhn vo sym Vatter überchunt, voll Gnad und Wahrheit.“ (Zitiärt üs em Hans un dr Ruth Bietenhard, lueg bi Literatür)

Im Koran wird d «Wienachtsgschicht» i de Sure 19:16–34 [22–25][1] verzellt.

Lueg aü

ändere

Grischtkind/Wienächtchind, Grischtbaüm

Literatür

ändere
  • Ds Nöie Teschtamänt bärndütsch. Übersetzig: Hans und Ruth Bietenhard, Bern 1985.
  • S Nöi Teschtamänt Züritüütsch. Us em Griechische uf Züritüütsch übersetzt vom Emil Weber, Zürich 1997.
  • Wenn de Evangelischt Lukas alemannisch gschwätzt het – denn het er die froh Botschaft verzellt wie d Rosemarie Bannholzer, Stockach 1992.
  • André Weckmann: Begejnung am Chrischtowe. Uf: Kassett Wihnachtszit. René Egles singt André Weckmann. Stroßburg, ohni Johr.

Fuessnoote

ändere
  1. Sure 19:16–34 uf QuranExplorer.com