Dialäkt: Ùndertòggeborg

S Wessobrunner Gibet isch di moderni Bezaichnig vomene althochtütsche poetische Denkmool. Es stoot imene Buech vom Chlooster Wessobrunn und befindet sich hütt i de Bayrische Staatsbibliothek z Münche (Signatur: Clm 22053, III).

s Wessobrunner Gibet

De mit de poeta („vom Dichter“) betitleti althochtütschi Text isch um 810 im altbayrische Dialekt ufgschribe wore, zaigt aber altenglischi Spuure. S Gibet cha i drai Tail glideret were. De erst Tail isch i Stabraim verfasst und beschribt d Welt, bevor si entstanden isch. De sproochlich Stiil und de archaischi Wortschatz, aber au de Vergliich mit de Edda dütet druf hii, ases sich um e germanischi haidnischi Vorstelig handle chönnt, wo denn im zwaite Tail christlich ergänzt woren isch. De zwait Tail bestoot au us Stabraim, isch aber recht holprig und uugüebt. De dritti Tail isch denn e Gibet i Prosa. Im erste Tail sind bim Abschriibe zwai Wörter vergesse ggange.

E bsundrigs Merkmol vo dem Tegscht isch, as d Vorsilbe ga- mit de Sternrune gschribe woren isch und för s Wort „und“ wert s angelsächsische Zaiche 7 bruucht.

de poeta
dat gafregin ih mit firahim firiuuizzo meista
dat ero ni uuas noh ufhimil
noh paum noh pereg ni uuas
ni nohheinig noh sunna ni scein
noh mano ni liuhta noh der mareo seo
do dar niuuiht ni uuas enteo ni uuenteo
enti do uuas der eino almahtico cot
manno miltisto enti dar uuarun auh manake mit inan
cootlihhe geista enti cot heilac

Cot almahtico, du himil enti erda gauuorahtos enti du mannun so manac coot forgapi forgip mir in dina ganada rehta galaupa enti cotan uuilleon uuistom enti spahida enti craft tiuflun za uuidarstantanne enti arc za piuuisanne enti dinan uuilleon za gauurchanne

„Vom Dichter“
„Da hani erfröget bide Mentsche, s Wundermär, s grööst,
ass nöd gsii isch d Erde, no obe de Himel,
nöd e Bomm ... no e Berg isch gsii.
Nöd ananzig ... no d Sune het gschune,
nöd het de Moo glüchtet no s glänzige Meer.
Wo do nünt gsii isch a Ende und Wende,
und doch isch do de aini almächtigi Gott gsii,
de mildisti vode Mentsche, und do sind gsii au mengi mit Em,
güetlichi Gaister und Gott hailig.“

„Almächtige Gott, Du hesch de Himel und d Erde gmacht, und du hesch a de Mentsche so mengs Guets ggee. Gimmer i dinnere Gnaad rechte Globe und guete Wile, Wiishait und Giduld und Chraft a de Tüüfle z widerstoo und s Bösi z öberwinde und din Wile verwürkliche.

Lueg au ändere

Muspilli

Büecher ändere

Link ändere

  Wessobrunner Gibet im dütschsprochige Wikisource