Dr Baasler Zolli

Dr Zolli Baasel isch e zoologische Gaarde z Baasel. Er befindet sich im Bachlätte-Kwardier am Fluss Birsig. Er isch 1874 gründet worde und isch dr eltisti Zolli in dr Schwiz. Er het 7'011 (2011) Dier in 619 Arte und het mee Dier as alli andere Schwizer Zolli. Wäge sine Zuchterfolg wie bim Panzernaashorn, Zwärgflusspfärd oder Westlige Flachlandgorilla isch wit über d Landesgränze uuse bekannt und gältet, au wenn er nume 13 Hektaare grooss isch, as äine vo de bedütende Zoo in Öiropa.

Zoologischer Garten Basel Z Baasel nume Zolli
Dr vollständig Naame	Zoologischer Garten Basel Z Baasel nume Zolli
Motto	«Erleben, was es zu bewahren gilt»
Ort	Binningerstrasse 40, 4054 Basel
Flechi	13 Hektare
Eröffnig	3. Juli 1874
Dierarte	619 Dierarte
Indiwidue	7'011 Dier (vo deene öbbe 5'000 im Vivarium)
Bsuecherzaale	1'753'508 (Joor 2011), 1'812'438 (Joor 2012; 17. Mai 2012: 6'944 Iidritt, 27. Novämber 2012: 92 Bsuecher)
Organisazioon
Läitig	Oliver Pagan (Diräkter)
Dräägerschaft	Zoo Basel AG
Förderorganisazioone	Verein Freunde des Zoologischen Gartens Basel
Mitgliid bi	WAZA, EAZA, VDZ und Zooschweiz)
Hauptiigang vom Zolli
http://www.zoobasel.ch/
Zoo Basel (Schweiz) Zoo Basel 47.5473333333337.5787777777778

Dialäkt: Baseldütsch

Gschicht

Diräkter vom Baasler Zolli
1875–1914	Gottfried Hagmann
1914–1944	Adolf Wendnagel
1944–1953	Heini Hediger
1953–1979	Ernst Lang
1979–1995	Dieter Rüedi
1995–2001	Peter Studer
sit 2001	Oliver Pagan

D Ornithologiigsellschaft het vo 1870 blaant, z Baasel e Dierpark ufzdue, wo d Lüt chönnte gsee, wie schöön die iihäimische und öiropäische Dier und d Alpedierwält im Bsundrige si. D Stadt Baasel het an däm Brojekt mitgmacht und het im Birsigdaal, am Rand vo dr Stadt, en entsprächends Grundstück zur Verfüegig gstellt.

Am 3. Juli 1874 isch dr Zolli, wien er z Baasel häisst, eröffnet worde.

1874 bis 1900

Dr Gottfried Hagmann isch 1875 dr erst Diräkter worde. Für d Höhepunkt in de Aafangsjoor häi 1880 e Flusspfärdusstellig gsogt, und s Gastspiil von ere Nubier-Karawane, 1883 e Samojeder-Karawane, 1885 isch us dr Festmatte e Blatz für Völkerschaue worde, 1886 s Gastspiil von ere singhalesische Grubbe mit zwölf asiatische Elifante, 1888 d Usstellig vom ene Wal-Skelett, 1889 d Somali-Drubbe Wild Afrika, 1894 s Gastspiil von ere Dinka-Karawane, 1896 d Ustellig vom ene junge Flusspfärd us em Dierpark Hagebeck und 1899 d Vorstellige von ere Grubbe vo Mahdi-Chrieger.

Am Aafang het mä dänggt, ass dr Park nume e Häimdiergaarde für iihäimischi Dierarte wurd, aber denn si in de 1880er Joor dank verschiidene Spände die erste exotische Dier wie Kamel, Lama und Tapir in Zolli choo. 1886 isch dr ersti Elifant uf Baasel choo, e Wiibli wo Miss Kumbuk ghäisse het. Si isch bald in dr ganze Stadt bekannt gsi und het im Joor 1891 e Huus überchoo, wo im maurische Stil baut gsi isch. Dört si denn au d Zebra dri choo. 1896 het mä s erste Raubdierhuus, wo ursprünglig für Wölf, Luchs, Dachs, Füchs, Wildchatze und Marder baut worde isch, müesse erwitere, für zum under anderem de Löije, wo 1890 aachoo si, mee Blatz z verschaffe. Dr erst Menschenaff, s Orang-Utan-Wiibli Kitty, isch im Joor 1900 uf Baasel choo.

1901 bis 1930

Nume 3000–5000 Afrikanischi Wildhünd häi 1997 no im Freie gläbt. Dr Baasler Zolli sorgt drfür, ass si überlääbe.

1901 het dr Zolli e Legat vo 750'000 Schwizer Franke vom Baasler Johannes Beck überchoo. No hüte erinneret e Dänggmol zwüschen em Affehuus und em Kinderzolli an dä grosszügig Gönner und jeedes Joor wird dr Johannes-Beck-Daag im Zolli gfiirt, wo d Bsuecher gratis iine chönne. 1904 isch denn e nöis Raubdierhuus eröffnet worde, wo au en Abdäilig für Reptilie gha het. 1910 isch s Antilopehuus iigweit worde, wo hüte no existiert und wo im Lauf vo dr Zit under anderem Känguru, Nyala Antilope, Wasserböck und Ärdfärkel zäigt worde si. Hüte si do Chläini Kudu, Okapi und Giraffe dehäim. 1914 het dr Adolf Wendnagel s Amt vom Diräkter übernoo. 1921 het dr Bildhauer Urs Eggenschwyler dr Seelöijefels baut, wo im Lauf vo dr Zit alli Robbenarte, wo im Zolli gläbt häi, zäigt worde si. 1927 isch s Vogelhuus eröffnet worde, wo denn au no Menschenaffe und Fisch usgstellt worde si. Dr Zolli het in deene Joor non e chli nöis Land chönne chaufe, und uf däm het mä under anderem dr Affefelse baut.

1931 bis 1950

1931 isch e Pelikan usgschlüpft und im Zolli ufgwaggse, das erst s zwäite Mol uf dr ganze Wält ass so öbbis bassiert isch. Mit em Legat vom Baasler Goldschmiid Ulrich Sauter het dr Zolli 1934 d Flechi westlig vo dr Elsässerbaan (Linie Stroossburg-Baasel) kauft, wo denn 1939 fiirlig as Sautergaarde eröffnet worde isch. 1937 isch d Muul- und Chlauesüüchi usbroche, e groosse Däil vo de Dier si dra gstorbe und dr Zolli het e Joor lang müesse zue bliibe. 1944 isch dr früener Diräkter vom Dierpark Bärn und spööter Diräkter vom Zürcher Zoo, Heini Hediger Läiter vom Zolli worde. 1947 het s sovil Bsuecher gha wi nie vorhär, zwäiehalb mol sovil wie Baasel Iiwooner gha het und im gliiche Joor isch dr erst Gorilla uf Baasel choo. Mä het von em dänggt, ass er e Männli si, das het sich aber noch e baar Joor as Irrdum uusegstellt.

1951 bis 1970

En Elifant in Baasel

1951 het mä bim Dorebachwiadukt e zwäite Iigang ufdoo. Im Joor druf isch die ersti Giraff in dr Schweiz uf d Wält choo, 1953 isch dr erst Kaiserpinguin in Öiropa z Baasel aachoo und denn no drei anderi. Im gliiche Joor het dr Brofässer Ernst Lang dr Boste vom Diräkter übernoo. 1954 si d Grifvogelwoliere iigweit worde, wo no bis ins Joor 2007 im Sautergaarde gstande si mit under anderem Mönchs-, Königs-, oder Gänsegäier. 1956 isch s erste Panzernashorn im e Zolli uf d Wält choo, und das isch dr Aafang von ere lange Serie vo witere Zuchterfolg gsi. Dr erst Orang-Utan, wo im e Schwizer Zolli uf d Wält choo isch, isch 1958 gebore worde und het dr Naame Freeman überchoo. S hütige Nashorn-Flusspfärdhuus isch 1959 eröffnet worde. Zur gliiche Zit het sich dr Zolli uf nöiji Gebiet uf Binninger Boode usgwitet und zwäi wiiteri Zuchterfolg chönne fiire: dr erst Flamingo wo im e öiropäische Zoo gschlüpft isch und die zwäiti Geburt vom ene Gorilla im ene Zolli uf dr ganze Wält. 1961 isch s Areal no äinisch und bis jetz s letschte Mol vergröösseret worde. Dr hütigi Hauptiigang und s Diräkzionsgeböid si 1965 eröffnet worde. S Affehuus het 1969 si hütigi Gröössi überchoo und d Menschenaffe häi us em Vogelhuus ins Affehuus chönne züüglet wärde. 1970 si fümf Somali-Wildesel, Equus africanus somalicus aachoo, won e stabili Zuchtgrubbe bildet häi und häi die Underart vom Afrikanische Wildesel vor dr Usrottig gschützt, und alli 150 Wildesel, wo hüte in Zoologische Gäärde ghalte wärde, stamme vo dene fümf Zuchtdier us Baasel ab. In iirem ursprünglige Lääbensruum, Eritrea, Ethiopie und Somalia git s esä nüm. 2007 isch z Basel dr „Erasto“ uf d Wält cho, die 36. Geburt.

1971 bis 1990

1972 het mä s Vivarium eröffnet, wo hüte äini vo de beiindruckendste Sammlige vo Fisch, Reptilie, Amfibie und wirbellose Dier im ene Zoo zäigt. Dr Zolli het 1974 nit nume si hundertsts Jubileum chönne fiire, sondern gliichzig au die fufzigsti Geburt vom ene Zwärgflusspfärd. Dr Striichelzolli, wo as Kinderzolli bekannt isch, isch 1978 ufdoo worde, und dr fümft Zollidiräggder, dr Dieter Rüedi, het afo schaffe. In dene Joor si no anderi nöiji Aalaage iigweit worde, wie zum Bischbil 1979 die für d Rappenantilope, 1980 äini für d Määnewölf und 1982 die vo de Rendier. 1985 isch s Elifantehuus renowiert worde, 1986 si d Bartgäier in ir nöis Dähäim choo und 1987 d Schneeleoparde.

1991 bis hüte

E Nilkrokodil

Die revoluzionääri Afrika-Aalaag, wo 1993 eröffnet worde isch, het e nöiji Art vo dr Dierhaltig zäigt; Flusspfärd, Zebra und Strauss häi zämme uf ere grosse Aalaag gläbt genau wie in dr freije Natur. Dr Dieter Ruedi het dr Zolli im Zämmehang mit eme Skandal um en illegal verchaufts Nashorn-Horn us em Zoobestand verloo. Dr Peter Studer, dr säggst Diräggder, het 1995 aagfange. Dr Studer isch vorhär dr Gründigskurator vom Vivarium gsi. Mit im isch zum erste Mol uf dr ganze Wält e gleerte Biologiileerer Zoodiräggder worde und das het sich in dr Didaktik vom Zookonzept gspiegelet, wo sich wäärend sinere Amtszit dütlig gänderet het. Dr Grundstäi für s Etoscha-Konzept häi umbekannti Gönner gläit, wo 1997 em Zolli 10 Millione Franke gschänggt häi, vier Joor spööter het s Etoscha-Huus de Bsuecher vom Zolli chönne zäige, wie dr Naarigskräislauf vom afrikanische Etoscha-Nazionalpark funkzioniert. S Geböid het e Hufe nöiji Aalaage, so öbbe für d Geparde, Ärdmännli und Stachelschwäin. Dr zwäit Däil vom Brojekt isch 2003 igweit worde: Gamgoas – Dr Ort, wo d Löije sin, in däm Gebäid het s naturnoochi Aalage für Löije, Wildhünd und Nilkrokodil.

2004 het dr Zolli si 130-jöörigs Jubileum gfiirt. Die nöisti Aalaag, Australis, isch im Früelig 2007 ufdoo worde uf dr ehemoolige Aalaag vo de Bongo-Antilope und zäigt Graui Riisekänguru und e Hufe anderi australischi Dierarte. Zur Zit isch dr Dierarzt Olivier Pagan dr Diräggder vom Zolli.

Beriich im Zolli

Zolli Baasel

S Affehuus und d Geigy-Aalaag

E Gorilla z Baasel

S Affehuus isch s grösste Geböid im Zolli und sit 1969 si dört die niidere Brimate und d Menschenaffe dähäi. Zum verhindere, ass Chrankhäite vo de Bsuecher uf d Affe chönne berdräit wärde, brucht mä im Geböid dicks Banzerglaas statt Gitterstääb. Am Aafang häi au d Naase- und d Chläideraffe dört gläbt. Aber mä het sich uf südamerikanischi Arte wie Dootechopfäffli, Wisschopfsakis, Wulle- und Chlammeraffe und uf die drei Menschenaffearte Westlig Flachlandgorilla, Sumatra-Orang-Utan und Westafrikanisch Schimpans spezialisiert. Dusse in de ehemoolige Bääregrääbe si grosszüügigi Freiaalage entstande, wo an d Bedürfniss vo de Menschenaffe aabasst si. D "Geigy Aalaag" bietet de Gorilla, Schimpanse und Orang-Utan fümf Usserüüm, wo mit Netz überzooge und öbbe säggsmol so grooss wie die alte Ussenaalaage si. Für daas het mä die alte Freiaalaage vo de Javaneraffe (Im Früelig 2010 het dr Zolli iire nöiji Aalaag iigweit), vo de Katta, wo uf d Insle bi de Geparde züüglet worde si, und vo de Brüllebääre drzue doo. Wäärend em Baue het mä d Orang-Utan in d ZOOM Erlebniswelt Gelsenkirchen gschiggt. D Gorilla und d Schimpanse häi in witlöifige Aalaage uf em Gländ vo dr Novartis AG gläbt.

D Afrikaaalaag

In dr Afrikaaalaag, wo 1993 eröffnet worde isch, het mä s do zum erste Mol gwogt, drei verschiideni Arte gmäinsam z halte. Flusspfärd, Zebra und Strauss häi zämme in dr witlöifige Aalaag gläbt.

S Antilopehuus

S Antilopehuus isch 1910 iigweit worde und isch s eltiste vo de Geböid im Zolli, wo no existiert. Zurzit lääbe din Zuchtgrubbe vo Giraffe, Chliine Kudu und Okapi. Bis ins Joor 2011 het dr Zolli e Zuchtgrubbe vo Massai-Giraffe gha. Die isch sithär dur die sältenere Kordofan-Giraffe usduscht worde.

Australis

Wo d Zuchtgrubbe vo de Bongo im Zolli nüme funkzioniert het, het mä die übrige Dier an anderi Zoo abgee, und eso isch denn en Aalaag ganz leer gstande. Bald druf isch 2006 die nöiji Themeaalaag Australis eröffnet worde, wo vor allem Dier us em Kontinänt Australie im Middelpunggt stöön, alle vorus die Westlige Graue Riisekänguru, wo zämme mit de Australische Buschhüener in dr umgstalteti Stall vo de Bongo iizooge si. In de Innerüüm vom Geböid zäige Terrarie e baar witeri Verdräter vo dr australische Fauna, wie zum Bischbil Geckos, Schwarzi Witwe oder Baumpython.

S Elifantehuus

S Elifantehuus

E Gepard in dr Etoschaaalaag

Im Elifantehuus läbt e Härde vo Afrikanische Elifante.

Etoscha und Gamgoas

D Etoschaaalaag zäigt dr Kräislauf vom Lääbe im afrikanische Etoscha-Nationalpark. D Aalaag und s Huus Gamgoas si 2001 bzw. 2006 eröffnet worde und häi d Raubdieraalaage ersetzt, wo früener bestande höi. Nid eso wie früener wärde mit em Begriff «Raubdier» nit nume d Raubchatze gemäint, sondern under anderem au Vöögel, wo Insekte frässe, Schlange oder Spinne. D Etoschaaalaag bestoot us em Etoschahuus, wo dr östriichisch Leembaukünstler Martin Rauch vo 1999 bis 2000 zämme mit em Baasler Archidekt Peter Stiner us Stampfleem baut het, de Ussenaalaage für d Gepard, Meerkatze, Afrikanischi Wildhünd und Löije in "Gamgoas". Au Nilkrokodil het s in ere Aalaag, wo d Bsuecher vo alle Site chönne iineluege und zwäi Termitevölker. Dr Themekomplex kräist um Naarungskräislöif, Natur- und Arteschutz und um d Beziejig vom Mensch zur Natur.

Dr Kinderzolli

Doo chönne die chlinste Bsuecher vom Zolli sich mit Huus- und Hofdier abgee.

Dr Sautergarde

Für d Banzernashörner wird z Baasel s Zuchtbuech gfüert

D Nashornaalaag im Sautergarde

Relief über em Iigang vom Vogelhuus

S Legat vom Baasler Ulrich Sauter het s im Zolli mööglig gmacht, 1934 dr Bundesregierig s Land westlig vo dr Elsässerbaan as Bauflechi abzchaufe, fümf Joore spööter isch s denn fiirlig as Sautergarde eröffnet worde. Die ersti Aalaag, wo au hüte no existiert, isch s Basää für d Pinguine gsi, wo 1938 iigweit worde isch und wo hüte d Brüllepinguin woone. Für e Zitli si sogar e baar Robbe därt dehäi gsi. Zur gliiche Zit isch au dr künstlig Felse im Zentrum vom Garde entstande, wo hüte d Schneeleoparde und d Javaneraffe lääbe. Im Joor 1959 het mä s sogenannte Nashorn-Flusspfärdhuus eröffnet. 1997 isch s 43 Joor alti Babbagäijehuus saniert worde und anstatt von e Hufe chliine Äinzelchääfig het mä e Freiflughalle für Allfarbelori baut. 2004 bis 2008 si s Geböid und d Aalaage vo de Indische Banzernashörner und Zwärgflusspfärd ernöijeret und vergrösseret worde. D Banzernashörner lääbe jetz zömme mit Zwärgotter und Chinesische Mutjaks uf ere gröössere Ussenaalaag. Vier Joor lang isch s Umbaue gange und in dere Zit het dr Zolli käini Zwärgflusspfärd ghalte. Aber am 8. Mai 2008 isch as ersts s Wiibli „Ashaki“ us em Zoo Singapur iizooge. Der Zolli het Zwärgflusspfärd sit 1928. Vo 1959 isch doo au d Zucht glunge und sithär si 53 Zwärgflusspfärdli z Baasel uf d Wält choo. Dr Zolli füert au s internazionale Zuchtbuech und koordiniert s Öiropäische Erhaltigszuchtbrogramm (EEP) vo de Zwärgflusspfärd.

S Vivarium

S Vivarium isch 1972 ufdoo worde und zäigt e bräite Kwerschnitt dur d Wält vo de Wirbellose, Fisch, Amfibie und Reptilie. S Geböid isch as Themerundgang konzipiert, wo de Bsuecher d Entwigglig vom Lääbe vom Wasser ans Land söll aaschaulig mache. Im erste Däil vom Huus dominiere d Fisch, wo in geografischi Zone wie Middelmeer, Nordsee, afrikanischi Seä, Amazonas oder Indopazifik ufdäilt sin. Zu de Sältehäite, wo dr Zolli zäigt, zelle do Fisch wie Fetzefisch, Röhrenaal oder Schlammspringer, wo au dr Übergang vom Wasser ans Land aaschaulig mache. D Königspinguin und d Eselspinguin, wo au im Vivarium lääbe, si die äinzige Warmblüeter im Geböid.

Dr letscht Däil vom Geböid ghöört de Amfibie und Reptilie. Do si vor allem d Australie-Krokodil bi de Bsuecher beliebt. Nume öbbe zää Brozänt vom Geböid si zuegänglig, dr Räst isch mit Technik vollgstopft.

• 
  Australiekrokodil
• 
  Krusteneggse
• 
  Groosse Fetzefisch
• 
  Aquarium mit eme dropische Koralleriff

S Vogelhuus

S Vogelhuus stammt us em Joor 1927. Näbe Vögel het s Zite gee, wo doo au Menschenaffe, Reptilie und Fisch usgstellt worde si, bevor dr Zolli en äignogs Affehuus oder e Vivarium ghaa het. Hüte sin do nume no Vögel din, und e baar von ene chönne in dr groosse Freiflughalle in dr Middi vom Geböid frei umefliege. Zu de Arte, wo momentan ghalte wärde, ghööre under anderem d Spitzschwanzamadine, d Blauoorhonigfrässer, dr Blaubart Blattvogel und dr Bruunruggetukan

Zukumftsblään

E nöis Elifantehuus

S Elifantehuus us em Joor 1953 söll umgebaut, vergrösseret und optimiert wärde. Dr Zolli sammlet Gäld für en Umbau, wo 2016 söll fertig wärde.

Groosse Panda

Näbe de Panzernashörner und de Zwärgflusspfärd söll im Sautergarde uf langi Sicht no en anders sältens Dier iizie, dr Grooss Panda. Dr Baasler Zolli wurd denn näbe em ZooParc de Beauval, em Tiergarten Schönbrunn z Wien, em Zoo vo Madrid und em Edinburgh Zoo zu de weenige öiropäische Zoo ghööre, wo die sältene Groossbääre halte.

Vergröösserig vom Areal

Ume Zolli ume stönde hüte uf alle Site Hüüser. Die äinzigi Mööglichkäit für zum en z erwitere bestoot uf em Parkblatz vor em Zolli. Dr langfristig Blaan isch s, en underirdisch s Parkhuus z baue, und so chönnt mä dr Zolli oobe nooche vergröössere.

S Ozeanium

Am 17. Merz 2009 het dr Zolli Baasel bekannt gee, ass er s erste Grossakwarium in dr Schwiz well baue. 2019 söll s Ozeanium uf dr Höiwoog eröffnt wärde zum ene Briis vo 60 bis 80 Millione Franke.

Weblingg

 Commons: Zoo Basel – Sammlig vo Multimediadateie

 Commons: Vivarium – Sammlig vo Multimediadateie

• Website vom Baasler Zollo
• Dr Baasler Zolli uf zoos.ch