Berner Zinktäfeli

S Berner Zinktäfeli ( Zinktafle vo Bern-Thormebodewald ) isch e beschribnigs Zinkblech, wo 1984 bim helvetische Oppidum Bern-Engihalbinsle gfunde woren isch. S messt 11 x 14 Santimeter und werd is 1. oder 2. Jh.n. Chr. datiert.

Berner Zinktäfeli im Historische Museum Bärn, 2019

Inschrift

D Inschrift isch i griechische Buechstabe gschribe wore und d Sprooch isch Gallisch. Si bistoot us vier Zile und jedi zaigt en Name:

ΔΟΒΝΟΡΗΔΟ ΓΟΒΑΝΟ ΒΡΕΝΟΔΩΡ ΝΑΝΤΑΡΩΡ     Dobnoredo Gobano Brenodor Nantaror.

De zwait Name bizaichnet de keltischi Schmiidgott Gobanos, wo bi de Ire as Goibniu und bi Waliser z England as Gofannon guet bikannt isch. De Name bidütet schlichtweg »Schmiid«. De erst Name werd as Biiname vom Gott dütet, as »Weltwanderer«, zu gall. *dubnos »Welt« (air. domun) und gall.-lat. rēdā »Wage, Rais« (air. ríad), d Inschrift isch aso em »Weltwanderer Gobanos« gwidmet. De dritt Name Brenodor isch weleweg de Name vo de keltische Sidlig uf de Halbinsle Engi gsii. De erst Namestail breno- chönnt im Ortsname Brenngarte oder sogär im Name vo de Stadt Bern erhalte blibe sii. D Mainige vo de Forschig gönd do aber usenand. De viert Name isch e Zämesetzig vo gall. *nanto »Tal« und em Flussname Aare.

d Froog vo dr Echthait

Wel uf dem Täfeli drai Näme stönd, wo nöd erwartet wore sind, het mer zerst ane Fälschig denkt, do e hüüfigs Motiiv vo Fälscher drin bistoot, mit Inschrifte "erwünschti" Näme as archäologisch z erwiise. Zudem isch Zink i de Antiki nöd bruucht wore. Doch metalurgischi Undersuechige hend ergee, as s Zink us de Antiki stammt und verschide vo modernem Zink isch. Es werd agnoo ases sich um Abfall vo Schmelzöfe handlet, wo denn en Schmiid gsammlet het und drus use die Tafle gmacht het und denn im Name vom Ort Brenodor im Aaretal em Schmiidgott gopferet het.

D Verwendig vo griechische statt latinische Buechstabe bi de Helvetier isch zwoor selte, aber nöd ussergwöönli.

Büecher

• Rudolf Fellmann: Die Zinktafel von Bern-Thormebodenwald und ihre Inschrift. In: Archäologie Schweiz 14/4 (1991), S. 270-273.
• Thilo Rehren: A Roman zinc tablet from Bern, Switzerland: Reconstruction of the Manufacture. In: Archaeometry, Band 94, Ankara 1996, S. 35–45.

Weblink

• Bild vom Zinktefeli

Lueg au

• Helvetischi Religioo
• Gobanos