Aare

D Aare isch e Fluss i dr Schwiiz.

Date
Aare
d Aare z Bärn mit em Bärner Münster d Aare z Bärn mit em Bärner MünsterVorlage:Infobox Fluss/KARTE_fehlt
Gwässerkennzaal	CH: 37
Laag	Schwiiz
Flusssystem	Rhy
Abfluss über	Rhy → Nordsee
Ursprung	Oberaar- und Unteraargletscher im Grimselgebiet
Quellhöchi	2'310 m ü. M.Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen (Oberaargletscher)
Mündig	Bi Choblez in Rhy47.6061944444448.22375311Koordinate: 47° 36′ 22″ N, 8° 13′ 26″ O; CH1903: 659039 / 273130 47° 36′ 22″ N, 8° 13′ 26″ O47.6061944444448.22375311
Mündigshöchi	311 m ü. M.Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen ^[1]
Höchiunterschiid	1999 m
Lengi	288,2 kmVorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Iizugsgebiet	17.620 km²Vorlage:Infobox Fluss/NACHWEISE_fehlen
Abfluss	MQ	590 m³/s
Rächti Nääbeflüss	Zulg, Ämme, Önz, Murg, Pfaffnere, Wigger, Suure, Bünz, Rüüss, Limet, Surb
Linggi Nääbeflüss	Lütschine, Kander, Gürbe, Saane, Zyl, Tünnere
See won er / sii duure fliesst	Brienzersee, Thunersee, Bielersee
Stausee	Oberaarsee, Grimselsee, Räterichsbodesee, Woolesee, Stausee Niederried, Klingnauer Stausee
Groossstedt	Bärn
Mittelgroossi Stedt	Thun, Biel
Chliistedt	Interlake, Münsige, Büren a dr Aare Solothurn, Wangen a dr Aare, Aarburg, Olte, Aarau, Brugg
Schiffbar	Nidau - Solothurn

Geografy

D Aare louft vo der Kwelle im Grimselgebiet i den Alpe dur d Kantöön Bärn, Soledurn und Aargau und mündet bi Choblez in Rhy.

Si het e Lengi vo 291 Kilometer und isch dr längschti Fluss, wo vo dr Kwelle bis zur Mündig ganz i dr Schwiiz isch.

Vo ganz oben i de Bärge bis z’underscht am Rhy het dr Fluss es Gfäll vo 1565 Meter.

Sis Yzugsgebiet het e Flechi vo 17'620 Kwadratkilometer.

Dr middlere Abfluss vo der Aare isch bi 590 Kubikmeter Wasser pro Sekunde.

d Aareschlucht bi Meiringe

dr Louf vom Fluss

Im Grimselgebiet foot d Aare am Ober- und am Unteraargletscher aa, wo oben a Guetanne ligge. Si lauft der Schluchten und änggi Plätz im Bärgtaal und Stauseen aben und chunt am Änd dur d Aareschlucht, wo tüüf i d Felse ygschnitten isch, das isch grad oben a Meiringe. Dä schmal, tüüf Schlitz im Bäärg isch en Attrakzioon für d Turischt.

Bi Brienz mündet d Aare i Brienzersee und z Interlake chunt si wider drus use. Churz nacher mündet d Lütschine i si ine. Drufabe chunt dr Fluss mit em Kanal für d Schiff i Thunersee, wo au d Kander (mit dr Simme und dr Ängstlige) drymündet.

Vo Thun a flüsst d Aare dur s breiten Aaretal bis uf Bärn. Bi Belpmoos münde d Gürbe und d Giesse zämme id Aare. I dr Stadt Bärn macht die e Boge um d Altstadt, wo bi Hochwasser öppe mol d Matte ungen am Schwellemätteli chli nass wird. Es bitzeli witer unge het’s drüü Mäander um d Ängihalbinsle, und nocher wird de Fluss im Wohlesee gstaut.

Nach der Iimündig vo dr Saane bi Oltige wird d Aare sit dr Juragwässerkorrekzioon dure Hagneck-Kanal i Bielersee umgleitet. Bi Nidau chunt si us em See use und louft düre Nidau-Büüre-Kanal und churz vor Büüre wider i ihres alte Flussbet zrugg. Di alti Flussschtrecki zwüsched Aarberg und Büüre, di sogenannti "Alti Aare", isch e länge Rieme mit ere gschützte Naturlandschaft. D Strecki vo Nidau a abwärts bis uf Soledurn isch dr einzig Abschnitt vo dr Aare, wo me mit em Schiff druff cha fahre; bi Port isch es Wehr mit ere grosse Schiffschleuse. I däm Teil vo de Aare isch nach dr Yschzyt de «Solothurner See» gsi, wo den mit dr Zyt wägem Gschieb vo de Flüss verlandet isch; hüt lyt do en grossi Ebeni.

Bi Luterbach mündet d Ämme id Aare.

Dr Fluss isch beliebt für s Wasserfahre, und er chunt a mängem bekannte Pontonierort verby: bi Aarwange, Murgete, Aarbig, Schönewerd, Aarau und Brugg und no an andere Plätz.

Unden a Wildegg isch s alte, tradizioonsryche Bad Schinznach; das ghört mit dr ehemolige Gmeind Schinznach-Bad sit em 1. Jänner 2010 zu dr Stadt Brugg.

Bi Alteburg und Brugg lauft d Aare dur en schmali Schlucht, und chly spöter nimmt si s Wasser vo der Rüüs und denn vo der Limet uf; drum sait me dr Gegend um Brugg au s "Wasserschloss vo dr Schwiz".

Vo Brugg wäg flüsst d Aare dur en Klus im Jura gäge Norde, si chunt bi Döddige in Stausee vo Chlingnau und mündet gly drufabe zwüsched Felsenau und Choblez, wisawi vo Waldshuet, nach der Stroossebrugg vo Felsenau in Rhy.

Bi dr Mündig isch d Aare mit iirne durchschnittlich 590 Kubikmeter Wasser pro Sekunde eigentlech dr gröösser Fluss als dr Rhy, wo numen öppe 440 Kubikmeter derzue bringt. Sid der antike Zyt seit men em wytere Flusslouf undedra aber halt doch au «Rhy».