Suure
D Suure (au Suhre[3]) isch e Fluss i der Schwiiz. Si goot bi Suursi us em Sämpachersee und denn durs Suuretaal uf Suur abe und mündet bi Aarau i d Aare.
| Suhre | ||
 d Suure bi Suur | ||
| Date | ||
|---|---|---|
| Gwässerkennzaal | CH: 495 | |
| Laag | Schwiiz | |
| Flusssystem | Rhii | |
| Abfluss über | Aare → Rhii → Nordsee | |
| Ursprung | Usfluss bi Oberchöuch us em Sämpachersee 47° 9′ 45″ N, 8° 7′ 19″ O | |
| Quellhöchi | 504 m ü. M. | |
| Mündig | bi Aarau i d AareKoordinate: 47° 24′ 19″ N, 8° 3′ 57″ O; CH1903: 647343 / 250685 47° 24′ 19″ N, 8° 3′ 57″ O | |
| Mündigshöchi | 362 m ü. M. | |
| Höchiunterschiid | 142 m | |
| Lengi | 34 km[1] | |
| Iizugsgebiet | 368,29 km²[2] (2,6 km oberhalb vo de Mündig) | |
| Abfluss[2] Lage: 2,6 km oberhalb der Mündung |
MQ |
6,45 m³/s
|
| Rächti Nääbeflüss | Ruederche, Wyna | |
| Linggi Nääbeflüss | Uerke | |
 
| ||
Quälle- und Mündigsort vo de Suure |
Si isch 34 Kilometer läng und für d Aare eben e Näbefluss, wo vo Süüde, also vo rächts, ymündet. S Suuretaal isch zimli flach, und so lyt zwüschem Afang vom Flusslouf bis zur Mündig nummen e Höhenunderschiid vo 142 Meter. S ganzen Yzugsgebiet vo der Suure hät 368 Kwadratkilometer.
Der Bach foot nit mid ere eigene Kwellen aa, wo s Wasser früsch us em Bode chiem; nei, dä Punkt won er afoot isch eigentlech der Uuslouf vom Sämpachersee, und me chönt hüdrologisch die bar ganz churze Bech oben am See au als Oberlöif vo der Suure aluege, der lengscht vo dene wär die Grossi Aa, wo sälber im oberschte Deil au en andere Name het: es isch der Sellebodebach, und dä chunt vo Härdmänigen obenabe (Gmeind Neuechirch).
Der See lyt i der wyte Tuele hinder ere Gletschermoräne, und dur dä schmal Hoger het d Suure e Durchbruch uf der Weschtsyte vom See; das isch im Piet vo der Luzärner Gmein Oberchöuch. Vo dört goot der Flusslouf zmitz dur Suursee dure und denn durs flache Taal uf Trienge, wo der luzärnisch Deil vom Wääg ufhört; undedra isch der Aargou, die erschte aargauische Dörfer a der Suure sind Attelwil und Moslerb. Bi Staffelbach muess der Fluss wider dur en alti Moräne, und denn chunt er bi Schöftle is wytlöifige Agglomerazioonsgebiet vo der Stadt Aarau. Bi Underämpfälde nimt er s Wasser vom gröschte lingge Sytebach, der Üerke, zu sich, bi Schöftle d Ruederche und bi der Badi vo Suur der läng rächt Sytefluss, d Wyna. Bi der Klääralaag vo Aarau isch er denn bi der Aaren unde.
I der Gschicht isch der Fluss schynts ane 1035 s erschte Mol in ere Kwellen erwäänt: Suron.
Literatur
ändere- Stefan Röllin: Suhre [Sure]. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
ändere
Commons: Suure – Sammlig vo MultimediadateieFuessnoote
ändere- ↑ Auswertungen zum Gewässernetz usegee vom BAFU under Auflistung Fliessgewässer der Schweiz >30 km abgruefen am 9. Augschte 2017
- ↑ 2,0 2,1 Topographische Einzugsgebiete der Schweizer Gewässer: Suhre (2,6 km oberhalb der Mündung)
- ↑ Fische, Krebse und Muscheln im Einzugsgebiet der Suhre Artikel vom Peter Voser uf ag.ch in ere PDF-Datei vom November 2007
