Orbe (Fluss)
D Orbe – früener het men ere uf Düütsch Orbach gseit – isch e Fluss vo Frankrych und vo der Schwiiz.
| Orbe | ||
 d Orbe chli underhalb vo de Grotte vo Vallorbe | ||
| Date | ||
|---|---|---|
| Gwässerkennzaal | FR: V2400900, CH: 3229 | |
| Laag | Département Jura (Frankrych), Kanton Waadt | |
| Flusssystem | Rhy | |
| Abfluss über | Zihl → Aare → Rhy → Nordsee | |
| Quelle | bi Les Rousses 46° 29′ 31″ N, 6° 3′ 31″ O | |
| Quellhöchi | 1.100 m | |
| Mündig | mit em Talent zäme zur Zihl bi OrbeKoordinate: 46° 44′ 15″ N, 6° 33′ 48″ O; CH1903: 533095 / 176631 46° 44′ 15″ N, 6° 33′ 48″ O | |
| Mündigshöchi | ca. 440 m ü. M. | |
| Höchiunterschiid | ca. 660 m | |
| Lengi | 67 km | |
| Iizugsgebiet | 488 km² | |
Si isch 67 Kilometer läng und foot im Departemänt Jura z Frankrych a und chunt denn i d Schwiiz und in Kanton Waadt.
D Kwelle vo der Orbe isch bim Dorf Les Rousses uf der Hööchi vo öpe 1100 Meter über Meer. Nach zwöi Kilmeter chunt si in See Lac des Roussesund lauft denn dur s Hochtaal Vallée de Joux. Öpen acht Kilometer nach der Kwelle isch si a der Landesgränze und lauft i d Schwiiz abe, wo si i der Gmeind Le Chenit im Bezirk Jura-Nord vaudois gly in See Lac de Joux mündet. Im Nordoschte vo däm goot si dur en schmaali Landbrugg in chly See Lac Brenet, und a däm See gseht me jetz aber kein Abfluss vo der Orbe me. Das chunt drvo, dass ales Wasser im durlöcherete Karschtbode under em See versikeret.
Bis dohi redt men drum au vo der Oberen Orbe.
I der Nööchi vo Vallorbe lyt d Source de l’Orbe, also uf Düütsch «Kwelle vo der Orbe». Do chunt der Fluss wider zum Bode uus, das wär also eigentlech die zwote Kwelle vom ganze Fluss, und vo do aa redt me vo der Underen Orbe. Hinder der Kwelle gits im Chalchfelsen e groossi Hööli, wo künschtlech zwääg gmacht worden isch, dass Psuecher chönd ynegoo. Die schööni Karschthööli isch es beliepts Waadtländischs Reisezyl.
Vo der undere Kwelle bi Vallorbe het d Orbe no en 22 Kilometer länge Lauf vor sech. Nach em Dorf Vallorbe lauft si in e Schlucht, wo obedra vo linggs der Fluss Jougnenaz ise ine flüsst, wo vo Jougne (Departemänt Doubs) obenabe chunt. Do isch d Orbe grad mit ere Muur bi Le Day für nes Chraftwäärch ufgstaut. Im schmale Taal undedra het d Orbe es bar schöni Waserfäll, und dur die Schlucht goot en atraktiyve Wanderwääg.
Wo si zum Jura uus i d Ebeni chunt, isch grad näbem Fluss uf eme Hügel d Altstadt vo Orbe, wo von ire sid der antike Zyt der Name het. I der Ebeni vo der Orbe lauft der Fluss im ene Kanal. Ei Kilometer nordöschtlech vo Orbe lauft si under der Autobahn dure und denn am Chefi vo Bochuz verby, und scho gly chunt der Oort, wo si mit em andere grosse Fluss vo der Orbeebeni zämechunt, em Talent. Dä isch 40 Kilometer läng, und er het uf der Ebeni Gros du Vaud agfangen und isch bi Echallens durecho und denn i d Ebeni abe gloffe zu der Orbe. Das isch uf der Höchi vo 440 Meter über Meer, also öpe 660 Meter wyter unden als die oberi Kwelle z Frankrych.
Vo Bochuz a heisst der gmeinsam Fluss jetz Zyl – uf Französisch isch das d La Thielle. Und die goot bi der Stadt Yverdon-les-Bains in Nöieburgersee.
Weblink
ändere
Commons: Orbe – Sammlig vo Multimediadateie- Frédéric Sardet: Orbe (Fluss). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- d Grotte vo Vallorbe grottesdevallorbe.ch
