Gölä

Dr Gölä (* 7. Juni 1968 z Thun) isch e Schwizer Rockmüssiker, wu vu Opplige, eme Dorf mit 600 Iiwohner bi Thun im Bärner Oberland stammt. Si richtige Namme isch Marco Pfeuti. Er isch Boiarbeiter gsii (Büezer) un uf dr Büez sin em aü Ideeä zu sinene Text kumme. Er het in erfolglose Jugendbänds gsunge un Gitarre gspiilt. Gege jedi Vernumpft het er anne 1997 e CD welle mache un e Studio gsuecht.

Dr Gölä (rächts) mit em Rapper Bligg

Em Gölä si Erfoug ir Schwiz

Wie nid angers zerwarte, het er lutter Absage übercho - einisch isch er em Sound-Service-Boss Rolf Widmer so lang ufd Närve gange, bis dä re Probeufnahm zuegstimmt het. Für die hedr Gölä Musiker ir ganze Schwiz gsuecht, het aber e Huufe Absage übercho - ohni Gäud het niemer wöue spile, u scho gar nid Mundart. Da hetr ir nöchere Umgäbig d "4-Heads", erfahreni Musiker, gfunge:

• dr Chrigu (René Maurer, Bass), dr TJ (Thomas J. Gyger, Keyboards, Loops), dr Ürsu (Urs Frei, Drummle, Loops) udr Slädu (Zlatko Perica, el. un akk. Gitarre, Soli); ds Chörli hei d Sandra ud Barbara Moser gmacht, zwöi Oberländer Teenies.

Gli ischd CD Uf u dervo gstange u im Ougschde 98 id Läde cho. Es paar Tääg später isch si scho uf de vordere Plätz vor Schwizer Hitparade gsi. Dä schnäu Erfoug isch dürd Radio-Single, "Träne" vorbereitet gsii. Aber dr Gölä usini Musikante hei ke Manager fürd Tour gfunge - mehreri hei abgwunke u hei gseit, es gäb scho z viu Bärner Mundartbands. So ou dr Tom Metzger, dr später Manager, het zerschmau gseit: "Wider sone huere Mundartbrunz." (sic!)

Die nächschte paar Mönet hei sich zwüsche Konzertsaau, Schüüre, Apéros undem Fernsehstudio abgspiut. Dr Gölä het sini diräkti Art u si Schnure nit verlore u ou si Durscht het ne nit verlaa - Ha geng ä chli Schtoub uf dr Lunge / Chli Dräck uf dr Zunge / U pickle tuet scho lang nümme weh ... so singt är, u isch haut ou aus Star nit usdr Hut vom Büetzer cho. Da hei viu im Establishment nid dermit chönne umga u o uf sini Tegschte u sini Musig hei viu druuf abe gluegt. Dr Vogu abgschosse hets "Facts", wo imnen Artiku gschribe het:

"Er vermengt 'Loser'-Pathos, Büezer-Blues und Außenseiter-Allüren zu einem Mainstream-Pop, der kein Klischee auslässt. Die Ironie eines Polo Hofer oder der Witz eines Florian Ast fehlen gänzlich, dafür klaut Gölä ganze Textzeilen bei Patent Ochsner. Sein überraschungsfreier Schlagerkitsch ist rührend schlecht."

Ds grosse Vouk isch angerer Meinig gsi - em Gölä siner Tegschte hei ires Läbesgfüeu troffe. Imne haube Jahr Uf-u-devo-Tour isch dr Gölä i 40 usverkoufte Hauene u Schöpf ufträtte - e huufe Termine si scho abgmacht gsi, wodr Erfoug vor Band nonid sichtbar isch gsi. Aber dr Gölä u sini Kollege hei nie drvor zrügggschreckt, vor zwöi drü Nase tschpile. Ds Abschluss-Konzert vor Uf-u-dervo-Tour isch ire Sagi z Valchava gsi - imne Bündner Dorf im hingerschde Chrache, wo 1.500 Fäns häregfunge hei u jedes Wort uf Bärndütsch mitgsunge hei.

Am 6. März 1999 het dr Gölä zwöi "Prix Walo's" abgruumt: "Beschte Rockakt vom Jahr" u "Publikumsliebling" - zwöi Prix Walos ufzmau het bis denn no ke Schwizer Künschtler oder Band übercho. Totau het sich Uf u dervo 200.000 Mau verchouft.

Di nächschdi CD - Wildi Ross - isch Afang Juni 1999 usecho - vo dere si am erschde Tag scho 70.000 verchoft worde. Aus dritti CD ischz Live-Doppuaubum Volksmusig cho u zletscht - d Band het scho Uflösigserschiinige zeigt - no Gölä III, denn isch dr Chrigu scho usgstige. Aus i auem hetdr Büezer us em Bärnbiet i zwöiehaub Jahr 500.000 CDs verchouft. Hunderttuusig, wenid Millione Schwizer unes paar Usländer kenne sini Lieder usswändig.

Dr Gölä in dr alemannische Nochberschaft un im Üsland

Z Ditschland isch dr Gölä vu dr Mediä fascht nit zur Känntnis gnumme wore. In dr Spalte Lueginsland vu dr Badische Zittig isch im Febber 2001 im Ruckblick gschriibe wore:

"D Schwiiz lit, fir dä ganz Dudel-Sänder-Chor im Südbadische, wit hinter Auschtraliä. Eb in dr Schwiiz e Kumet ufgoht oder iischlet, isch fir FR Rägeboge 3 wenniger wichtig wiä wänn z Hamburg e Spate umgheit. Un Gölä&Bänd isch ebe dr absolut Kumet in dr Schwiizer Rock-Müsik-Szene gsii, in dr letschte drei Johr."

Mit eme Konzert z Konschtanz isch s alemannisch Biät üsserhalb vu dr Schwiiz wennigschtens bhäp gstreift wore, e ander Konzert hets aü z Nirnbärg (Franke) un z Mayrhofe (Tirol) gä.

Dr Gölä stigt us

Füre Gölä isch dr schnäu Erfoug mit familiärem Päch verbunge gsi - sini Frau het ne verlah, är het si Gieu elei ufzoge u hetne vorem öffenteche Rummu wöue schütze. Einisch het er si Sohn zumne Radio-Interview-Termin müesse mitnäh, wöu ds Hüetimeitschi chrank isch gsi - när isch er vomne Fernsehteam "überfaue" u gnötiget worde. Drufabe het er grundsätzlech gege d Medie-Zunft Front gmacht:

"Ich werde meine Seele nicht verkaufen der Karriere wegen, und ich werde meine Zeit nicht einem Moloch schenken, der dich zuletzt auffressen wird. (...) Es wird keine Fernsehauftritte und keine Interviews mehr geben (...)." (Blick, 12. 6. 99)

Im Titulied vo Uf u dervo het er scho gseit: "Hätti Flügu zum Flüge / Flug i mit de Vögu furt / U chiem nie meh hei. / I'nes Land ohni Näbu, ohni Räge, / I'nes Land wo si Sunne hei... / I gieng hüt no... uf u dervo, / Eifach uf u dervo."

Flügu nid, abr gChöle het er jetz gha, u so ischer im Mai 2000 fürnes Drüviertu Jahr uf Ouschtralie gfloge. Im Oktober het er bekannt gä, dass d Band ufglöst wärdi. Das het aber nit ganz gstumme.
Z Monte Carlo het er am 2. Mai 2001 dr "World Music Award" aus "World's best selling Swiss Artist" übrcho - er wird vom Dieter Liechtli zitiert:

"Da schaut die ganze Welt zu, und wir singen einen Song, den kein Mensch versteht? Das ist Blödsinn - wir müssen einen englischen Song aufnehmen."

Uf dr CD Gölä III isch dr änglisch Song aus Nummer 17 druf, aui angere si bärndütsch.

Im Januar 2002 ischs no zu drü "Abschiidskonzärt" vom Gölä cho - z Friburg i. Ü. vor 10.000 Fän, z Züri zwöi Mau im usverchoufte Hallestadion, wo 12.000 Lüt platz hei.

Im 04i het dr Marco Pfeuti mit dr Band Burn e glichnamigi änglischi CD usegäh het er d CD Gimme A Band elei usegäh, ou mit änglische Lieder. Dr Erfoug isch mässig gsi. Kritiker us dr Dialäktszene empfinge sini änglische Ufstiigsversuech aus freiwiuigs alemannischs Janitscharetum.

Zruck mit Dialäkt

Im Septämber 2008 het dr Gölä wider e Dialäkt-Album rüsbrocht, Titel: Z Läbe fägt. Im Zürcher Tages-Azeiger hets am 30. 10. 2008 gheiße:

"Als englisch singender Bluesrocker ist der 40-jährige Marco Pfeuti aus Oppligen so belanglos wie austauschbar. Als Gölä und in Bauerndeutsch ist er der authentischste Hymniker auf die ländliche Schweiz. Das hat ihm in den urbanen Hauptquartieren der Kultur viel Spott eingetragen."

Am 3. un 4. Dezämber 2008 het dr Gölä zwei Mol s Zürcher Hallestadion gfillt un sini Fän begeischteret. Sälli heb-en-em sini "Eskapade" veziihe, d alt Liäbi zwischen em Bärner Mundartrocker un sinene Fän säig wider ufgflammt, schribt Der Bund, wu z Bärn rüskunnt, am 5. 12. 2008.

Uuszeichnige

• 1998: Doppel-Platin für Uf u dervo
• 1999: Vierfach-Platin für Uf u dervo
• 1999: Dreifach-Platin für Wildi Ross
• 2000: Fünffach-Platin für Uf u dervo
• 2000: Dreifach-Platin für Wildi Ross
• 2001: Doppelplattin für III
• 2002: Gold für Live02
• 2008: Platin für Tättoo - Best of Bärndütsch
• 2008: Doppelplatin für Z'Läbä fägt

Diskografi

• 1998: Uf u dervo
• 1999: Wildi Ross
• 2000: Volksmusig (live)
• 2001: Gölä III
• 2002: Gölä III – Live02
• 2004: Burn (als Burn)
• 2005: Gimme a Band (wider als Gölä)
• 2007: Rock & Roll
• 2008: Tättoo – Best of Bärndütsch / So Damn Sexy
• 2008: Z'Läbe fägt
• 2009: Das darfsch nöd (mit Bligg)
• 2009: Z'Läbe fägt - Platinum Tour Edition 09
• 2012: Ängu u Dämone I
• 2012: Ängu u Dämone II

Literatür

• Dieter Liechti: Gölä – I hätt no viu blöder ta. Die ungeschminkte Gölä-Story (mit Audio-CD Lumpeliedli). Orell Füssli, Zürich 2004, ISBN 3-280-06046-X

Weblink

• Offizielli Website vom Gölä
• Homepage vo Papagallo & Gollo
• Di komplett Diskografi vo Gölä/Burn uf hitparade.ch