Hebel rassisch!

Hebel rassisch! isch e Mundartgedicht vum Hermann Burte.

Hintergrund

Das Gedicht het dr Burte am 25. März 1939 z Muulburg vordrait; vereffentligt ischs im Markgräfler Jahrbuch 1940/41 un in dr Gedichtsammlung „Die Seele des Maien“ (1950 un 1982). S bstoht üs 252 Ziile (9 mol 7 Viärziiler). Bim Abdruck in dr „Seele des Maien“ isch e Siibenerblock ewäg gfalle (inhaltlig unwesentlig). Anderscht, wiä dr Titel villicht vermuete losst, gohts do ender gege ass wiä fir dr Rassismus. In däm Gedicht verteidigt dr Burte dr alemannisch Dichter Johann Peter Hebel.

Gedicht (Uszüg)

(...)

Bis hüt hets gulte wie ne Gsetz:

Der Hebel isch as Dichter: klassisch!

Jo, mustergültig! – Aber jetz,

Do mustere sie dä Hebel: rassisch!

Gar sunderbari Geister gits,

Grad unter dene Professore,

Wo Auge hän wie gchochti Schnitz

Un e Verstand zuem Flecklig bohre.

Ein schribt, der Hebel haig, wie schad,

Im Bluet en Ilauf, dä seig: ostisch!

Un selb isch bime Dichter grad,

Was d’Essigmuetere für der Moscht isch!

Das offe Gmüet, dä bscheide Sinn,

Sy Freud am Chlyne, s’ gmüetlig Wese,

Sy waich mild Härz, do stäck das drin,

do düeg sy ostisch Erbdail jäse!

Un will der Pfarrer Hebel halt

E milde Ma im Dienscht am Wort isch,

Un het kei Freud an Champf und Gwalt

So heißts: er seig au gar nit nordisch!

Churzum, sie wännen abedhue

Un us em Dichterhimmel schaffe –

Und bruuche schlauerwis derzue

Die neui Lehr vo dene Rasse.

Es isch e gwaltigs Dings, die Raß,

Das glängt bis in die fiinste Falte,

Und cha vo Grund uf wiise, was

Im Mensch inn wirke duet un walte.

Es isch e wichtigs Dings, das Bluet,

Erlebt, erwiese und erfahre,

Sy arisch Bluet, sy Ahneguet

Das mueß en Aechte treu biwahre!

D negscht Strof isch noch em Griäg abgänderet wore:

1939:

Mir Dütschi stoßen Alli us,

Wo nit in euser Wese ghöre

Und wo im Hirni Härz und Hus

Im dütsche Bluet dr Wandel störe!

1953:

Me sott e Gfüehl ha für so Züg,

Wo nit ins aige Wese ghöre

Un wo wie offebari Lüg

Aim ’s agibore Wachstum störe!

Drno folge 11 witeri Strophe bis zu däre Stell, wu dr Burte erklärt, ass es d „rein Rass“ gar nit git un dass Geischt un Seel dr fleischlige Eigeschafte vume Mänsch entgege stehn:

(...)

E Mensch vo urig rainer Rass

Isch hütigsdags gwiß chaibeselte:

's Bluet het sy Weg gno und isch naß

Vo Römer, Wältsche, Hunne, Kelte ...

E Mensch het jo nit numme Hoor

Und Auge, Schädel, Liib und Glieder -

Au Geist und Seel chunnt öbbe vor,

die zelle mit un stöhn derwider.

Villicht isch Ain vo Hoore bruun

Und hochbockblondblau nordisch geistig!

Un Ais goht über jede Luun

vo der Naduur, und selb isch: d’Leistig!

Noch 22 witere Strophe, wu do nit zitiärt sin, thematisiert dr Burte „d Weisheit vo so Rasserichter“, wo no dr Hoorfarb gehen à la:

(...)

Es stigt der goldig edel Wy

Am End jo au us dunkle Schübel:

Und gstöhndets numme ehrlig ii:

S git leider Gott au blondi Dübel!

(E Dubel isch enne, wu bled isch.)

Me mueß e Mensch, as wie ne Buech,

Au zwüsche syne Ziilete lese:

Und wenn sy Rass witt finde, suech

In Geischt und Seel, im diefste Wese.

(...)

Die besti Rass, die heißt: Schenie!

Der Blitz im Bluet vo große Meistre!

Rezensione

Dr Rupert Gießler schribt in dr Badische Zittig vum 12. Mai 1951, ass dr Burte sich "gegen die Rassefanatiker" wändet, "denen Hebel zu viel 'ostisches Erbteil' hatte." Dr Paul F. Wagner schribt: "Man stelle sich vor, was eine solche Lesung 1939 bedeutete! Die Verse zeigen, wo Burte steht." Si seige, so schribt dr Wagner witter, "Ausdruck einer inneren Freiheit".

Bemerkig zum Urheberrächt

S Urheberrächt fir d Wärk vum Hermann Burte lit bi dr Hermann-Burte-Gsellschaft. Diä zitiärte Gedichtstext do stehn wiä alli Wikipedia-Text unter dr GNU-FDL, si sin vum Albärt mit dr Erlaübnis vum 26. 10. 2007 vu dr Burte-Gsellschaft unter däre Lizens vereffentligt.