Johann V. vo Venninge
Johann V. vo Venninge (* ?; † 20. Dezämber 1478, uf Schloss Pruntrut[1]) isch vo dr lingge Niidestäiner Linie vo de Here vo Venninge abgstammt. Er isch vo 1458 bis zu sim Dood Bischof vo Baasel gsi.
| Dialäkt: Baseldütsch |
D Familie
ändereDr Johann isch dr Soon vom Johann vo Venninge († 1432) gsi, wo Hoofmäister vo dr Kurpfalz z Häidelbärg gsi isch, und vo dr Margret vo Zeiskam. Si Brueder Jost isch Dütschmäister vom Dütsche Orde worde, und si Brueder Siegfried († 1444) het dr Familiebsitz übernoo.
S jüngere Seelbuech vom Spezrer Domstift verzelt, ass dr spööter Baasler Bischof Johann vo Venninge, wo denn Domdekan z Speyer gsi isch, für sini Mueter Margaretha de Lustat, wo am 15. Juli 1450 gstorbe usch, dört e Joorgedächtnis dotiert het. S Seelbuech säit usdrücklig, ass dr Johann vo Venninge iire Soon gsi isch. Es isch aber mööglig, ass mä kä Underschiid gmacht het zwüsche Soon und Stiefsoon, sust weer daas e Hiiwiis druf, ass dr Bischof us dr 2. Ee vo sim Vater abstammt isch.[2]
Si Lääbe
ändereDr Johann vo Venninge het 1426 z Häidelbärg afo studiere und und si Baccalaureus Artium gmacht. As Soon von ere iiflussriiche Familie, wo het müesse versorgt wärde, isch er sit 1428 für e Domherrepfrund z Speyer und sit 1431 z Mainz und z Worms vorgsee gsi. Vo 1431 bis 1437 het er e Kaplaneipfrund z Sulzfäld gha. Schliesslig isch er 1433 Domherr z Speyer worde und het 1439 au e Domherrepfrund ooni Presänzpflicht z Baasel. 1444 isch er z Speyer Domdechant worde und 1451 het en dr Bischof Reinhart vo Helmstatt uf Rom gschiggt, zum bim Babst d Gnäämigung vom ene Ablass duurezsetze. 1456 isch dr Johann no äinisch z Rom gsi, zum d Waal vom Siegfried III. zum Bischof vo Speyer lo bestäätige. Dr Siegfried isch e Verwandte us em rächte Hilsbacher Zwiig vo de Herre vo Venninge gsi. Im gliiche Joor isch dr Johann Domdechant vom Domkapitel z Baasel worde und am 17. Mai 1458 het ens Kapitel zum Bischof gweelt. Am 8. April 1459 isch er im Münster z Baasel fiirlig gweiht worde.
„Johann vo Pfenninge“
ändereDr Johann vo Venninge isch guet drbii gsi, em Bistum Baasel, won er 20 Joor verwaltet het, Gäld z beschaffe und em Klerus Disziplin aazgwööne und Brunksucht abzgwööne. Dorum het er dr Spitzname Johann vo Pfenninge überchoo. Äins vo sine wichdigste Verdienst isch d Stifdig vo dr Uniwersidäät Baasel im Joor 1460 gsi, en anders ass er d Stadt und d Landschaft Pruntrut und dr Elsgau wider zrugüberchoo het, wo vom Imer vo Ramstäi verchauft worde isch. 1472 isch dr Johann vo Venninge Kanzler vo dr Uniwersidäät Freiburg worde. In sinere Funkzion as Landesherr het er 1468 dr Stadt Biel d Hochgrichtsbarkäit gee und 1474 het er noch ere lange Pause d Landständ wider iiberüeft.
Dr Johann vo Venninge isch am 20. Dezämber 1478 gstorbe und am 22. Dezämber im Baasler Münster begraabe worde, wo hüte no im lingge Siteschiff si Graabstäi stoot. In sim Testamänt vom 19. Mai 1469 het er au an si Häimet dänggt und in dr Pfarrkiirche vo sim Häimetort Niidestäi über Graab vo sim Vater en Ewigs Liecht gstiftet het. In sinere Häimetkathedrale, em Speyrer Dom het er en ewigi Mäss uf em Santihanns-Altar dotiert. Er het „seine cristallin kannen“ zum Schmuck vom Sakramäntaltar em Domstift vermacht und si „special messbuch, mit dem richen swartzen sammet bezogen“, em Stift St. Guido z Speyer.[3]
Litratuur
ändere- Joseph Stöcklin: Johann VI. von Venningen, Bischof von Basel, 17. Mai 1458 bis 20. Dezember 1478, Soledurn 1902
- Volker Hirsch: Der Hof des Basler Bischofs Johannes von Venningen (1458–1478). Verwaltung und Kommunikation, Wirtschaftsführung und Konsum (= Residenzenforschung; Bd. 16), Thorbecke, Stuttgart 2004, ISBN 978-3-7995-4516-7. (Rezension)
- Meinhold Lurz, Die Freiherren von Venningen, hrsg. vom Heimatverein Kraichgau e. V. (Sonderveröffentlichung Nr. 17), Sinsheim 1997, S. 764–770, ISBN 3-921214-13-0.
- Volker Hirsch, Gerhard Fouquet: Das Haushaltsbuch des Basler Bischofs Johannes von Venningen (1458–1478), Baasel 2009, ISBN 978-3-7965-2442-4.
Weblingg
ändere- Romain Jurot: Venningen, Johann von. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Fuessnoote
ändere- ↑ Konrad vo Busch und Franz Xaver Glasschröder: Chorregel und jüngeres Seelbuch des alten Speyerer Domkapitels. Speyer 1923, Site 654
- ↑ Konrad vo Busch und Franz Xaver Glasschröder: Chorregel und jüngeres Seelbuch des alten Speyerer Domkapitels. Band 1, Site 350, Speyer 1923
- ↑ Konrad von Busch und Franz Xaver Glasschröder: Chorregel und jüngeres Seelbuch des alten Speyerer Domkapitels. Speyer 1923, Site 654
| Vorgänger Arnold vo Rothebärg |
Bischof vo Baasel 1458–1478 |
Nochfolger Kasper zu Rhii |