Pruntrut
Pruntrut (frz. Porrentruy; Franc-comtois [ɛ pwɛrɛ̃'try][2]) isch e Gmeind un de Hauptort vom gliichnamige Bezirk vom Kanton Jura.
| Pruntrut | |
|---|---|
 | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Jura (JU) |
| Bezirk: | Pruntrut |
| BFS-Nr.: | 6800 |
| Poschtleitzahl: | 2900 |
| UN/LOCODE: | CH PRY |
| Koordinate: | 572770 / 251979 |
| Höchi: | 430 m ü. M. |
| Flächi: | 14.84 km² |
| Iiwohner: | 6441 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.porrentruy.ch |
 Pruntrut | |
| Charte | |
 | |
Pruntrut isch de Hauptort vom Elsgau (französisch Ajoie).
Geographii
ändere
Pruntrut ligt uf beide Site vo de Allaine, eme chline Flüssli i de Ajoie, uf de Nordsite vom Chettejura. S Städtli ligt uf öpe 430 Meter über Meer ugfähr 21 Kilometer vo Dälschbrg, em Hauptort vom Kanton Jura, ewäg.
D Flechi vo de Gmeind isch im Johr 1997 zu 41 Prozänt vo Wald bewachse gsi, 38 Prozänt het ma fürs Buure bruucht un 20 Prozänt sin Siidligsflächene gsi.
D Nachbargmeinde vo Pruntrut sin Fontenais, Bressaucourt, Courtedoux, Bure, Courchavon, Coeuve, Alle un Courgenay.
Gschicht
ändereVermuetlich het's scho in de Römerziit uf em Biet vo Pruntrut e gallorömischi Siidlig gäh. Au us de Ziit vom 10./11. Johrhundert het me im Schtädtli Überrescht vo eme Gebäude gfunde. Nochwiise cha me en erschti Bsidlig rund um d Chile St. German. D Grafe vo Pfirt hei e Burg bauet und unterhalb vo dere Burg und am Hügel uf de andere Site vom Tal sind Sidlige entschtande. D Pfirter hei Pruntrut dann im 1263i an d Grafe vo Mömpelgard verpfändet, wo ihri Rächt im Elsgau im 1281i im Bischof vo Basel abgeh hei. D Schtadtmuure sind im 1283 bauet worde und hei beidi Sidlige, di am Fuess vo de Burg und di uf de andere Site vom Tal umfasst. D Chile St. German isch aber usserhalb vo de Schtadtmuur blibe. Im Lauf vom 13. Johrhundert isch de Iifluss vom Basler Bischof uf Koschte vo de Mömpelgarder immer grösser worde. So het de Fürschtbischof d Rächt vo de Kastvogtei übercho und au me und me Iifluss uf d Bsetzig vo wichtige Positione chönne neh. In de Ziit zwüsche 1386 und 1461 isch Pruntrut zämme mit em Elsgau wider an d Mömpelgarder verpfändet gsi, aber dann wider zum Fürschtbistum cho. Wo de Bischof wäge de Reformation Basel het müesse verlah, isch Pruntrut im 1528 d Residenzschtadt vom Fürschtbistum worde. D Schtadt het in de folgende Johrhundert Stück für Stück uf Privilegie müesse verzichte und de Bischof het zum Bischpil s Schuel- und Chilewese übernoh. Au d Armefürsorg isch vo de Schtadt uf de Bischof übertrage worde. In de Ziit vo de Französische Revolution, am 27. April 1792 hei d Franzose de Fürschtbischof vertribe und im 1793 het d Nationalversammlig vo de Raurachische Republik für de Aaschluss vom Elsgau an Frankriich gschtumme - wenn au nöd ganz freiwillig. Pruntrut isch d Hauptort vom Departement Mont-Terrible worde, wo im 1800 zum Département Haut-Rhin (Oberelsass) cho isch. De Wiener Kongress het dann im 1815 bschlosse, dass de südlich Teil vom Fürschtbistum Basel und dodermit au Pruntrut und d Ajoie zum Kanton Bärn chömmed. Mit de Errichtig vom Kanton Jura isch Pruntrut zum Hauptort vom jurasische Bezirk Pruntrut worde und isch Sitz vom Kantonsgricht.
Lüüt
ändere- Pierre Henry (1932–2008), en Leerer und Dialäktoloog, z Pruntrut ufgwachse
- Jean-Georges Quiquerez (1755–1832), en Notar und Staatsbeamte, vo 1800 bis 1807 z Pruntrut Bürgermeischter gsii
Literatur
ändereFrançois Kohler: Pruntrut (Gemeinde). In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Weblink
ändere
Commons: Porrentruy – Sammlig vo MultimediadateieFuessnote
ändere- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
- ↑ Lexikon der schweizerischen Gemeindenamen, hrsg. vom Centre de Dialectologie an der Universität Neuenburg unter der Leitung von Andres Kristol, Frauenfeld/Lausanne 2005, S. 711.
