Johannes de Plano Carpini

Dr Johannes de Plano Carpini (au Giovanni Piano Carpini oder Giovanni da Pian del Carpini; * um 1185 z Fian dei Carpini, hüte Magione, bi Perugia in Umbrie; † 1. August 1252 z Bar, Montenegro) isch en italiänische Franziskaner gsi, wo vor allem dur si Räis in d Mongolei bekannt worde isch.

Dr Wg vom Johannes de Plano Carpini

Biografii

Dr Missionäär

Dr Johannes isch e Schüeler vom Franz von Assisi gsi und het in de 1220ern as Missionäär z Dütschland gschafft und dört au dr Franziskanerorde organisiert. Er het meereri Chlöster im Rhiiland und in Saggse gründet. 1222 isch er uf Tunis go missioniere und 1225 uf die Iberischi Halbinsle. Vo 1228 aa het er die franziskanische Ordensbrowinze Teutonia und Saxonia gläitet, und isch immer witer gege Oste go missioniere.

D Mission zum Groosskhan

1245 het dr Babst Innozenz IV. dr Johannes in d Ukraine gschiggt, wo denn vo de Mongole bsetzt gsi isch und denn het er no zum mongolische Groosskhan sölle go und brobiere z verhindere, ass d Mongole no witer in Öiropa wurde iidringe. Dr Innozenz IV. het au ghofft, ass d Mongole e Bündnis gegen e Islam wurd iigoo und so d Chrüzfaarerstaate sicherer wurde si.

An dr Ostere 1245 isch dr Johannes vo Lyon us dur Bööme und s hütige Schlesie uf Kiew am Dnepr, wo vo de Mongole bsetzt gsi isch, und vo dört zum Don, denn zur Wolga, dur s nöi-entstandene Mongoleriich vo dr Goldige Horde zum Fluss Ural, über d Siidestrooss zu de Dsungarische Seä und vo dört witer bis in s Zentrum vom Mongoleriich. Bim Fluss Orchon isch er uf s Inthronisazionslaager vo de Mongole gstoosse, wo denn grad dra gsi si noch em Dood vom Groosskhan e nöije Herrscher z ernenne. Im August 1246 isch dr Johannes bi dr Inthronisazioon vom nöije Khan Göjük drbii gsi. Vier Mönet spööter het er bim Gojük in däm sim Jurtelaager en Audiänz überchoo.

Bis uf Karakorum isch er nit cho, er het aber drvo ghöört und verzelt, ass d Mongole "käini Siidlige und käini Stedt" häige, "usser ere äinzige, wo von ere verzelt wird, ass si zimlig bedütend sig und Karakorum häissi." Äär sälber häig d Stadt nid gsee, sig aber bis uf e halbi Daagesräis in iiri Nööchi choo.

Öb er bi dr Audiänz im Groosskhan dr Brief vom Babst gee het, wo dä din vo dr Mongole verlangt nüme gege d Christe voorzgoo, wäss mä nid. Noch dr mongolische Dradizion het dr Khan dänggt, ass d Christe cho sige zum sich z ubderwärfe. ER het dorum d Abordnig mit eme Brief zruggschiggt, won er din dr Babst und die andere Köönig ufgforderet het, sofort zu iim z choo zum sich persönlig cho underwärfe.

D Mission vom Johannes isch also e Misserfolg gsi, aber dank sim Räisebricht „Ystoria Mongolorum quos nos Tartaros appellamus“, wo din zum erste Mol d Kultur und Gbrüüch vo de Mongole beschriibe si, isch d Mission aber wenigstens en Erfolg für d Wüsseschaft worde.

Uf dr Räis zrugg het dr Johannes in 106 Dääg öbbe 4800 Kilometer zrugggläit. An Allerhäilige 1247 isch er z Lyon achoo, und isch im Babst go verzelle, was em bassiert isch. Öb er em Babst dr Brief vom Groosskhan wirklig gee het, wäiss mä bis hüte nid.

Wider in Öiropa

Dr Johannes de Plano Carpini 1248 isch zum Erzbischof vo Bar im hütige Montenegro ernennt worde. Dr serbisch Köönig Stefan Uroš I. het en drbii understützt, sich gege d Asprüch vom Metropolit us Dubrovnik durezsetze. Dr Carpini isch öbbe 65 gsi, won er am 1. August 1252 gstorbe isch.

Wärk

In de Wärk vom Johannes de Plano Carpini het s wärtvolli Informazioone über die alti Ukraine und bsundrigs e Beschriibig vom zitgenössische Kiew.

• Liber Tartarorum
• Ystoria Mongolorum quos nos Tartaros appelamus

Wärkusgoobe

• Johannes Gießauf: Die Mongolengeschichte des Johannes von Piano Carpine: Einführung, Text, Übersetzung, Kommentar. (Schriftenreihe des Instituts für Geschichte Bd. 6) Graz 1995, ISBN 3-85375-012-5
• Johannes von Plano Carpini: Kunde von den Mongolen 1245–1247. Herausgegeben, eingeleitet und erläutert von Felicitas Schmieder. Thorbecke, Sigmaringen 1997, ISBN 3-799-50603-9
• C. R. Beazley (Hg.): The Texts and Versions of John de Plano Carpini. 1903; Reprint 1967
• Friedrich Risch (Hg.): Johann de Plano Carpini. Geschichte der Mongolen und Reisebericht 1245–1247. Leipzig 1930. (Veröffentlichungen des Staatlichen Forschungsinstituts für vergleichende Religionsgeschichte an der Universität Leipzig 2,11)

Litratuur

• Marina Münkler: Erfahrung des Fremden. Die Beschreibung Ostasiens in den Augenzeugenberichten des 13. und 14. Jahrhunderts. Akademie, Berlin 2000, ISBN 3-05-003529-3, (auszugsweise bei Google-book)
• Jean-Paul Roux: Les explorateurs au Moyen Âge. Fayard, Coll. Pluriel, Paris 1985

Weblingg

• The Journey of Friar John of Pian de Carpine to the Court of Kuyuk Khan, uf Änglisch übersetzt vom William Woodville Rockhill (1900)
• Im Carpini si Wääg