Ukraine
D Ukraine [ukʀaˈiːnə], [uˈkʀaɪ̯nə] (ukrainisch Україна/Ukrajina; russisch Украина/Ukraina) isch e Staat z Oschteuropa. Si gränzt an Russland im Nordoschte, Wyssrussland im Norde, Pole, d Slowakei un Ungarn im Weschte, Rumänien un Moldawien im Sidweschte un an s Schwarz Meer un s Asowsche Meer im Side. D Hauptstadt isch Kiew (Київ/Kyjiw). D Ukraine isch mit ere Flechi vu 600'000 qkm no Russland s zwaitgrescht Land z Europa. Syt dr Uflesig vu dr Sowjetunion anne 1991 isch d Ukraine unabhängig.
| Україна Ukrajina | |||||
| |||||
| Amtsspraach | Ukrainisch | ||||
| Hauptstadt | Kiew | ||||
| Staatsoberhaupt | Wolodymyr Selenskyj | ||||
| Regierigschef | Denys Schmyhal | ||||
| Flächi | (43.) 603.700 km² | ||||
| Bevölkerigsdichti | 78 Iiwohner pro km² | ||||
| Unabhängigkeit | erklärt am 24. August 1991 | ||||
| Nationalhimne | Schtsche ne wmerla Ukrajiny (Ще не вмерла України) | ||||
| Internet-TLD | .ua | ||||
| Vorwahl | +380 | ||||
 | |||||
 | |||||
Geografii
ändereS Land grenzt as Asowsche Meer und as Schwarze Meer und a d Länder Rumänie, Moldawie, Slowakei, Pole, Wiissrussland und Russland. D'Gränzlängi isch rund 6500 Killometer. Zwüschem westligste (22° 08' O) un em östligste Punkt (40° 13' O) isch d'Entfernig 1316 km, de nördligst (55° 22' N) un de südligst (44° 23' N) lige 893 km usenand.
Topografii
ändereD'Ukraiine deilt sich topografisch gseh in 70 Prozänt Diefebeni, 25 Prozänt Hochebeni un 5 Prozänt Gebirg ii. D'Bärg sin zwüsche 1500 un 2000 Meter hoch un glidere sich in zwei Gebirg uff:
- Ukraiinischi Karpate. Si sin s gröscht Gebirg vum Land un sin de nordöstlig Deil vum Karpategebirg.
- Krimgebirg. Im Süde vu de Insle Krim gläge, bstoht's us dräi Gebirgszüg, em Haupt- em innere un em üßere Krimgebirg.
Gwässer
ändereDe gröscht Fluss isch de Dnepr, wu z Russland entspringt un im Norde di ukraiinisch-wißrussischi Gränze übberschritet. Er fließt in richtig Süde durch d'Hauptstadt Kiew un mündet ins Schwarz Meer. De 2201 km lang Fluss durchfließt s Land uff ere Längi vu 981 km. Witeri wichtigi Flüss sin de Dnestr, d'Donau un de Südlig Bug.
In de Ukraiine gitt's öbbe 3000 Seë vu verschidener Größi. D'Sacki-Seë sin riich an Fisch un Wasservögel, sällewäg isch do au de Nationalpark Sacki aaglègt wore.
Viili vu de Seë sin durch d'Begradigung un Bearbeitig vu Flussbette entstande, au si hänn verschideni Größe un Forme (huufiiseförmig, länglig, rund uew.). Di meiste vu ihne sin nit bsunders dief un diene viile Dier als Läbensruum un de Mänsche als Nocherholigsgebiet.
Am Ufer vum Schwarze Meer gitt's ußerdemm 22 Liman. Säll sin Däler, wu vum Meer übberflüetet un deno meistens vum Meer abgschnitte wore sin. Zu de gröschte ghöre de Dnestr-Liman, de Dnepr-Liman, de Bug-Liman, de Kujalanicki-Liman un de Hadschibej-Liman.
Di gröschte Moor findet mer z Polesie, ere Region, wu riich an Flüss mit diefer Fließgschwindigkeit isch.
Kliima
ändereD'Ukraiine hät e gmäßigts, truches Chliima, im Süde vu de Krim mache sich au subtropischi Iiflüss bemerchbar. S Gebiet wird im Johr durchschnittlig vu 45 Zyklon un 39 Antizyklon beiiflusst. S Wätter isch an 230-235 Dag chlor un sunnig.
D'Mitteltemperatuur isch im Januar bi -8 °C, im Süde un uff de Krim abber bis zu 4 °C. Im Juuli litt s Mittel zwüsche 19 un 24 Grad. In de Gebirg isch d'Temperatuur allerdings allwiil dütlig nidriger. D'Summe vu de Sunnestunde isch in de meiste Deil zwüsche 150 un 160 Dag, im Süde um die 200 un uff de Krim bis zu 260 Dag.
D'Windrichtig hänkt vu de Johreszit ab, im Winter chömme im Norde hauptsächlig füüchti Wind us em Weste un im Süde trucheni us em Oste un Nordoste. Im Summer degege wahje vor allem Nordostwind. D'Karpate un s Krimgebirg sin vor chalte Luftmasse besser gschützt.
We'mer vu Nordweste/Weste noch Südoste/Oste goht, no sinkt d'Niderschlagsmängi kontinuierlig; si litt zwüsche 300 un 650 Millimeter pro Johr. In de Bärgregione ghäit allerdings viil meh Niderschlag (1000-1200 mm im Krimgebirge, 1500 mm in de Karpate), in de Steppelandschafte vum Süde weniger. Was d'Verdeilig übber s Johr aagoht, ghäie Niderschleg vor allem in de Summermonet, am wenigste im Februar.
Bevelkerig
ändereEthnie
ändereNo dr offiziälle Volkszellig vu 2001 läben in dr Ukraine 77,8 % Ukrainer, 17,3 % Russe un iber 100 anderi Nationalitete. E staatli nit anerkännti Minderhait sin d Russine z Transkarpatie. Näbe dr zeh greschte Nationalitete git s no chlaineri Minderhaite mit weniger wie 100.000 Yywohner, dodrunter in dr Hauptsach Grieche, Roma, Aserbaidschaner, Georgier un Dytschi.[1] D Ukrainer stellen in allene Regione mit Uusnahm vu dr Autonome Republik Krim un dr Stadt Sewastopol dr grescht Dail vu dr Bevelkerig. In däne bode Regione sin d Russe di grescht Volksgruppe, wyteri Biet mit hochem russischem Bevelkerigsaadail vu 39,0 % bzw. 38,2 % (Volkszellig vu 2001) sin d Oblast Luhansk un Donezk im Sidoschte vu dr Ukraine.
 |
| Nationalität | Aazahl | Aadail |
|---|---|---|
| Ukrainer | 37.541.700 | 77,8 % |
| Russe | 8.334.100 | 17,3 % |
| Wyssrusse | 275.800 | 0,6 % |
| Moldawier | 258.600 | 0,5 % |
| Krimtatare | 248.200 | 0,5 % |
| Bulgare | 204.600 | 0,4 % |
| Magyare | 156.600 | 0,3 % |
| Pole | 144.100 | 0,3 % |
| Jude | 103.600 | 0,2 % |
| Armenier | 99.900 | 0,2 % |
Historischi Entwicklig
ändere.svg)
Vor em Erschte Wältchrieg het s uf em Biet vu dr hitige Ukraine (Galizie, Bukowina, Wolhynie, Schwarzmeerkischte) ne dytschsprochigi Minderhait vu ne baar hundertdöusert Mänsche gee, hite sin s no villicht 30.000 bis 40.000. Au uf dr Krim het s e baar dytschsprochigi Derfer gee: Friedental, Heilbronn (Heilbrunn), Kronental, Neusatz (Nejsaz), Rosental, Zürichtal. Di maischte Uuswanderer sin um 1805 vu dr Schwyz, vu Bade, vu Württeberg un vu dr Pfalz chuu.
Bis zum Zweete Wältchrieg hän e baar Millione Pole in dr Biet Galizie, Bukowina un Wolhynie gläbt, wu hite zum Weschte vu dr Ukraine ghere. Anne 1944 isch s vor allem z Wolhynie zue Massaker an dr polnische Bevelkerig chuu, wu iber 40.000 Pole umbrocht wore sin. Noch em Chrieg un dr Annexion vu dr polnische Biet eschtli vum Bug isch di polnisch Bevelkerig verdribe wore..
Bis zum Zweete Wältchrieg hän in dr hitige Ukraine au seli vyl Jude gläbt (z. B. in dr „Schtetl“), wu aber zum große Dail in dr Zyt vu dr Bsatzig dur s Dytsch Rych vu SS-Yysatzgruppe ermordet wore sin. D Ukraine isch vor em Chrieg ais vu dr Hauptverbraitigsbiet vu dr jiddische Sproch gsii. Di maischte Jude, wu dr Holocaust iberläbt hän, sin syterhär in dr USA, uf Israel un zum e chlaine Dail au uf Dytschland uusgwanderet. Anne 2001 hän no rund 100.000 Juden in dr Ukraine gläbt, d Zahl vun ene nimmt aber wyter ab.
Religion
ändere
Link Diagramm
atheistisch / ohni Konfession
Rächt Diagramm
Quälle: Razumkov centre, 2006
Di wichtigscht chrischtli Chilche isch d Ukrainisch-Orthodox Chilche, wu zue dr eschtlig-orthodox Chilche zellt. Syt d Ukraine zum russische Zareryych ghert het, hän di orthodoxe Glaibige in dr Ukraine zue dr Russisch-Orthodoxe Chilche ghert. Vorhär sin di ukrainische Bischtimer zytwys em Patriarch vu Konstantinopel, zytwys däm vu Moskau unterstande.
Autonomybsträbige hän in dr 1920er Johr zue dr Abspaltig vu dr Ukrainische Autokephale Orthodoxe Chilche, wu si Konstantinopel zuegherig fielt. Dezue ane het si no dr Unabhängigkait vu dr Ukraine 1991 ne Dail vum ukrainische Klerus vu dr Moskauer Fierig abgspalte un het sy Zäntrum uf Kiew verlageret; die Chilche isch di Ukrainisch-Orthodox Chilche vum Kiewer Patriarchat gsii. 2018 hend sich die baide Chilche zur Orthodoxe Chilche vu dr Ukraine zämegschlosse, und 2019 isch die vum Ökumenische Patriarch vu Konstantinopel as autokephali orthodoxi Chilche anerchännt worde. Ire Metropolit isch syt 2018 dr Epiphanius.
Di Ukrainisch-Orthodox Chilche vum Moskauer Patriarchat dominiert hüt vor allem im russisch bregte Oschte vum Land. Ire Metropolit isch syt 2014 dr Onufrij.
Di Ukrainisch-(Griechisch-)Katholisch Chilche isch e unierti, katholischi Oschtchilche, wu ne orthodoxe Ritus het, aber em Papscht z Rom unterstoht un vun eme Großerzbischof vu Kiew un Halytsch glaitet wird.
Im Weschte vum Land git s au no di remisch-katholisch Chilche mit weschtligem (latynischen) Ritus, wu stark polnisch beyyflusst isch.
Dr Islam isch vor allem uf dr Krim verbraitet, dert bsundersch unter dr Krimtatare un andere turkstämmige Bevelkerigsdail.
S Judetum het sy Zäntre bis zum Zweete Wältchrieg vor allem im Weschte und im Landesinnere gha, aso i däne Landesdail, wu friener zum Kenigrych Pole-Litaue gherd gha hän. Es isch aber in wie in ganz Zäntraloschteuropa zum greschte Dail im Holocaust vu dr Nazionalsozialischte uusglescht wore.
Gschicht
ändereAntike
ändereUf em Biet vu dr hitige Ukraine hän in dr Friezyt vilmol indogermanischi Verlker gsidlet, unter anderem d Kimmerier, d Skythen un d Sarmate. An dr Schwarzmeerkischte sin im sibte bis sechste Johrhundert v. Chr. griechischi Kolonien entstande, wu im fimfte Johrhundert v. Chr. s Bosporanisch Rych bildet hän. Im dritten un vierte Johrhundert n. Chr. hän sich im Side zwische dr Fliss Dnestr un Dnepr un uf dr Krim Gote nidergloo. Anne 375 sin si vu dr Hunnen unterworfe wore. S „Wild Fäld“, di uusdehnte Steppebiet im Side vum Land, sin s Durgangsbiet gsii fir Bulgaren, Aware, Magyaren un anderi Velker.
Mittelalter
ändere
D Region Polesien im Nordweschte vu dr Ukraine giltet as ai megligi Urhaimet vu dr Slawe. Di hitig Ukraine het ihren Ursprung, wie au Russland un Wyssrussland, im erschten oschtslawische Staat, dr Kiewer Rus. Ab em 8. Johrhundert sin Wikinger uf dr oschteuropäische Fliss gfahre un hän si vermischlet mit dr slawische Bevelkerigsmeehait. Die Chriegerchauflyt, wu au Waräger oder Rus gnännt wore sin, sin wichtig gsii bi dr Grindig vu dr Kiewer Rus mit Zäntre z Kiew un z Nowgorod.
D Kiewer Rus het ihre Bluescht im 10. un 11. Johrhundert ghaa, nodäm si dur militärischi Fäldzig Handelsprivilegie z Byzanz het chenne duresetze un s Chasarerych zerstert ghaa het. No dr griechisch-orthodoxe Christianisierig vu dr Rus ab 988 het s e kulturällen Ufschwung gee. Ab em 12. Johrhundert het s aber feudali Spaltigsprozäss gee. Wäg dr bolitische Versplitterig isch s altrussisch Rych in dr Johre 1237 bis 1240 dr Invasion vu dr Mongole unterläge, wu d Rus ihrem Rych vu dr Guldine Horde tributpflichtig gmacht hän. Dr nordeschtli Dail vu dr Rus (d Firschtetum Wladimir-Susdal, Rjasan, Twer) sin bis anne 1480 unter dr Herrschaft vu dr Mongole blibe, derwylscht sidweschtligi Biet dur d Schlacht am Irpen (1321) un d Schlacht an dr Blaue Wasser (1362) unter d Herrschaft vum Großfirschtetum Litaue chuu sin, wu speter mit Pole zämme d Republik Pole-Litaue bildet hän. Biet vu dr hitige Ukraine sin do ab em 16. Johrhundert in dr polnisch Herrschaftsberaich chuu. Im Oschten isch us em Firschtetum Wladimir-Susdal s Großfirstetum Moskau wore, wu nodno alli russische Nochberfirschtetimer um si konsolidiert un schließli s tatarisch Khanat Kasan unterworfe het. D Ukraine isch dur die Uusdehnig zum russisch-polnische Gränzland wore, wu drum gstritte woren isch. Im Schwarzmeerbiet het si no lang d Herrschaft vum Krimchanat unter ere osmanische Oberhohait ghalte, bis d Krim im 18. Johrhundert vum Russische Chaiserrych annektiert woren isch. In dr Gränzregione zwische dr Wälder, wu d Lyt sässhaft gsii sin, un dr nomadisch bregte Steppelandschafte (historisch „Wilds Fäld“ gnännt) hän di slawische Kosake, wu si an d Läbeswys as Stepperyter aabasst ghaa hän, in eme ständige Chlaichrieg mit dr Krimtartare gläbt. Z Russland sin s Donkosake gsii, in dr Ukraine d Saporoger- oder Dneprkosake.
Neizyt
ändere
Di rächtli Diskriminierig, d wirtschaftlig Uusbytig un dr religies Druck uf di orthodox Bevelkerig vu dr sidweschtlige Rus dur di polnisch Chrone un di polnische Magnate hän alsfurt zue bluetige Ufständ gege di polnisch Herrschaft gfiert, wu vu dr ufzwungene Chilchenunion vu Brest anne 1596 wyter aagfyrt woren isch. Dr orthodox Klerus vu Kiew un Galizie het ängi Kontakt mit Russland gchnipft un het fir e Widerverainigung vum dreiainige russisch Volk (Großrusse, Chlairusse, Wyssrusse) unter em Schutz vum russische Zar gworbe. Anne 1654 isch s Biet uf em linke Stade vum Dnepr mit Kiew an s Zaretum Russland chuu, wu d Saporoger Kosaken unter em Bohdan Chmelnyzkyj gege di polnisch Herrschaft ufgstande sin un sich im Verdrag vu Perejaslaw Russland aagschlosse ghaa hän. S Hetmanat vu dr Kosake isch as autonomer Dail vum Russische Chaiserrych bis in d Regierigszyt vu dr Katharina dr Groß bstande.
D Ukraine uf em rächte Stade vum Dnepr, dodrunter Wolhynien un Podolie sin zerscht bi Pole-Litaue blibe. S Hetmanat uf em rächte Stade isch scho im 17. Johrhundert vu dr Polen ufglest wore. Dr Dail vu dr Ukraine uf em rächte Stade het Russland mit dr Polnische Dalige iberchuu, wu aber dr usserscht Weschte vum ukrainische Sprochruum (Galizie) an s Habsburgerrych gangen isch. As Resultat vun e baar russisch-tirkische Chrieg sin im 18. Johrhundert großi Dail vu dr hitige Sidukraine dr Krimtataren abgrunge wore, wu Vasalle vum Osmanische Rych gsii sin. Die Biet sin as „Neirussland“ unter dr Laitig vum Grigori Potjomkin erschlossen un mit Saporoger Kosake un Sidler vu Zäntralrussland bsidlet wore.
Di hitige Ukrainer sin im Russische Rych „Chlairusse“ gnännt wore. Des chunnt vun ere alte byzantinische Definition vun eme Chlai-Russland (s historisch Chärnland um Kiew) un eme Groß-Russland (alli andere Biet). In dr zwote Helfti vum 19. Johrhundert het sich uf em Biet vu dr hitigen Ukraine efange ne „ukrainischi” Identitet entwicklet alternativ zue dr wyt verbraitete „chlairussische“ Identitet. Si isch vu polnische Krais un vu dr eschtrychishe Beherde z Galizie stark gferderet wore. Si het si vu dr chlairussische in dr Hauptsach doderdur unterschiden, ass si s vorherrschend Konzäpt vu dr Dreiainigkait vum russisch Volk (Großrusse, Chlairussen un Wyssrusse) abglähnt het un e weschtorientierte Nationalstaat fir d Ukrainer aagsträbt het. E wichtige Ideolog vu däre Konzeption isch dr Hischtoriker Mychajlo Hruschewskyj gsii. Zwische dr Aahänger vu däne baide Identitetsverständnis het s im Russischen Rych um d Johrhundertwändi ne regelrächte Kulturkampf gee. Glychzytig sin russophili Stremige z Galizie vu dr eschtrychische Beherden rigoros unterdruckt wore.
Burgerchrieg un frieji Sowjetherrschaft
ändereNo dr russische Februarrevolution 1917 un in dr Zyt vu dr dytsche Bsatzig am Änd vum Erschte Wältchrieg sin di churzläbige Nationalstaate Ukrainischi Volksrepublik un Ukrainische Staat entstande. Noch em Zämmebruch vu Eschtrych-Ungarn isch anne 1918 di Wescht-Ukrainisch Volksrepublik entstande, wu sich am 22. Jänner 1919 mit dr Ukrainische Volksrepublik zue aim Staat verainigt het. Anne 1920 isch dr Staat vu dr Rote Armee bsetzt wore. Im Fride vu Riga 1921 isch s Biet vu dr Wescht-Ukrainische Volksrepublik an Pole, Rumänien un d Tschechoslowakei chuu. Parallel doderzue isch s vu 1917 bis 1922 dr in dr Hauptsach vu Bure draite Machno-Bewegig im Sidoschte vum Land glunge, ne anarchistischi Revolution durezfiere. Zerscht hän d Anarchischte dr sowjetische Bolschewike gege di konservativ-monarchistische „Wysse“ vum Anton Denikin ghulfe, derno sin si aber vu dr Bolschewike sälber vernichtet wore. Im Verlauf vum seli wächselvollen un bluetige Russische Burgerchrieg isch d Ukraine schließli vu dr Roten Armee unter em Trotzki Sowjetrussland aagschlosse. Mit dr Grindig vu dr Sowjetunion im Dezämber 1922 isch si zue dr Ukrainische SSR wore. Di frie bolschewistisch Nationalitetenbolitik vu dr Korenisazija het druf abzilt, d Minderhaite fir di sozialistisch Idee z ginnen un glychzytig di reaktioneren ainhaitsrussische Chreft z schweche. Mit dr staatlige Bolitik vu dr Ukrainisierig het si di ukrainisch Identitet (ohni d Weschtorientierig) ändgiltig manifeschtiert un di chlairussisch isch verdrängt wore.
Fir di jung Sowjetunion isch d Ukraine d „Fruchtchammere” gsii. Wu unter em Stalin 1932–1933 d Landwirtschaft zwangswys kollektiviert woren isch, sin in dr Ukraine schetzigswys 2,8 Millione Mänsche dur e sowjetwyti Hungersnot umchuu, wu as Holodomor bekannt woren isch. In dr Ukraine giltet dr Lasar Kaganowitsch bis hite as verantwortli fir Hungersnot, wu dur d Zwangskollektivierig verursacht woren isch.
Zweete Wältchrieg
ändereIn dr Zyt vu dr dytsche, rumänische und ungarische Bsatzig im Zweete Wältchrieg (1941 bis 1943/44) isch di domolig Ukraine as Rychskommissariat Ukraine zum greßere Dail unter ere dytsche Zivilverwaltig gstande. D Ukraine isch Schaublatz vu zahlryche Massemord an Juden un sowjetische Chriegsgfangene gsii. In dr Zyt vu dr Bsatzig isch s vor allem im Oschten un Side vu dr Ukraine zue Hungersnet chuu, wel di Dytsche dr Bevelkerig s Ässen ewäg gnuu hän (Backe-Blan) un d Ärne uf Dytschland brocht ghaa hän. Zwische Dezämber 1941 un Augschte 1942 sin wäge däre Uusblinderig elai z Charkiw iber 12.000 Mänsche verhungeret. E großi Zahl vu Ukrainer sin as „Oschtarbaiter“ uf Dytschland verschlaipft wore. Dr Zweet Wältchrieg het in dr Ukraine rund 6,5 Millione zivili Dodesopfer gforderet, dodervu rund 750.000 bis ai Million jidischi Ukrainer. Fascht di ganz jidisch Bevelkerig isch, wän si nit gflichtet sin, uusglescht wore. Vyl Derfer un Stedt sin anne 1943 bim Ruggzug vu dr dytsche Wehrmacht zerstert wore. Anne 1945 het s in dr Ukraine rund zeh Millionen Obdachlosi gee.
Im Zweete Wältchrieg het s unter dr Fierig vum Sydir Kowpak e Partisanechrieg gege di dytsche Bsatzer gee. Im Weschte vum Land het s aber au ne Unabhängigkaitsbewegig (Ukrajinska Powstanska Armija, „Ukrainischi Ufständischenarmee”) gee, wu gege d Sowjets un geg di polnisch Bevelkerig kämpft het. Wel d Aagherige vu däre Untergrundarmee gwisst ghaa hän, ass in dr Hand vu dr sowjetische Beherden em Dod gweit gsii sin, het s no lengeri Zyt bis iber s Änd vum Chrieg brucht, bis si vu Ainhaite vum NKWD ändgiltig nidergschlaa wore sin.
Noochriegszyt
ändereAm 24. Oktober 1945 isch d Ukraine as Grindigsmitglid dr Verainte Natione bydrätte.
Im Zug vu dr „Weschtverschiebig” vu Polen isch di gsamt polnisch Bevelkerig us dr bis dert polnische Biet vu dr hitige Weschtukraine uusgsidlet un zum Dail gwaltsam verdribe wore. Im Gegezug isch di ukrainisch Minderhait vu Polen in d Ukraine zwangsumgsidlet wore („Operation Weichsel”). Derno isch d Ukraine wyter Dail vu dr Sowjetunion gsii. Dr Chruschtschow het dr Ukrainische SSR anne 1954 d Halbinsle Krim gschänkt zum 300-jehrige Jubileum vu dr Russisch-Ukrainisch Ainhait (Verdrag vu Perejaslaw). In dr Noochriegszyt het s in dr Ukraine ne starki Induschtrialisierig gee.
Unabhängigkait
ändereIm Zug vu dr Uflesig vu dr Sowjetunion isch d Ukraine anne 1991 unabhängig wore. Sythär suecht si ihri national Identitet un ihri international Roll zwischen ere weschtlige Orientierig, zem Byschpel ere Integration in di Europäisch Union, un ere eschtlige Orientierig, d. h. ere bolitische Nechi zue Russland.
No dr Bresidäntschaftswahle 2004 isch s zue dr sognännte „Oraschene Revolution“ chuu, wu si dr weschtli orientiert Bresidäntschaftskandidat Wiktor Juschtschenko gege dr vu Russland unterstitzt Wiktor Janukowytsch duregsetzet het. Fir e Huffe bolitischi Beobachter isch des e Zaiche gsii fir d di chimftig Orientierig vu dr Ukraine. Di wichtigschte Lyt vum oraschene Lager – dr Juschtschenko un d Julija Tymoschenko – hän si aber in dr Johr derno nit uf e gmainsame Wäg chenne ainige un e Huffe Hoffnig vu dr Ukrainer sin erfillt wore. Wel d Wehler gnue ghaa hän vu dr bolitische Stagnation, hän si aafangs 2010 dr Wiktor Janukowytsch doch no in s Bresidäntenamt gwehlt.
Im Novämber 2013 hän Brotescht aagfange, wu mer as „Euromaidan“ chännt. Alli Demonschtrante hän Neiwahle gforderet, s het aber e Huffe unterschidligi Gruppierige gee, wu verschideni aigeni Inträsse verdrätte hän. Im Gegesatz zue dr „Oraschene Revolution“ vu 2004 het si d Euromaidan-Bewegig au geg di verbraitet Korruption grichtet un si fir e Weschtorientierig yygsetzt.[2] Ab em 18. Februar 2014 isch s zuen ere nit iberschaubaren Eskalation chuu, wu iber 80 Dodesopfer gforderet het.[3] Wu d Usseminischter vu Dytschland, Frankrych un Pole ne Verdrag vermittlet hän go dr Konflikt bylege,[4] isch dr Bresidänt Janukowytsch in dr nämlige Nacht uf Russland gflichtet.[5] S Barlemänt het derno am 22. Februar 2014 dr Janukowytsch fir abgsetzt erklert. Dr Olexandr Turtschynow isch derno zum Ibergangsbresidänt ernännt wore un am 26. Februar isch en Ibergangsregierig unter em Arsenij Jazenjuk bildet wore. In dr Monet derno isch s zum Konflikt mit Russland um d Halbsinsle Krim un zuen ere Destabilisierig dur bewaffneti Konflikt in zwai eschtlige Oblast chuu. Am 11. Merz 2014 het s Barlemänt vu dr Krim d Unabhängigkait vu dr Ukraine verchindet un e Referändum iber dr Aaschluss an Russland durfiere loo. Am 18. Merz 2014 hän Russland un d Republik Krim e Verdrag iber d Yygliderig vu dr Krim in di Russisch Federation unterzaichnet. No dr Ratifizierig vum Verdrag dur d Duma un dr Federationsrot un no dr Erklerig vum russische Verfassigsgricht iber d Rächtmäßigkait vum Verdrag, het dr Wladimir Putin am 21. Merz 2014 s Gsetz zue dr Ufnahm vu dr Republik Krim in di Russisch Federation unterzaichnet. D Zuegherigkait vu dr Krim zue Russland wird nume vu wenig Staaten anerkännt.
Glychzytig het Russland e aktivi anti-ukrainischi Agitation uin dr eschtlige Region um Charkiw, Odessa, Mariupol, Luhansk un Donezk dribe. Derwylscht d Lag z Charkiw, z Odessa un z Mariupol wider rueig woren isch, sin in dr Oblast Donezk un Luhansk bewaffneti Milize aktiv wore. Wie uf dr Krim hän au Söldnerdruppe vu Russland mitgmacht.[6][7] Im Juni 2014 het dr UNHCHR in sällene Biet iber Mord, Folterrige un anderi Mänscherächtsverletzige dur die Milize brichtet.[8][9] Hundertdöuserti Mänsche sin us däne Biet gflichtet. Aafangs Septämber 2014 isch mit em Protokoll vu Minsk e Waffestillstand in Chraft drätte, wu im Lauf vu dr Johr aber alli Ränn broche woren isch.[10][11][12][13][14][15][16]
Noch eme massive Druppeufmarsch vu russische Druppe an dr Gränze zue dr Ukraine un diplomatische Krisegspräch uf internationaler Ebeni im Februar 2022, het Russland am 21. Februar d Unabhängigkait vu dr ukrainische Provinze Luhansk un Donezk offiziäll anerkännt un am 24. Februar mit eme Aagríffschrieg gege d Ukraine aagfange. Där Aagriffsschrieg isch am 2. Merz 2022 vu dr UN-Generalversammlig mit ere große Meehait verurdailt wore, vyl Staate hän umfangrychi Wirtschaftssanktione gege Russland verhänkt un hän dr Ukraine humaniteri un militärischi Hilf glaischtet.
Verwaltigsgliderig
ändere
D Ukraine isch in 24 Oblast (ukrain. область/oblast, Pl. області/oblasti; Bezirk, wertl. „Biet“), ai Autonomi Republik (ukrain. Автономна Республіка/Awtonomna Respublika) un zwoo Stedt (ukrain. місто/misto, Pl. міста/mista) mit Sonderstatus glideret.
| Wappe | Oblast / Stadt / Republik |
ukrainische Name | Transkription | Yywohnerzahl1 | Flechi in km²2 | Hauptort | ukrainische Name |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Oblast Charkiw | Харківська область | Charkiwska oblast | 2.831.129 | 31.415 | Charkiw | Харків |
|
Oblast Cherson | Херсонська область | Chersonska oblast | 1.132.040 | 28.461 | Cherson | Херсон |
|
Oblast Chmelnyzkyj | Хмельницька область | Chmelnyzka oblast | 1.380.355 | 20.645 | Chmelnyzkyj | Хмельницький |
|
Oblast Dnipropetrowsk | Дніпропетровська область | Dnipropetrowska oblast | 3.457.146 | 31.974 | Dnipropetrowsk | Дніпропетровськ |
|
Oblast Donezk | Донецька область | Donezka oblast | 4.641.619 | 26.517 | Donezk | Донецьк |
|
Oblast Iwano-Frankiwsk | Івано-Франківська область | Iwano-Frankiwska oblast | 1.390.884 | 13.928 | Iwano-Frankiwsk | Івано-Франківськ |
|
Stadt Kiew | місто Київ | Misto Kyjiw | 2.671.527 | 839 | Misto Kyjiw | місто Київ |
|
Oblast Kiew | Київська область | Kyjiwska oblast | 1.770.502 | 28.131 | Kiew | Київ |
|
Oblast Kirowohrad | Кіровоградська область | Kirowohradska oblast | 1.074.784 | 24.588 | Kirowohrad | Кіровоград |
|
Autonomi Republik Krim | Автономна Республіка Крим | Awtonomna Respublika Krym | 1.988.202 | 26.081 | Simferopol | Сімферополь |
|
Oblast Lwiw | Львівська область | Lwiwska oblast | 2.580.269 | 21.833 | Lemberg | Львів |
|
Oblast Luhansk | Луганська область | Luhanska oblast | 2.421.944 | 26.684 | Luhansk | Луганськ |
|
Oblast Mykolajiw | Миколаївська область | Mykolajiwska oblast | 1.223.953 | 24.598 | Mykolajiw | Миколаїв |
|
Oblast Odessa | Одеська область | Odesska oblast | 2.406.309 | 33.310 | Odessa | Одеса |
|
Oblast Poltawa | Полтавська область | Poltawska oblast | 1.561.559 | 27.748 | Poltawa | Полтава |
.png)
|
Oblast Riwne | Рівненська область | Riwnenska oblast | 1.158.377 | 20.047 | Riwne | Рівне |
|
Oblast Saporischschja | Запорізька область | Saporiska oblast | 1.867.391 | 27.180 | Saporischschja | Запоріжжя |
|
Oblast Schytomyr | Житомирська область | Schytomyrska oblast | 1.336.777 | 29.832 | Schytomyr | Житомир |
|
Stadt Sewastopol | місто Севастополь | Misto Sewastopol | 378.321 | 864 | місто Севастополь | місто Севастополь |
|
Oblast Sumy | Сумська область | Sumska oblast | 1.233.990 | 23.834 | Sumy | Суми |
|
Oblast Ternopil | Тернопільська область | Ternopilska oblast | 1.115.480 | 13.823 | Ternopil | Тернопіль |
|
Oblast Transkarpatie | Закарпатська область | Sakarpatska oblast | 1.246.239 | 12.777 | Uschhorod | Ужгород |
|
Oblast Tscherkassy | Черкаська область | Tscherkaska oblast | 1.348.384 | 20.900 | Tscherkassy | Черкаси |
|
Oblast Tschernihiw | Чернігівська область | Tschernihiwska oblast | 1.177.195 | 31.865 | Tschernihiw | Чернігів |
|
Oblast Tscherniwzi | Чернівецька область | Tscherniwezka oblast | 909.408 | 8.097 | Czernowitz | Чернівці |
|
Oblast Wolhynie | Волинська область | Wolynska oblast | 1.042.684 | 20.144 | Luzk | Луцьк |
|
Oblast Winnyzja | Вінницька область | Winnyzka oblast | 1.709.695 | 26.513 | Winnyzja | Вінниця |
| gsamt | 47.056.163 | 603.628 | |||||
- 1: Amtligi Aagabe für dr 1. Augschte 2005, Quälle: https://web.archive.org/web/20130123112523/http://www.ukrstat.gov.ua/
- 2: Regionen vu dr Ukraine http://www.citypopulation.de/Ukraine-Cities.html
Wichtigi Stedt
ändereDi greschte Agglomeratione in dr Ukraine sin:
- Kiew: 3.000.388 Yywohner
- Donezk: 1.640.854 Yywohner
- Charkiw: 1.606.448 Yywohner
- Dnipropetrowsk: 1.414.772 Yywohner
- Odessa: 1.130.921 Yywohner
Literatur
ändere- Steffen Dobbert: Euromaidan – Protest und Zivilcourage in der Ukraine. Hrsg. von Zeit online. Berlin: epubli 2014. ISBN 978-3-8442-8601-4 (ebook)
- Winfried Schneider-Deters (2012): Die Ukraine: Machtvakuum zwischen Russland und der Europäischen Union. Berliner Wissenschafts-Verlag, ISBN 978-3-8305-3116-6
- Adolph Stiller (Hrsg.): Ukraine: Städte Regionen Spuren. Architektur im Ringturm XXVIII. Müry Salzmann Verlag, Salzburg 2012, ISBN 978-3-9901406-0-4.
- Kerstin S. Jobst: Geschichte der Ukraine. Reclam, Ditzingen 2010, ISBN 3-15-018729-X
- Viktor Timtschenko: Ukraine – Einblicke in den neuen Osten Europas Ch. Links Verlag, Berlin 2009, ISBN 978-3-86153-488-4.
- Christian Reder, Erich Klein (Hrsg.): Graue Donau, Schwarzes Meer. Wien Sulina Odessa Jalta Istanbul (Recherchen, Gespräche, Essays), Edition Transfer bei Springer, Wien–New York 2008, ISBN 978-3-211-75482-5.
- Kathrin Boeckh, Ekkehard Völkl: Ukraine. Von der Roten zur Orangenen Revolution. Regensburg 2007. ISBN 978-3-7917-2050-0.
- Nachbarn im Osten: Ukraine und Belarus. Bundeszentrale für politische Bildung, 1. November 2006
- Rainer Lindner: Das Ende von Orange. Die Ukraine in der Transformationskrise. Studie der Stiftung Wissenschaft und Politik, 2006
- Pavlo Khiminets: Protestantismus in der Ukraine. Rolle und Stellung des Protestantismus im soziokulturellen Kontext der Geschichte der Ukraine. Peter Lang, Frankfurt am Main 2006, ISBN 3-631-55791-4.
- Landeszentrale für politische Bildung Baden-Württemberg: Nach der „Orangenen Revolution“. (PDF; 1,60 MB). Der Bürger im Staat, Heft 4/2005, Aufsätze zur Entwicklung von Politik und Wirtschaft in der Ukraine, Russland und Weißrussland
- Gerhard Simon: Die neue Ukraine. 2002, ISBN 3-412-12401-X.
- Andrew Wilson: The Ukrainians. Unexpected Nation. 2002, ISBN 0-300-09309-8.
- Robert Kravchuk: Ukrainian Political Economy. The First Ten Years. Palgrave Macmillan, New York 2002.
- Britta Böhme: Grenzland zwischen Mythos und Realität. Real- und Ideengeschichte des ukrainischen Territoriums. Lemberg 1999, ISBN 3-931703-33-9.
- Andreas Kappeler: Kleine Geschichte der Ukraine. Beck, München 1994, ISBN 3-406-37449-2.
- Claus Remer: Zum Ukrainebild in Deutschland vom 19. zum 20. Jahrhundert, in Erhard Hexelschneider, Hg.: Russland & Europa. Historische und kulturelle Aspekte eines Jahrhundertproblems. Jenaer Forum für Bildung und Wissenschaft, Leipzig 1995, ISBN 3-929994-44-5, S. 225–243
Weblinks
ändere
Commons: Ukraine – Sammlig vo Multimediadateie- Homepage vum Ukrainische Bresidänt (ukr. russ., ängl.)
- Homepage vu dr Ukrainische Regierig (ukr. russ., ängl.)
- Homepage vu dr Botschaft vu dr Ukraine z Eschtrych
- Homepage vu dr Botschaft vu dr Ukraine z Dytschland
- Länder- un Raiseinformatione vum Uuswärtigen Amt
- Homepage vu dr Dytsche Botschaft in dr Ukraine
- Ukraine-Analyse (Forschigsstell Oschteuropa, Universitet Bremen)
- Indexmundi – statistischi Date zue dr Ukraine
- Chartesammlig vu dr Ukraine (ukrainisch)
- Stedt un Regione vu dr Ukraine (änglisch)
Fueßnote
ändere- ↑ 1,0 1,1 http://2001.ukrcensus.gov.ua/results/general/nationality/ Ergebnis vu dr Volkszellig vu 2001 zue dr Nationaliteteverdailig (ukrainisch)
- ↑ Steffen Dobbert: Euromaidan - Protest und Zivilcourage in der Ukraine. Hrsg. von Zeit Online. Berlin: epubli 2014. ISBN 978-3844286014 (ebook (Memento vom 2. März 2014 im Internet Archive))
- ↑ «Ihr müsst bis zum Ende bleiben». Basler Zeitung, 23. Februar 2014, abgruefen am 23. Februar 2014.
- ↑ Claudia Ehrenstein, Sascha Lehnartz, Florian Kellermann: Ukraine: Der diplomatische Coup des Frank-Walter Steinmeier. Die Welt, 22. Februar 2014, abgruefen am 23. Februar 2014.
- ↑ Florian Kellermann: Bei der Flucht vergaß Janukowitsch sogar seine Brille. Die Welt, 25. Februar 2014, abgruefen am 25. Mai 2014.
- ↑ Julian Hans: Russischer Geheimdienstler zur Ostukraine – „Den Auslöser zum Krieg habe ich gedrückt“. Süddeutsche Zeitung, 21. November 2014, abgruefen am 22. November 2014.
- ↑ Ermittler: Buk-Rakete kam von russischer Armee, FAZ, 24. Mai 2018.
- ↑ Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights: Report on the human rights situation in Ukraine. 15. Juni 2014.
- ↑ Erklärung des UNHCHR am 28. Juli 2014: „A total breakdown of law and order and a reign of fear and terror have been inflicted by armed groups on the population of eastern Ukraine. The report documents how these armed groups continue to abduct, detain, torture and execute people kept as hostages in order to intimidate and ‘to exercise their power over the population in raw and brutal ways.’“
- ↑ Uno-Bericht zum Ukraine-Konflikt – 1300 Tote trotz Waffenstillstand. NZZ, 15. Dezämber 2014.
- ↑ Thomas Gutschker: Von wegen Waffenruhe. In: FAZ.net, 29. März 2015.
- ↑ Auf dem Weg zu einem neuen Krieg. Tages-Anzeiger, 21. November 2015, S. 8.
- ↑ Europas Verrat an der Ukraine. NZZ, 18. Juni 2016.
- ↑ Die Ukraine verstärkt ihre Abwehr. NZZ, 12. August 2016.
- ↑ Die verheerende Bilanz des Minsker Abkommens. In: Tages-Anzeiger, 19. Oktober 2016, S. 5.
- ↑ Russland zermürbt die Ukraine vom Meer her. NZZ, 12. Juli, 2018.
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Ukraine“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |