Dr russisch Bürgerchrieg
Dr Russisch Bürgerchrieg (russisch Гражданская война в России/Graschdanskaja wojna w Rossii) isch e Kampf zwüsche de kommunistische Bolschewiki (de „Roote“ beziejigswiis dr Roten Armee, wo vom Leo Trotzki gründet worde isch) uf dr äinte Site und ere heterogene Grubbe us Konserwative, Demokrate, gmäässigte Sozialiste, Nazionaliste und dr Wissen Armee uf dr andere Site. Bäidi Site häi au gege d Anarchiste vo dr Machnowtschina und die Grüeni Armee kämpft. Wenn dr Chrieg usbroche isch, isch e Stritpunggt under Historiker; äntwäder isch s d Oktoberrevoluzioon im Novämber 1917 oder aber dr Früelig 1918.
Dr Chrieg isch vilmol brutal bsundrigs au gege d Zivilbevölkerig und vor allem d Juude gsi; öbbe 8 bis 10 Millione Mensche häi iir Lääbe verloore. Dass d Entente und d Middelmächt sich im Komflikt iigmischt häi, het en lenger und brutaaler gmacht. Sowjetrussland het dur iin d Herschaft über e grosse Däil vo dr Flechi vom früenere Russische Riich gwunne, und anderi Staate näbe Poole, wo schon sit 1918 unabhängig gsi isch und au Belarus und s westlige Gebiet vo dr hütige Ukraine umfasst het, si au die baltische Staate, Finnland und die Tuwinischi Volksrepublik unabhängig worde.
Dr Lauf vom Chrieg isch mee as äinisch dur usländischi Intervenzioone beiiflusst worde. Vor dr Niiderlaag vo Dütschland im Erste Wältchrieg isch s Baltikum und d Ukraine churz vo de Dütsche bsetzt worde. Die siigriiche Verbündete vom Wältchrieg häi die antikommunistischi Beweegig understützt und äinzelni Stedt und Stützpunkt an dr Periferii vo Russland bsetzt. Dr Komflikt mit Poole isch schliesslig zum Polnisch-Sowjetische Chrieg (1919-1921) worde, wo mit em Verdraag vo Riga am 18. Merz 1921 beändet worde isch und d Waffestillstandslinie vo 1920 as Gränze zwüsche dr Sowjetunion und Poole festgläit het.
Dr Komflikt isch in Öiropa mit em Siig vo dr Roten Armee über die letschte wisse Drubbe uf dr Krim im Novämber 1920 ume gsi, im Kaukasus mit dr Erooberig vo Batumi 1921 und in Ostasie mit em Fall vo Wladiwostok 1922. Am Ändi vo däm Joor isch d Sowjetunion gründet worde.
Liddratuur ändere
- Hans von Rimscha: Der russische Bürgerkrieg und die russische Emigration 1917–1921. Frommann, Jena 1924.
- Orlando Figes: Die Tragödie eines Volkes. Berlin-Verlag, Berlin 1998, ISBN 3-8270-0243-5.
- Manfred Hildermeier: Russische Revolution. Fischer Taschenbuch Verlag, Frankfurt 2004, ISBN 3-596-15352-2.
- Nikolaus Katzer: Die Weiße Bewegung in Rußland. Böhlau Verlag, Köln 1999, ISBN 3-412-11698-X.
- Evan Mawdsley: The Russian Civil War. Birlinn Limited, Edinburgh 2005, ISBN 1-84341-024-9.
- Sergej P. Melgunow: Der rote Terror in Rußland 1918–1923. Diakow, Berlin 1924 (In russischer Sprache: Сергей Петрович Мельгунов: „Красный террор“ в России, 1918–1923. s. n., Берлин 1924). Nachdruck: OEZ – Verlag, Berlin 2017, ISBN 978-3-940452-47-4.
- Richard Pipes: Russia under the Bolshevik Regime. Random House, New York 1994, ISBN 0-394-50242-6.
- Alex P. Schmid: Churchills privater Krieg. Intervention und Konterrevolution im russischen Bürgerkrieg 1918-1920. Atlantis Verlag, Zürich 1974, ISBN 3-7611-04448.
- Autorenkollektiv: Военный энциклопедический словарь (ВЭС) (Militärwissenschaftliches Wörterbuch); Воениздат (Militärwissenschaftlicher Verlag der UdSSR); Moskau 1986.
Weblingg ändere
Commons: Russischer Bürgerkrieg – Sammlig vo Multimediadateie- Nikolaus Katzer: Russischer Bürgerkrieg auf dekoder.org
- Russische Geschichte, Russische Revolution, Russischer Bürgerkrieg (russisch)
- Posters of the Russian Civil War, 1918–1922, New York Public Library Digital Gallery