Odessa

Odessa ([oˈdɛsa], ukràinisch Одеса [ɔˈdɛsɐ] ààloosa^ⓘ^/?; rüssisch Одесса [ɐˈdʲesə]) ìsch a Millioonaschtàdt àm Schwàrza Meer un s’ àdminischtràtiiwa Zäntrum vu dr Oblast Odessa ìn dr Ukràina. Mìt knàpp ìwwer ainem Millioon Iiwoohner (Schtànd: 2019) ìsch sa d’ bediitendschta Hààfaschtàdt un d’ drìttbeväälkerungsriichschta Schtàdt ìm Lànd.

Odessa

(Одеса / Одесса)

Odessa

Basisdaten

40 m

163,0 km²

1.013.159 (2019^[1])

Bevölkerungsdichte:

6.216 Iiwohner je km²

Postleitzahlen:

65000 – 65480

Vorwahl:

+380 48

Geografischi Lag:

46° 29′ N, 30° 44′ OKoordinate: 46° 29′ 0″ N, 30° 44′ 0″ O

5110100000

4 Stadtrajona

Hennadij Truchanow

Думська Площа 1
65004 м. Одеса

Website:

https://omr.gov.ua

Statistischi Informatione

Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Ìn dr Àntika-n-ìsch àn dara Schtälla-n-a grossa griachischa Siidlung gsìì. Schpeeter ìsch doo a slààwischa Hààfasiidlung gsìì, wo Kotsjubijiw ghaissa hàt un wo zem Groossfìrschtatumm Litàuia gheert hàt. Ärwäähnt worra-n-ìsch sa zem äärschta Mol ànna 1415, wu-n-a Schìff üss Konschtantinopel ààkumma-n-ìsch. Ànna 1529 ìsch d’ Siidlung Hacibey unter osmànischa Kontrolla kumma. D’ Osmàna sìnn doo blììwa, bis àss s’ Raich ìm Joohr 1792 dr Kriag geega Rüsslànd verloora hàt.

D’ hìttiga Schtàdt Odessa-n-ìsch ànna 1794 dur a Verordnung vu dr rüssischa Kaiserin Kàtharina dr Groossa grìnda worra. Vu 1819 bis 1958 ìsch Odessa-n-a fräija Hààfaschtàdt — àlso a Zollafräigebiat — gsìì. Ìn dr sowjetischa-n-Ära ìsch sa a bediitenda Hàndelshààfa un Màrinaschtìtzpunkt gsìì.

Ìm 19. Joohrhundert ìsch Odessa d’ viartgreeschta Schtàdt ìm Rüssischa Kaiserraich gsìì — noh Moschkàui, Sànkt Petersburi un Wàrschàui. Ìhra hischtoorischa-n-Àrkitäcktüür ìsch ender süüdlandisch àls rüssisch; sa ìsch vum frànzeescha un itàlianischa Schtihl beiiflusst. Ainiga Gebäijer sìnn a Mìschung üss verschììdena Schtihl, drunter Jugendschtil, Rönaissans un Klàssizìschmus.

Odessa-n-ìsch a Wàrmwàsserhààfa. Ìn dr Schtàdt sìnn aigentlig zwai Hààfa: dr Hààfa-n-Odessa un dr Piwdennyj-Hààfa, wo-n-a wìchtig Eelterminààl ìm Vorort ìsch. Dr Hààfa Tschornomorsk lììgt ìm Oblast Odessa, süüdäschtlig vu dr Schtàdt. Dia Hààfa sìnn mìt mehrera Iisabàhnlinia verbunda. D’ Eelveràrwaitungsschtätta vun Odessa sìnn dur Eellaitunga mìt’m rüssischa un àndra öiropäischa Nätzwärker verbunda. Ànna 2000 ìsch dr Schpärrdàmm vum Hààfa-n-Odessa fìr 25 Joohra-n-àls Zollafräigebiat ärkläärt worra.

Lìteràtüür

uff Hoochdiitsch

Odessa. In: Brockhaus Enzyklopädie. Brockaus (brockhaus.de [abgerufen am 21. September 2022]).
Joachim Baumann, Uwe Moosburger: Odessa, Facetten einer Stadt im Wandel. Pustet, Regensburg 2003, ISBN 3-7917-1848-7.
Anatole Bond: Deutsche Siedlung am Schwarzen Meer, Lustdorf bei Odessa (= Deutsche Dialektographie. Band 104). Elwert, Marburg/L. 1978, ISBN 3-7708-0576-3 (gschìchtliga un schproochliga Schtüdia).
Brigitte Schulze: Odessa – Aufstrebende Metropole am Schwarzen Meer. Verlag UKIN, Weilheim 2008, ISBN 978-3-9810467-2-4.
Walentin Petrowitsch Katajew: In den Katakomben von Odessa. Kultur und Fortschritt, Berlin 1955.
Petra Reski: Odessa – eine Stadt erwacht zu neuem Leben. In: Geo Saison. Häft 2, 2006, ISSN 0342-8311 (geo.de).
Nadja Helling: Odessa. Ein Stadtführer. Kiew 2009, ISBN 966-8169-10-7.

uff Frànzeesch

Pierre Carrière: Odessa. In: Encyclopædia Universalis. Encyclopædia Universalis France (französisch, universalis.fr [abgerufen am 21. September 2022]).
Stella Ghervas: Odessa et les confins de l'Europe : un éclairage historique. In: Stella Ghervas, François Rosset (Hrsg.): Lieux d'Europe. Mythes et limites. Éd. de la Maison des sciences de l’homme, Pàriis 2008, ISBN 978-2-7351-1182-4 (französisch).
Brigitte de Montclos: Civilisation et architecture à Odessa. In: Cahiers slaves. Band 1, 2016, S. 35–51 (französisch, persee.fr [abgerufen am 21. September 2022] Histoire de la conception architecturale et de la construction de la vile d'Odessa de sa fondation en 1792 jusqu'au milieu du 19ème siècle.).

uff Itàlianisch

Giorgio Pulle’, Miron Malkiel-Jirmounski, Ettore Lo Gatto, Sergio Volkobrun: Odessa. In: Enciclopedia Italiana. Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani S.p.A., 1935 (italienisch, treccani.it [abgerufen am 21. September 2022]).
Odessa. In: Enciclopedia Treccani. Istituto della Enciclopedia Italiana fondata da Giovanni Treccani S.p.A. (italienisch, treccani.it [abgerufen am 21. September 2022]).

uff Anglisch

Odesa. In: Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. (britisches Englisch, britannica.com [abgerufen am 21. September 2022]).
Anna Makolkin: A History of Odessa, the Last Italian Black Sea Colony. Edwin Mellen Press, Lewiston (Nöi York) 2004, ISBN 0-7734-6272-4 (englisch).
John Athanasios Mazis: The Greeks of Odessa: Diaspora Leadership in Late Imperial Russia (= East European Monographs). Columbia University Press, Nöi York 2004, ISBN 0-88033-545-9 (englisch).
Tanya Richardson: Kaleidoscopic Odessa. History and Place in Contemporary Ukraine (= Anthropological Horizons. Band 35). University of Toronto Press, Toronto 2008, ISBN 978-0-8020-9837-5 (englisch).
Steven Zipperstein: The Jews of Odessa: A Cultural History, 1794–1881. Stanford University Press, Stanford (Kàlifornia). 1985.
Frederic W. Skinner: The City in Late Imperial Russia (= Indiana–Michigan Series in Russian and East European Studies). Indiana University Press, Bloomington (Indiana) 1986, ISBN 0-253-31370-8, Odessa and the Problem of Urban Modernization (englisch, archive.org).
Oleg Gubar: Odessa: New Monuments, Memorial Plaques, and Buildings. Optimum, Odessa 2004, ISBN 966-8072-86-3 (englisch).

Weblìnks

Commons: Odessa – Sammlig vo Multimediadateie

d’ offiziälla Websitta vu dr Schtàdt (uff Ukràinisch, Rüssisch un Anglisch)

Ainzelnoohwiisa

↑ Beväälkerungszààhla. In: pop-stat.mashke.org. 2019, abgruefen am 20. Oktober 2019.

[mashke-1] Beväälkerungszààhla. In: pop-stat.mashke.org. 2019, abgruefen am 20. Oktober 2019.

[1]