Joseph Fourier

Dr Jean-Baptiste-Joseph Fourier (* 21. Merz 1768 bi Auxerre; † 16. Mai 1830 z Paris) isch e franzesischer Mathematiker un Physiker gsii.

Jean Baptiste Joseph Fourier, Portrait vum Julien Léopold Boilly (1796)

Bischte vum Fouriers z Grenoble

Läbe un Forschig

Dr Fourier isch dr Suhn vun eme Schnyder gsii un isch in dr Chriegsschuel z Auxerre ufzoge wore, wu sich uusestellt het, dass er e Frieentwickler isch. Mit 18 Johr hän e d Verantwrotlige in dr Schuel zum Brofässor ernännt. Noch em Uusbruch vu dr Franzesische Revolution het er sich fir die bolitisch engaschiert, isch aber fascht e Opfer vu dr Terrorherrschaft vu dr Jakobiner wore. Anne 1795 isch er uf Paris gange un isch 1797 as Noofolger vum Lagrange Professor fir Analysis un Mechanik an dr École Polytechnique wore.

Am Änd vum 18. Jahrhundert isch er mit em Napoleon Bonaparte uf Ägypte gange, wun er s Sekretariat vum Institut d’Egypte ibernuu het un an dr Description de l’Égypte mitgschafft het. No syre Ruckchehr isch dr Fourier 1802 zum Prefäkt vum Département Isère ernännt, 1808 zum Baron ghobe wore. In däre Funktion het er derfir gsorgt, dass d Simpf bi Lyon druckglait wore sin. Anne 1815 het e dr Napoleon (no däm syre Ruckchehr vu Elba) zum Prefäkt vum Département Rhône gmacht. Syt 1815 het er z Paris gläbt un isch Sekreter uf Läbeszyt vu dr der Académie des sciences gsii.

Dernäbe het er sich au mit Physik bscheftigt, un zwar mit dr Wermiuusbraitig in Feschtkerper (Fouriersches Gsetz). E aischlegigi Abhandlig isch vu dr Pariser Akademi 1807 bryysgchrent wore. Näbe dr Härlaitig vu dr Glychige het s dodin au ne Leesigsaasatz gha mit Fourierraie. Syy wichtigscht Wärch in däm Zämmehang isch d Analytisch Theori vu dr Wermi (1822) gsii. In eme Artikel vu 1824 het er zum erschte Mol di wäsetlige Mechanisme vum atmosphärische Dryybhuuseffäkt bschribe (ohni dass er aber dää Uusdruck brucht het).

Mit dr Fourieranalys het er e Grundstai fir dr Furtschritt vu dr modärne Physik glait. Im Ramme vu dr digitale Chlangerzygig het si au fi di akustische Grundlage vu dr Musik e entschaidendi Bedytig.

Syy Name isch uf em Eiffelturm verebigt, derzue drait d Universitet Joseph Fourier Grenoble I syy Namme un au dr Asteroid (10101) Fourier.

Schrifte

• Oeuvres, 2 Bände, Paris, Gauthier-Villars 1888, 1890, Rusgeber Gaston Darboux, Band 2 bi Gallica
• Théorie analytique de la chaleur. Paris 1822. Online bi archive.org
• Mémoire sur les températures du globe terrestre et les espaces planétaires, Mémoires de l'Academie royal des Sciences de l'Institut de France, Paris, Band 7, 1827, S. 570-604
• Analyse des équations déterminées. (postum uusegee dur Navier; Paris 1831).

Literatur

• Jean Dhombres, Jean-Bernard Robert Joseph Fourier 1768-1830: créateur de la physique-mathématique, Paris, Belin, 1998
• Ivor Grattan-Guinness, J. Ravetz Joseph Fourier 1768-1830. A survey on his life and work, MIT Press 1972
• J. Herivel Joseph Fourier. The man and the physicist. Oxford, Clarendon Press 1975
• L. Charbonneau Catalogue des manuscripts de Joseph Fourier, Cahiers d´histoire et de philosophie des sciences, Band 42, 1994
• Francois Arago Éloge de Joseph Fourier, Memoirs de l´Academie des Sciences, Band 14, 1838, LXIX (auch in Arago Oeuvres, Band 5, Paris 1854)
• Victor Cousin Notes biographiques sur M. Fourier, Paris 1831 (und in Cousin Fragments et souvenirs, 3. Auflage, Paris 1857, S. 283)

Weblink

 Commons: Joseph Fourier – Sammlig vo Multimediadateie

• Eintrag im Mathematikerstammbaum
• Kurzbiografi vu dr Académie française (franzesisch)
• Joseph Fourier. In: MacTutor History of Mathematics archive. (änglisch)

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Joseph_Fourier“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.