Nej-Ulm

Nej-Ulm isch e Großi Chreisstadt un Verwaltigssitz vum Landchreis Nej-Ulm im bayrische Regierigsbezirk Schwobe. Die Hochschuelstadt lyt an dr Weschtgränze vu Bayern an dr Duene – wysewyy vu dr Großstadt Ulm z Bade-Wirttebärg, wu dur s Ulmer Minschter bekannt isch. Nej-Ulm isch no Augschburg un Kempte di drittgrescht Stadt vu Bayrisch-Schwobe.

Wappa	Deitschlandkart
	48.3941666666679.9988888888889471
Basisdata
Dialekt:	Alemannisch
Hauptvariante:	Schwebisch
Regionalvariante:	Oschtschwebisch
Bundesland:	Bayern
Regierongsbezirk:	Schwobe
Landkroes:	Nei-Ulm
Heh:	471 m i. NHN
Fläch:	80,5 km²
Eiwohner:	61.043 (31. Dez. 2022)
Bevelkerongsdicht:	758 Eiwohner je km²
Boschtloetzahle:	89231–89233
Vorwahlen:	0731, 07307, 07308
Kfz-Kennzoeche:	NU
Gmoedsschlissel:	09 7 75 135
Stadtgliderong:	12 Stadtdeil
Adress vo dr Stadtverwaltong:	Augsburger Straße 15 89231 Neu-Ulm
Webpräsenz:	www.neu-ulm.de
Oberburgermeischter:	Gerold Noerenberg (CSU)
Lag vo de Stadt Neu-Ulm em Landkroes Nei-Ulm
Karte

Hite isch Nej-Ulm eis vu 23 Oberzäntre vu Bayern un bildet mit Ulm zämme en Doppelzäntrum iber d Ländergränze ewäg mit insgsamt 170.000 Mänsche. Syt em Abzug vu dr US-Armee anne 1991 isch die 50.000-Yywohner-Stadt in eme schnälle stedteböulige Wandel, wu dur verschideni Großprojäkt wie em Umböu vum Bahnareal (Stichwort: Neu-Ulm 21) oder au d Landesgarteschau 2008 bregt isch.

Iberblick zue dr Stadtentwicklig

Wu Ulm 1810 zum Chenigryych Wirttebärg chuu isch, sin d Sidlige, wu rächts (sideschtlig) vu dr Duene gläge sin, bi Bayern blibe. Si hän sich weidli entwicklet, vor allem dur dr anne 1841 bschlosse Böu vu dr Bundesfeschtig Ulm, un isch 1853 an d Bahnlinie uf Augschburg aagschlosse wore. Unter em Chenig Ludwig II. isch Nej-Ulm 1869 zur Stadt ghobe wore un het e Garnison iberchuu, wu zytwyys bis zue 2.500 Mann stark gsi isch. Wu sälli noch em 1. Weltchrieg ufglest woren isch, het d Stadt erfolgryych gege dr Abschwung kämpft un isch ab 1925 dur Bedribsaasidlige langsam zuen eme Zäntrum vu dr Induschtrii wore. D Grundlag doderfir isch d Wasserversorgig gsi, wu anne 1900 mit em markante Wasserdurm gsicheret woren isch, un s Durbräche vu dr Feschtigsmuure anne 1906. Im Ramme vu dr bayrische Gebietsreform 1972 isch Nej-Ulm, wu bis dert chreisfrej gsi isch, in dr Landchreis Nej-Ulm yyglideret un zuen ere Große Chreisstadt wore

Geografii

Lag zwische Ulm un em Landchreis

S hitig Nej-Ulm isch doderdur bregt, ass es usser em Innestadt-Beraich no elf wyteri Stadtdeil git, wu in dr Hauptsach erscht im letschte Drittel vum 20. Johrhundert zue dr Stadt yygmeindet wore sin. Vil Biet sin vum Karakter här no ender ländli, fascht derfli bregt. D Nechi zue dr Großstadt Ulm losst als emol d Frog ufchuu, eb d Stadt Nej-Ulm sich iberhaupt cha behaupte näbe Ulm, wänn s um d Finanzierig vum ÖPNV, vu dr Energii- un Wasserversorgig oder vu dr Kultur goht.

Flechinestatischtik un Stadtgliderig

D Stadtflechi umfasst 8097 Hektar, dodervu sin 1124 Hektar Waldflechi, 4485 Hektar diene dr Landwirtschaft. Nej-Ulm het 259 Hektar Wasserflechi un 148 Hektar Erholigsflechine, sunschtigi Flechine umfasse 13.757 Hektar. Zue Nej-Ulm ghere nyyn ehmoligi Katastralgmeine. Mit em Stand vum 25. Augschte 2000 sin 620 Stroßenämme verzeichnet gsi un 21.725 Gwaanstuck.

Nej-Ulm het näbe dr Innestadt 13 Stadtdeil:

• Burlafenge
• Finnenge
• Gerlehofe
• Hause
• Holzschwang
• Jedelhause
• Ludwigsfeld
• Offehause
• Pfuel
• Reitti
• Schwaighofe
• Stoene
• Wiley

Eiwohner

Johr	1840	1871	1900	1925	1939
Eiwohner	3338	8708	13101	16188	19946
Johr	1950	1961	1970	1987	2011
Eiwohner	24015	35455	41766	44438	52706

Dr Ausländeraadoel isch 2011 bei 10,8 % gleäge.

Religion

51,3 % vo dr Eiwohner send em Johr 1987 remisch-katholisch gweä, 34,6 % evangelisch.

Verwaltong

Nei-Ulm ghert zua koenere Verwaltonsgmoeshaft. Dr Oberbirgermoeschter vo Nei-Ulm ischt dr Gerold Noerenberg .

Wahla

Ergebnis vo dr Landdagswahla seit 1986:

Johr	CSU	SPD	FW	Griane	FDP	Sonschtige
1986	49,4 %	34,3 %	-	9,1 %	4,5 %	2,7 %
1990	47,3 %	34,9 %	-	5,8 %	6,1 %	5,9 %
1994	46,3 %	33,2 %	-	8,2 %	3,8 %	8,5 %
1998	46,9 %	31,7 %	2,2 %	9,7 %	2,6 %	6,9 %
2003	56,1 %	25,7 %	2,5 %	9,6 %	3,3 %	2,8 %
2008	47,6 %	19,4 %	5,6 %	9,7 %	8 %	9,7 %
2013	43,3 %	25,6 %	5,5 %	10,7 %	4,4 %	10,5 %

Dialekt

Dr Dialekt vo Nei-Ulm ghert zom Schwäbisch.

Bilder

• 
  Blick dur d Fridenstraß uf dr Wasserdurm
• 
  Sankt Mammas-Chilche z Finnenge
• 
  Blick iber dr Petrusplatz vu Nej-Ulm uf Ulm
• 
  Gländ vu dr Landesgarteschau 2008

Literatur

• Stadt Neu-Ulm (Hrsg.): Neu-Ulm. 100 Jahre junge Stadt. 1869–1969. Neu-Ulm 1969, (Festschrift zum Stadtjubiläum).
• Stadt Neu-Ulm (Hrsg.): Neu-Ulm. Augenblicke aus dem Leben einer Stadt. Kulturamt Stadt Neu-Ulm, Neu-Ulm 1984, ISBN 3-9800911-0-4.
• Herbert Birkenfeld (Hrsg.): Ulmer Geographische Hefte 6: Neu-Ulm erkunden… – Geographischer Wegweiser durch Stadt und Landschaft. Selbstverlag, Ulm 1989, ISBN 3-88360-086-5.
• Barbara Treu (Hrsg.): Stadt Neu-Ulm 1869 bis 1994. Texte und Bilder zur Geschichte. Aus Anlass des 125-jährigen Jubiläums der Erhebung zur Stadt. (= Dokumentationen des Stadtarchivs Neu-Ulm; Band 6). Stadtarchiv, Neu-Ulm 1994.
• Stadt Neu-Ulm (Hrsg.): Neu-Ulm 21. Eine Vision wird real. Dokumentation der Bahntieferlegung in Neu-Ulm zwischen 2003 und 2008. Ebner Verlag, Ulm 2008, ISBN 978-3-87188-095-7.

Weblink

 Commons: Neu-Ulm – Sammlig vo Multimediadateie

• Internetpresänz vu dr Stadt Nej-Ulm
• Internetpresänz vum Stadtdeil Holzschwang
• Internetpresänz vum Stadtdeil Ludwigsfeld
• Neu-Ulm: Wappegschicht vum Haus der Bayerischen Geschichte (HdBG)
• Neu-Ulm: Amtlichi Statistik (LStDV)

Fuaßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Neu-Ulm“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.