Patriote in dr Helvetik

As Patriote het sich in dr Alte Eidgenosseschaft und in dr Helvetische Republik e Grubbe vo Lüüt bezeichnet, wo die absolutischtischi Regierigsform vom alt-eidgenössische Ancien Regime hai welle abschaffe. Si hai dr Name vo de französische Revolutionäre übernoh, wo ihrersiits vo de Befürworter vo dr Unabhängikeit vo de drizäh nordamerikanische Kolonie vo Grossbritannie beiiflusst worde si.

D Patriote si Ahänger vo dr Ufklärig gsi, wo vo ihre Überzüügige gsait hai, ass si uf em Naturrächt wurde basiere. Si hai s Wohl vo dr Heimet und vo alle Bürger de Interässe vo de herrschende patrizische Familie voraagstellt. In dr Helvetik hai si sich radikalisiert im Vergliich zu de reformistische Republikaner, und hai d Iifüehrig vo dr indiräkte Demokratii und d Abschaffig vom Undertanedum und de Zähte mit ere Revolution duuregsetzt. Si si wältaschaulig dr französische Revolution noochgstande und politisch meh und meh vo Frankriich abhängig worde. Dorum hai si nit uf ere Volksabstimmig über d Iifüehrig bestande, wie si dr Peter Ochs ursprünglig in d Verfassig gschriibe het, wo aber d Franzose gstriche hai.

Philosophisch si die meiste Patriote für d Gliichheit vo alle Mensche gsi, in dr Praxis si si aber Mitgliider vo dr wohlhabende Elite bliibe, wo de ungebildete Buure und Arbeiter gegenüber missdrauisch bliibe isch. Die Radikalere von ene si hüfig uf em Land ufgwachse, wo me d Ungrächdikeit vom Ancien Regime am sterkste gspürt het. Liestel im Baselbiet zum Bispil isch es Zäntrum vo dr Revolution in dr Eidgenosseschaft gsi.

D Patriote as politischi Partei

D Patriote si bi dr Gründig vo dr Helvetische Republik im Parlamänt in dr Mehrheit gsi. Die gmässigte Republikaner, vom Napoleon undestützt, wo dänggt het ass en Eiheitsstaat in dr Schwiz kuum wurd funktioniere, hai im Erste Staatsstreich vom 8. Jänner 1800 de Patriote d Exekutive wäggnoh und im Zweite Staatsstreich am 8. August 1800 au d Legislative. Die Patriote wo noch däm non e Rolle in dr nationale Politik hai chönne spiile, hai sich de Unitarier aagschlosse. D Tessiner Patriote si sich uneinig gsi über d Zuekumft vo ihrem Kanton, e Deil von ene isch für en Aaschluss an die Cisalpinischi Republik gsi, die andere hai welle bi dr Helvetik bliibe.

Bedütendi Patriote

Zu de Patriote hai dr Peter Ochs zellt, wo d Verfassig vo dr Helvetische Republik gschriibe und as Mitgliid vom exekutive Direktorium währed eme Johr d Politik massgäbend beiflusst het, dr Waadtländer Frédéric-César de la Harpe wo im Juni 1798 Diräkter worden isch und dr Ochs 1799 gstürzt het und im Jänner 1800 sälber si Regierigsboste im e Staatsstreich verlore het, dr Jean-Jacques Cart, wo 1797 sich für en Aaschluss vo dr Schwiz an Frankriich usgsproche het und as Helvetische Senator dr Föderalismus bekämpft het, dr Bärner Philipp Albert Stapfer, wo die pedagogische Erneuerige vom Heinrich Pestalozzi z Burgdorf understützt het, au wenn dä sich vo de politische Radikale distanziert het, und vili anderi meh. Zerst hai si d Errichdig vo dr Helvetische Republik understützt, aber wo si gseh hai, ass die Staatsform z radikal isch für die meiste Schwizer und sich nit cha duuresetze, hai vili von ene dr Mediationsstaat akzeptiert, wo vo dr Helvetische Consulta z Paris erarbeitet worden isch.

Quelle

Willibald Klinke, Das Volksschulwesen des Kantons Zürich zur Zeit der Helvetik (1798-1803), Dissertation, Universitet Züri 1907
Dr Ardikel "Patrioten" im Historisches Lexikon der Schweiz
Dr Ardikel "Ochs, Peter" im Historisches Lexikon der Schweiz
Anton von Tillier, Geschichte der helvetischen Republik, von ihrer Gründung im Frühjahr 1798 bis zur ihrer Auflösung im Frühjahr 1803: vorzüglich aus dem helvetischen Archiv und andern noch unbekannten handschriftlichen Quellen, Fischer, 1843
Daniel Tröhler, Republikanismus und Pädagogik: Pestalozzi im historischen Kontext, Julius Klinkhardt, 2006