Pausanias Periegetes

De Pausanias periegetes (altgriechisch: Παυσανίας περιηγητής, Pausanías periegetés, 2. Joorhundert n.Chr.) isch en altgriechische Schriftsteller gsii, wo e Raisefüerer öber Griecheland gschribe hett. Dromm het er de Biiname periegetes oder perihegetes, uf tütsch „Frömdefüerer“.

E Handschrift usem Joor 1485 mitem Aafang vo de „Raise z Griecheland“ vom Pausanias

Lebe

Vom Pausanias waiss mer nume ganz wenig, nämmli da, wamer us siim Werch selber entnee cha. Er isch öppe um 110/115 n.Chr. uf d Welt choo und z Lydie uufgwachse, weleweg i de Nööchi vom Berg Sipylos, woner immer wider nennt. Öber d Grieche schribt er, wie vomene frömde Volch. Immer wider schribt er o öber d Stadt Pergamon, so asmer anee cha, aser dai möglicherwiis wenigstens zittewiis studiert hett.

Er isch fill graist und uf Ägypte choo, woner o d Oase Ammon bsuecht hett, witter ischer z Palästina gsii und z Syrie. Er isch o uf Makedonie cho und uf Italie. Well er, woner z Athen gsii isch, Baute gsie hett wo erst ane 143 fertig baut wore sind, aber s Odeion, wo 160 baut woren isch, nöd gsie hett, wiener selber spööter schribt, so werd klar drususe, und o wegen anderne Aagoobe, aser um 150/155 z Athen gsii isch, wo sini Griechelandrais aagfange hett. S letschti zittgnössischi Eraignis, woner erwäänt, isch de Chrieg mit de Markomanne, wo 176 sis End gfunde hett.

De Pausanias isch recht fromm gsii und er hett sich bsundrigs för di hailige Mysterie vo de Demeter interessiert. Zodem hett er sich mee für alti Gschicht interessiert und nöd vill öber zittgnössischi Eraignis gschribe.

Raise z Griecheland

Sis Werch Ἑλλάδος περιήγησις (Helládos periégesis), uf tütsch „Raisefüerer vo Griecheland“ bistoot us zee Büecher. S erschti Buech bihandlet Athen und Attika, Eleusis und Megara. Im zwaite Buech schribt er öber Korinth, Sikyon, d Insle Ägina und d Landschaft Argolis. S dritti Buech bischribt Lakonie mit Sparta und s vierti Messenie. S föft und sechst Buech sind öber d Landcshaft Elis und vor alem öber Olympia, woner zimmli uusfüerli bischribt, mit de Staute vo Siiger und wa för Lütt da gsii sind. S sibti Buech öber Achäa hett e längere Exkurs öber di ionische Städt z Chliiasie. Im achte Buech bischribt er denn Arkadie und im nünte Böotien. Sis zeeti Buech behandlet Phokis und recht uusfüerli s Hailigtum vo Delphi. Noch de Bischriibig vo Naupaktos brecht sis Buech ab und me ninnt aa, as de Rest vo sim Werch verlooreggangen isch.

Sis ganzi Werch isch e lebigi Bischriibig vo de Ortschafte woner bsuecht hett. Er bischribt nöd nume Hüser und Baute, woner bsuecht het und wones sich loont goge aazluege goo, sondern o Statue, wo uufgstellt wore sind und gmooleti Bilder i de Tempel und anderne öffetliche Baute. Wer die Chunstwerch gmacht hett, us welem Grund und weli Gschicht dodehinder stoot. De Pausanias isch o a mythische Gschichte interessiert und för fili Ort gitt er langi Stammbömm aa, aagfange vo Persone us de Heldesaag bis abe uf histoorischi Herrscher. Zodem bischribt er o lokaali Kult und Saage, wo im iihaimischi Lütt verzellt hend. Wenn er öber d Mysterie vo de Demeter schribt, brecht er schnell ab und sait, ass e „Trommbild“ em verbotte hebi, mee öber die Mysterie z schriibe.

D Bischriibige vo anzelne Orte sind ase gnau, so ass d Archäologe ahand vo sinene Aagoobe i de Laag sind Ruine, wo si uusbudlet, gnau bistime chönnt, wie z. B. d Uusgabige vo de Stadt Messene. Aber o anzelni Aagoobe öber chliini Landstädtli oder Dörfer chönd mengisch helfe en Ort gnoier z bistime. Zodem chamer ahand vo de Bischriibige sich e guets Bild mache, wie die Baute doozmool uusgsie hend.

Tegschtuusgoobe und Öbersetzige

• Beschreibung von Griechland. 2 Bänd, öbersetzt vom Carl Gottfried Siebelis. Metzler, Stuttgart 1929/1931.
• Pausaniae Graeciae descriptio. 3 Bänd. Hrsg. v. Maria Helena da Rocha-Pereira. Teubner, Leipzig 1973–1981 (e tegschttkritischi Uusgoob).
• Reisen in Griechenland. Gesamtausgabe (= Die Bibliothek der Alten Welt. 3 Bänd. Artemis & Winkler, Züri/Münche 1986–1989 (vollständigi tütschi Öbersetzig).

Literatur

• Karim W. Arafat: Pausanias’ Greece. Ancient Artists and Roman Rulers. Cambridge University Press, Cambridge 1996, ISBN 0-521-55340-7.
• Christa Frateantonio: Religion und Städtekonkurrenz. Zum politischen und kulturellen Kontext von Pausanias' "Periegese". De Gruyter, Berlin [u. a.] 2009, ISBN 978-3-11-020689-0.
• Christian Habicht: Pausanias und seine „Beschreibung Griechenlands“. C. H. Beck, München 1985, ISBN 3-406-30829-5.
• William Hutton: Describing Greece. Landscape and literature in the 'Periegesis' of Pausanias. Cambridge University Press, Cambridge 2005, ISBN 0-521-84720-6.
• Maria Pretzler: Pausanias. Travel Writing in Ancient Greece. Duckworth, London 2007, ISBN 978-0-7156-3496-7.
• Ove Strid: Über Sprache und Stil des Periegeten Pausanias. Almqvist & Wiksell, Stockholm 1976, ISBN 91-554-0369-7.

Weblinks

 Pausanias Periegetes im dütschsprochige Wikisource

• Literatur vu un iber Pausanias Periegetes im Katalog vu dr Dütsche Nazionalbibliothek
• Wärch vu un iber Pausanias Periegetes in dr Dytsche Digitale Bibliothek
• Pausanias beim Perseus Project