Ständestaat

Dr Ständestaat (au Korporazionestaat) isch e politischs Konzept vom 20. Joorhundert, wo antiliberaali Theoretiker und Reschiim sich ideologisch uf e vormodärni Ständeornig gstützt häi. Si häi em Staat noch „ständische“ Brinzipie, wo uf Grubbezueghöörigkäit basiert, e nöiji Ornig welle gee und drbii dr Bardeiepluralismus welle abschaffe, was mäistens gege die sozialistischi Linggi grichdet gsi isch. D Aarbetgääber und d Aarbetnäämer sötte sich gmäinsaam innerhalb vo de Bruefsständ organisiere, und so e sälbstständigi Gwärkschaftsbeweegig ummööglig mache. Das Zil vo dr Überwindig vom Klassekampf het au dr nid grad progressivi Babst Pius XI. in sinere Enzyklika Quadragesimo anno (1931) gforderet.

Dr Plato (linggs) und dr Aristoteles (rächts) uf em Bild vom Raffaello Sanzio, 1509 - Uf Grund vo sim Wärk Politeia cha mä dr Aristoteles as dr Urgroossvadder vom Korporatismus aaluege.

Dr real-existierend Korporatismus

D Versüech e Ständestaat z Italie under em Mussolini und z Ööstriich under em Dollfuss und Schuschnigg iizfüere si nid richdig glunge. Au dr Salazar het mit sim Estado Novo z Portugal (1933–1974) so öbbis brobiert wie au s Reschiim vom Tiso in dr Slowakei (1938–1945). Au z Spanie under em Francisco Franco und in Latiinamerika, wo schweer vo dr Wältwirtschaftskriise droffe worde isch, si korporatistischi Struktuure iigfüert worde, so z Mexiko, in Brasilie under em Getúlio Vargas und in Argentinie under em Juan Perón, was d Gwärkschafte zum Däil schwecher gmacht het, zum Däil aber sterker. In abgschwechter Form isch e Ständestaat au under dr autoritääre Herrschaft vom Konstantin Päts in Estland iigrichdet worde. Autoritääri oder diktatorischi Reschiim wie die, zellt mä vilmol zum Faschismus.

Liddratuur

• Carlo Costamagna: Manuale di diritto corporativo italiano. Fonti e motivi della legislazione sulla disciplina giuridica dei rapporti collettivi del lavoro. Mit einem Vorwort von Alfredo Rocco. UTET – Unione Tipografico-Editrice Torinese, Turin 1927.
• Paolo Buchignani: Fascisti rossi. Da Salò al Pci, la storia sconosciuta di una migrazione politica 1943–53. Mondadori, Mailand 1998, ISBN 88-04-45144-0.