Churzbiografie vo de Huusmeier

D Huusmeier si d Regierigschef vo de Merowingerkönig gsi. Si hai scho früeh die datsächligi Macht im Frankeriich gha.

Huusmeier vo Austrasie

• Dr Parthemius het under em Theudebert I. gregiert. Er isch wäge de Stüüre, won er erhobe get, unbeliebt gsi. Er haig si Fründ Ausanias und däm si Frau Papianella us Niid ermordet. Churz noch em Dod vom Theudebert 548 het er vor dr Wuet vom Volk müesse flüchte. Er isch noch Trèves cho, won er sich in ere Chille versteckt het, aber d Bürger hai en gfunde und zum Dod gsteinigt.
• Dr Gogo isch e prominänte Höfling under em Sigibert I. gsi. Dä het en noch Spanie gschiggt, für zum si zuekümftigi Frau, d Wisigotin Brunhilde, z bringe. Noch em Mord vom Sigibert, isch er 576 Regänt für dr unmündig Childebert worde. Er isch im Johr 581 gstorbe.
• Dr Wandalenus oder Waldelenus isch e dux (Herzog) us em Burgund gsi. Vo 581 a isch er noch em Fredegar Huusmeier für dr unmündig Childebert II. gsi. Er het dr Kolumban gförderet, wo öbbe 585–90 s Chloster Luxeuil gründet het. Er isch mit dr Flavia verhürotet gsi. Si hai keini Chinder übercho, bis ass dr Wandalenus em Kolumban versproche het, ass dr erst Sohn in d Chille wurd iidräte. Das isch au bassiert, und dr Donatus isch spöter Bischof vo Besançon worde. En andere Soo vom Waldelenus isch de Herzog Chramnelenus (635-642) gsii.
• Dr Gundulf isch e Roman gsi, wo vo 600 a Huusmeier under em Theudebert II. gsi isch. D Macht vo de Huusmeier zu dere Ziit isch in alle Deilriich stark agwachse, wil si für unmündigi König gregiert hai. Über e Gundulf stoht in dr V. Arnulfi, er siig en Underkönig, e Leiter vom Palast und königliche Rotgäber gsi. Er het dr Arnulf vo Metz gförderet, wo dä am Hof vom König Theudebert ufgwachsen isch.
• Dr Landrich (bis 612), wohrschiinlig au z Neustrie. (Lueg unde)
• Dr Warnachar (612-617), vo 617-626 im Burgund (Lueg unde)
• Dr Hugo (oder Chucus) (617-623), Nochfolger vom Vorhergehende. Er isch mögligerwiis dr Vater vom Hugobert gsi, em Seneschall under em Theuderich III. und em Childebert III.
• Dr Pippin dr Elter, au Pippin I. oder Pippin vo Lande, het 623 bis 629 under em Dagobert I. gregiert.
• Dr Adalgisel, 633-639, isch vom Dagobert I. ernennt worde und isch zsämme mit em Bischof vo Köln, em Cunibert, Regänt für dr jung König Sigibert III., em Dagobert siim Sohn, gsi. Dr Adalgisel und dr Grimoald, wo öbbe 643 Huusmeier worde isch, hai ums Johr 639 en Armee gege d Thüringer gfüehrt. Dr Radulf, Herzog vo Thüringe, het en besiigt. Churz druf, wohrschiinlig noch em Dod vom Dagobert isch er as dux vom Pippin em Eltere ersetzt worde. Si Sohn Bobo isch spöter Herzog vo dr Auvergne worde.
• Dr Pippin dr Elter (639-640), no einisch
• Dr Otto, Huusmeier vo 640-642 oder 643, isch dr Sohn vom domesticus Uro gsi, wo under em Dagobert I. dient het. Er isch mit em Sigibert III. ufgwachse und spöter däm si baiolos worde. Noch em Dod vom Pippin em Eltere het er däm si Nochfolg bestritte. Er isch 642 oder 643 vom Liuthari II., em Herzog vo Alemannie, ermordet worde uf d Astiftig vom Grimoald, wo denn Huusmeier vo Austrasie worde isch.
• Dr Grimoald I. isch 642 oder 643 noch em Mord an siim Vorgänger Otto Huusmeier worde und het bis 656 gregiert. Er isch mit em König Sigibert III. befründet gsi, sit er däm siis Läbe uf em Chriegszug gege d Thüringer grettet het. Dr Sigibert het keini Chinder gha, o het en dr Grimoald chönne überrede, sei eignig Sohn Childebert z adoptiere. Wo dr Sigibert doch no e Sohn, dr Dagobert, übercho het, het dr Grimoald dä in es irischs Chloster oder e Chlosterschuel z Poitiers gsteckt. Noch em Dod vom Sigibert öbbe im Johr 651 het er dr Childebert uf e Dron erhobe. Dr Grimoald isch vom König vo Neustrie, em Chlodwig II., öbbe 657 abgsetzt und higrichdet worde.
• Dr Wulfoald (656-680), au z Neustrie (673-675), isch noch dr Absetzig vom Grimoald Huusmeier worde. Er het bis 670 as Regänt für dr unmündig Childerich II. gregiert. 673 isch dr Childerich au König vo Neustrie, und dr Wulfoald isch au dört Huusmeier worde. Wo dr Childerich gstorben isch, het dr Wulfoald müesse noch Austrasie flüchte. Är und anderi Adligi hai dr Dagobert II. zum König usgrüeft, währed dr Ebroin, dr Huusmeier vo Neustrie, brobiert het, dr Chlodwig III. zum König vo Austrasie z mache. Erst 676 isch dr Dron vom Dagobert sicher gsi. Dr Gränzchrieg isch no für es Johr witer gange, bis Neustrie dr austrasisch König anerkennt het. Dr Dagobert isch am 23. Dezember 679 ermordet worde, und dr Wulfoald het en nume für e churzi Ziit überläbt.
• Dr Pippin vo Herstal, au Pippin dr Mittleri, (680-714), het dr Titel vo Herzog und Prinz vo de Franke agnoh (dux et princeps Francorum) noch dr Eroberig vo Neustrie in 687
• Theudoald (714-715), au z Neustrie. dr unehelig Sohn vom Huusmeier vo Neustrie Grimoald II. us em Gschlächt vo de Arnulfinger und dr Theolinde vo Friesland. Er isch es Änkelchind vom friesische König Radbod gsi. Si Grossmueter Plektrud het ihn welle legitimisiere, aber er isch vom Adel abglehnt worde, wo z Austrasie dr Karl Martell vorzoge und z Neustrie dr Ragenfrid usgrüeft hai. Er isch 741 noch em Dod vo siim Unggle und Beschützer Karl Martell umcho.
• Karl Martell (715-741), dr unehelig Sohn vom Pippin vo Herstal, au z Neustrie (718-741)
• Karlmann, (741-747), Sohn vom Karl Martell, gstorbe 754 oder 755. De Karlmann het Ane 746 im Bluetgricht z Cannstatt de alemannischi Adel abemetzle loo.
• Dr Drogo (747-751) isch dr eltist Sohn vom Huusmeier Karlmann. gsi Wo dä 747 e Pilgerreis noch Rom gmacht het, isch dr Drogo wohrschiinlig scho alt gnue gsi, für zum sälber Huusmeier z si. 747 het er e Chillesynode abghalte, gliichziitig mit ere Synode wo dr Pippin dr Jünger organisiert het, und dr gross Reformator und Dütschemissionär Bonifaz het nit gwüsst an welere er sött deilneh. Nochdäm em Pippin si Bueb, dr Karl, am 2. April 748 uf d Wält cho isch, isch dr Drogo gschwecht gsi. Si Vater isch z Italie in s Chloster Monte Soracte idräte, und dr Pippin het die päpstligi Understützig überzcho, s ganze Riich z beherrsche. Noch dr Absetzig vom letzte Merowingerkönig Childerich III. isch dr Drogo gflüchtet. Wo dr Karlmann vo Italie zruggcho isch, het en dr Pippin z Vienne iigsperrt. Dr Drogo isch in e Chloster gsteggt worde.

Huusmeier vo Neustrie

• Dr Landrich isch Huusmeier under em Chlothar II. gsi, wohrschiinlig au z Austrasie. Noch em Vita Aldegundis isch er dr Unggle vo dr Heilige Aldegunda gsi. Er het d Fredegund, d Frau vom Chilperich I. understützt gege d Brunichild, d Frau vom Sigibert I., wo denn d Regäntin für e Theuderich II. und d Liebhabere vom Huusmeier Protadius gsi isch. Er het z Brinnacum gege dr Childebert II. kämpft, churz nochdäm dä 592 uf e burgundisch Dron gstiige isch. Die ersti Erwähnig von em as Huusmeier vo Neustrie stammt us em Johr 604. In däm Johr het en dr Chlothar II. zsämme mit em Merowech, em Chlothar siim Sohn, gschiggt, dr Huusmeier vo Burgund, dr Berthoald, azgriffe. Si si aber besiigt und dr Merowech isch gfange worde. Dr Landrich isch im Johr 613 gstorbe.
• Dr Gundoland isch Huusmeier gsi vo 613 oder 616 bis zu siim Dod 639. Noch em Liber Historiae Francorum isch er nobilis, egregius, and industrius (nobel, hervorragend und flissig) gsi. Dr Landrich, si Vorgänger, isch mögligerwiis si Brueder gsi, wil beidi in de Quelle as Unggle vo dr Heilige Aldegunda beschriibe wärde. Er isch churz vor em Dod vom König Dagobert I. gstorbe.
• Dr Aega, au Ega oder Egua, isch 639 noch em Dod vom König Dagobert I. zsämme mit dr Königin Nanthild Regänt vom unmündige Chlodwig II. z Neustrie und im Burgund gsi. Nochdäm er 641 gstorbe isch, het en Nanthild im Burgund mit eme Frank, em Flaochad, ersetzt, wo wie dr Aega e Gegner vo de lokale Adlige gsi isch. Z Neustrie hai die Grosse dr Erchinoald zum Huusmeier gwehlt.
• Dr Erchinoald isch noch em Aega 641 Huusmeier z Neustrie worde und s Johr druf het er dr Flaochad im Burgund ersetzt. Er het die Böste bis zu siim Dod im Johr 658 bhalte. Noch em Fredegar isch er mit em Dagobert I. siiner Mueter verwandt gsi. Er het d Balthild us Ängland, wo spöter heiliggsproche worden isch, mit em neustrische König Chlodwig II. bekannt gmacht. Im König si Hürot mit dr Balthild het em Erchinoald si Position am Hof gfestigt. Er het d Liutsinde ghürotet. Ihre Sohn, dr Leudesius, isch 675 Huusmeier worde. D Dochder het dr König vo Kent ghürotet und het e Sohn übercho, wo si em au Erchinoald gsait het. Dr Huusmeier Erchinoald isch 658 gstorbe.
• Dr Ebroin (658-673) het brobiert d Deilriich zvereinige und isch abgsetzt worde.
• Dr Wulfoald (673-675), au z Austrasie (662-680). (Lueg obe
• Dr Leudesius (675) isch dr Sohn vom neustrische Huusmeier Erchinoald gsi. Noch em Vater sim Dod het er en beerbt, aber d Erzdiözese Rouen und s Chloster St. Denis hai em s Erb striitig gmacht. Wo 673 d Burgunder under em Leodgar dr Ebroin und dr König Theuderich III. besiigt hai, hai si dr Ebroin in es Chloster gsteckt. Noch dr Flucht vom Wulfoald hai d Neustrier dr Leudesius zum Huusmeier gmacht. S Johr druf isch dr Ebroin zruggcho. Dr Leudesius isch zsämme mit em Theuderich III. noch Baizieux gflüchtet und hai dr königlichi Schatz mitgnoh. Dr Ebroin het se iigholt und het dr Leudesius lo ermorde. Dr Leudesius isch mit ere Dochter vom Sigismund vo Burgund verhürotet gsi. Ihre Sohn Eticho isch dr erst Herzog vom Elsass worde.
• Dr Ebroin (675-680), won er zum zweite Mol an d Macht cho isch, het er über s ganze Riich gherrscht, bis dass er 680 ermordet worde isch.
• Dr Waratton, au Warato, isch 680 oder 681-682 noch em Dod vom Ebroin Huusmeier z Neustrie und im Burgund, und isch vo siim Sohn Gistemar (oder Ghislemar) abgsetzt worde, wo dr Boste sälber übernoh het. Churz druf het dr Waratton d Herrschaft wider übernoh und het bis zu siim Dod 686 gregiert. Er het zwüsche de drei fränkische Deilriich und em Pippin em Mittlere 681 Friide gstiftet. Er isch mit de Ansflede verhürotet gsi und usser em Gistemar hai si e Dochter, Anstrude, gha, wo z erst mit em Huusmeier vo Neustrie und Burgund Berchar verhürotet gsi isch und denn mit em Pippin em Mittlere siim eltiste Sohn Drogo, em Herzog vo Champagne.
• Dr Gistemar (682) isch dr Sohn vom Waratton gsi, und het si Vater 682 as Huusmeier angsetzt und für churzi Ziit sälber regiert. Si Vater het d Herrschaft wider an sich grisse. Dr Gistemar isch 683 oder 684 gstorbe
• Waratton (682-684 oder 686), no einisch
• Dr Berchar, au Berthar, (686-688 oder 689) isch dr Schwiigersohn vo siim Vorgänger Waratton gsi. Nit wi dä isch er nit guet uscho mit em Pippin em Mittlere. 687 het er d Schlacht vo Tertry gegen e Pippin verlore und het sich mit em Theuderich III. noch Paris zruggzoge. Dr Pippin het se verfolgt und ei Bedingig im Friidensverdag isch gsi, ass dr Berchar wurd zruggdräte. Dr Berchar isch 688 oder 689 umcho. Si Frau het im Pippin si eltist Sohn Drogo ghürotet und dr Pippin isch Huusmeier vo Neustrie und Burgund worde.
• Dr Pippin vo Herstal, au Pippin II. und Pippin dr Mittleri, (688-695), am Hof vo Neustrie isch er vom Nordebert verdräte worde.
• Grimoald II. (695-714), Sohn vom Pippin vo Herstal
• Dr Theudoald (714-715), au z Austrasie. dr unehelig Sohn vom Grimoald II., vo de Adlige us Neustrie verdriibe, het si Aspruch in 716 ufge.
• Dr Ragenfrid (715-718), z Neustrie und im Burgund, isch noch johrelange Kämpf gege dr Karl Martell 731 gstorbe.
• Karl Martell (718-741), dr unehelig Sohn vom Pippin vo Herstal, au z Austrasie (715-741)
• Pippin dr Jüngeri, au Pippin III. oder Pippin dr Churzi, (741 oder 742-751), het dr letzt Merowingerkönig abgsetzt und isch 751 König vo de Franke worde. Er isch 768 gstorbe.

Huusmeier vo Burgund

• Dr Warnachar I. (596-599) isch, wie dr Gundulf z Austrasie und dr Landrich z Neustrie Huusmeier vom eme unmündige König gsi. Zu dere Ziit hai sich d Machtverhaltnis zwüsche de König und ihre Regierigschsef stark zugunste vo de Huusmeier afo verändere. Das isch zum Bispil zum Usdrugg cho, wenn me d Huusmeier subreguli oder rectores palatii bezeichnet het.
• Berthoald (vo bevor 603 bis 604)
• Protadius (604-606)
• Dr Claudius isch e Römer gsi und isch 606 Huusmeier worde, wo d Brunhilde no nüt vo ihrer Macht verlore gha het und d Mörder vom Protadius, dr Uncilen und dr Wulfus, het lo hiirichde und wo dr König Theuderich immer no under dr Chnutte gha het. Dr Claudius isch wie si Vorgänger kei Iiheimische gsi; d Brunhilde het Fremdi vorzoge, wo nit mit em lokale Adel verbündet gsi si. Dr Chronist Fredegar het e gueti Meinig vom Claudius gha: er siig strenuus in cunctis, pacienciae deditus gsi, zwei Eigeschafte won em Fredegar bsundrigs wichdig gsi si. Dr Claudius het under zwei, mögligerwiis drei König dient: em Theuderich II., em Chlothar II. und wohrschiinlig em Dagobert I.
• Dr Rado isch Huusmeier vo 613 bis 617 gsi. Är, dr Warnachar II. wo noch ihm Huusmeier vo Burgund worden isch, dr spöter austrasisch Huusmeier Pippin der Elteri und dr Arnulf vo Metz hai ufghört, d Königin Brunhilde und dr jung König Sigibert II. z understütze und hai mit em Chlothar II., as em legitime Regänt vom Sigibert, gmeinsami Sach gmacht. Dr Chlothar het em Rado si Boste glo und au dr Warnachar isch as Huusmeier vo Austrasie bestätigt worde. Noch em Rado siim Dod, isch dr Warnachar z Burgund Huusmeier worde.
• Dr Warnachar II. isch vo 617-626 im Burgund, aber vorhär vo 612 bis 617 z Austrasie Huusmeier gsi. Er het si Karriere as Regänt vom unmündige Theoderich II. (596-öbbe 604) agfange. Wo dr Theoderich 612 König vo Austrasie worden isch, isch dr Warnachar dört Huusmeier worde. Er het sich 613 mit em Chlothar II. vo Neustrie verbündet, wil ihm dr Iifluss wo d Brunhilde uf dr jung Sigebert II. gha het, nit gfalle het. Wo dr Chlothar Herrscher über s ganze Frankeriich worden isch, het er 617 z Bonneuil-sur-Marne dr Warnachar zum Huusmeier vom Burgund ernennt, e Boste won er bis zu siim Dod öbbe 626 (mögliigerwiis 627 oder s Johr druf) gha het.
• Dr Godinus, au Godin, isch 626 dr Nochfolger vo siim Vater Warnachar II. worde. Er het si Stiefmueter Bertha ghürotet, und dr König Chlothar II. het en wäge däm verfolgt. Dr Godinus isch an Hof vom Dagobert I. z Austrasie gflüchtet, aber dr Chlothar het en z Chartres gfunde und en 627 umbrocht.
• Dr Brodulf isch Huusmeier vo 627 bis 628 gsi. Er het sich mit em Erminarius verschwore, dr König Dagobert I. z stürze. Dr Sachs Aighyna, wo spöter Herzog vo dr Gascogne worden isch, het siini pueri, sini "Buebe", gschiggt, für zum dr Erminarius umzbringe. Dr Brodulf isch vo de Herzög Amalgar und Arnebert und vom burgundische Patrizier Willebad umbrocht worde.
• Aega (639-641), au z Neustrie, lueg dört
• Dr Flaochad, au Flaochat, isch vo dr Mueter vom König, dr Nanthild, 642 zum Huusmeier gmacht und vo de burgundische Adlige und Bischöf z Orléans per Akklamation gwehlt worde. Si het en au mit ihrer Niece, dr Ragnobert verhürotet. Dr burgundisch Adligi Willibald isch mit em Flaochad verstritte gsi. As Huusmeier het dä brobiert, dr Willibald umzbringe. E Mordaschlag isch nit glunge, denn het er en zum ene Duell well usefordere, was si Brueder Amalbert verhinderet het. Schliesslig het er dr Chlodwig II. drzue brocht dr Willibald an si Hof z Autun iizlade. Die beide Burgunder hai sich zum Kampf droffe und dr Willibald isch dödet worde. Dr Flaochad isch elf Dag spöter am ene Fieber gstorbe. Dr Chronist Fredegar het in ihrem Dod e göttlige Richterspruch gseh, wil die beide sich an heilige Örter Fründschaft versproche hai und denn s Land usgraubt und Chrieg gegenander gmacht hai. Dr Flaochad isch dr letzt burgundisch Huusmeier gsi, wo vo Neustrie unabhängig gsi isch. Noch siim Dod isch dr Neustrier Erchinoald Huusmeier vo Burgund worde.
• Erchinoald (642–658) Huusmeier vo Burgund und Neustrie. Lueg dört

Vo denn het Personalunion bestande swüschenem Huusmeier vo Neustrie und däm vo Burgund, nume no eimol het s verschiideni Huusmeier z Neustrie und im Burgund ge:

• Drogo (695-708), Sohn vom Pippin em Mittlere, Herzog vo dr Champagne (vo 690 a) und Herzog vo Burgund sit em Dod vom Nordebert 697

Quelle

• Charles Oman: The Dark Ages 476-918. London 1914.
• Gregor von Tours. Historia Francorum, translated by Earnest Brehaut, 1916. Available at Medieval Sourcebook.
• Fredegar: The Chronicle of Fredegar, translated by J. M. Wallace-Hadrill, 1960, in The Early Middle Ages 500–1000, edited by Robert Bentrano (New York, 1964).

Fuessnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „List_of_the_Mayors_of_the_Palace“ vu de änglische Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.