Thomas More

Thomas More (latinisiert Thomas Morus; wohrschiinlig * 7. Februar 1478 z London; † 6. Juli 1535 z London) isch än änglische Schdaatsma, Humanischt und Autor gsi.

Er isch ä Heilige vo dr Römisch-Katholische Chille (Gedänktag 22. Juni).

Biographii

Dr Sir Thomas More isch dr Sohn vom enä Richter gsi, isch an erä Latiinschuel uf d Schuel gange und het, won er zwölfi gsi isch, am Hof vom Lordkanzler, em Erzbischof John Morton vo Canterbury, as Page dient. Dä het em es Schtipendium gä und ihn zwei Johr an d Unikversidät z Oxford gsachickt, won er Latiinisch und Griechisch gschdudiert het - was zu sällere Ziit z Ängland no umschdritte gsi isch und wo au siim Vater nit gfalle het. Vo 1496 a het er ä jurischdischi Usbildig an dr Rechtsschuel Lincoln's Inn übercho. 1501 het dr More latiinischi und änglischi Gedicht gschriibe, het siis jurischdische Exame gmacht und agfange, sälber Underricht z gä. Er isch än erfolgriiche Rächtsawalt und Unterhändler worde.

1504 isch er Mitgliid vom Parlamänt worde. Mä isch uf en ufmerksam worde, won er gege d Schdüürerhöhige vom König Heinrich em VII. gredet het. Ä Ziit lang het er vorgha, Mönch z wärde, und het as Laie im Kartüüserchloschder z London gläbt. Won er 26 gsi isch het er d Joan Colt ghürotet. Si hai zsämme vier Meitli und ä Bueb gha. Si Frau isch überraschend noch sächs Johr gschdorbe. Churz druf het er d Alice Middleton ghürotet, won es Meitli us erschder Eh gha het. Si hai keini Chinder zsämme gha.

Vo 1510 a isch er acht Johr lang ein vo de beide sogenannte Undersheriffs vo London gsi und het an dr Lincoln's Inn Rächt underrichdet. Dr König Heinrich VIII. isch uf ä Morus ufmerksam worde und het en uf diplomatischi Missione gschickt. 1516 het dr More s 1. Buech vo dr Utopia verfasst und het s ganze Wärk redigierte, wo denn im Dezämber erschiine isch. 1517, won er 39 gsi isch, isch er ganz in Dienschd vom König vo Ängland iidrätte, und dä het en bald zum Mitgliid vom Gheime Root gmacht. Usserdäm het er in däm Johr bi de Mai-Unruehe z London vermittlet. 1521 isch er zum Ritter gschlage worde. Er isch än entschiidene Gegner vom Martin Luther gsi und het em Heinrich VIII. ghulfe, än Arbet über en schriibe, und wäge dere het dr änglisch König vom Babschd dr Ditel Verteidiger vom Glaube übercho.

1523 isch er Parlamentsschbrächer worde und 1529 Lordkanzler, ä Boschde, wo mä hützudag mit däm vom Premierminischter cha vergliiche.

Brivat het sich dr More vil mit dr Erziehig vo siine Meitli abgä und ihne die gliichi Bildig wie siim Sohn gä. Si eltischdi Dochter, d Margaret Roper, isch eini vo de glehrsamschde Fraue vo ihrer Ziit gsi. Er isch au sehr freigäbig gsi, und het währed erä Hungersnot Hunderti us siiner eigene Däsche ernährt und het siini Landarbeiter nit ewntlo wenn s nit gnue Arbet gha het.

1532 isch er vom Amt vom Lordkanzler zruggdrätte. 1534 het er vor em Chronroot dr Suprematseid verweigeret und isch im Tower of London gfange gsi. Er het scho si Grabinschrift verfasst gha und sich us em öffentlige Läbe zruggzoge. S Parlament het en gächtet und siis Vermöge zugunschte vo dr Chrone iizoge. Bis zu siim Dod het dr More religiöse Traktat und Troschtschrifte gschriibe. 1535 het en es Sondergricht zum Dod verurdeilt, am 6. Juli isch dr Thomas More im Alter vo 57 Johr higrichtet worde.

Dr Thomas Morus isch für si Humor bekannt gsi, und dä het er bis zledscht bewahrt. Ä Anekdote verzelt, ass er dr Hänker bi siiner Hirichtig drum bittet haig, bim Zueschlo mit em Beil uf si Bart ufzbasse, wil dä kei Hochverrot begange haig.

Literatur

Richard Marius: Thomas Morus. Eine Biographie, Benziger Verlag, Zürich 1987, ISBN 3-545-34054-6
Peter Berglar: Die Stunde des Thomas Morus. Einer gegen die Macht, Freiburg 1978
- neu ufgleit bi: Adamas, Köln 1999, ISBN 978-3-925746-78-9
Joseph Bernhart, Thomas Morus, Konrad, 1979, ISBN 978-3-87437-156-8
Franz Danksagmüller: MORE, latinisiert Morus, Sir Thomas. In: Biographisch-Bibliographisches Kirchenlexikon (BBKL). Band 6, Herzberg 1993, ISBN 3-88309-044-1, Sp. 111–114.
Hans Peter Heinrich: Thomas Morus. Mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten, Rowohlt, 3. Aufl., Reinbek bei Hamburg 1991, ISBN 3-499-50331-X
Dietmar Herz: Thomas Morus zur Einführung, Junius, Hamburg 1999, ISBN 3-88506-301-8
Stephan Füssel (Hrsg.): Thomas Morus 1477/78-1535. Humanist – Staatsmann – Märtyrer. Katalog zur Ausstellung des Moreanum 1987 in der Stadtbibliothek Nürnberg, Fink (Pirckheimer-Jahrbuch, Band 3), München 1987, ISBN 3-7705-2432-2

Weblink

Commons: Thomas Morus – Sammlig vo Multimediadateie

Digitalei Rekonstruktion vo dr Druckuusgab (1517)
Wärch vu Thomas More as Online-Text. In: Project Gutenberg
Wärch vu Thomas More. In: Projekt Gutenberg-DE.
Wärch vu Thomas More. In: Zeno.org.
Thomas More, Utopia (deutsch; PDF-Datei; 554 kB)
S. Winkle über Thomas Morus

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Thomas_More“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.