Dialäkt: Ostschwizerisch

Da Wendel Langenegger (* 20. Oktober 1912 z Kriassara; † 11. Februar 2005 z Aaltstetta;[1] hoametberäachtigt im Oberriet) ischt an Schwiizer Learer, Hoametforscher und Archivar gsi.

Biografii ändere

Da Wendel Langenegger ischt z Kriassara am Rii uufgwachsa. 1929 isch er is Learerseminar uf Roascha ganga. Sini ersta Joor (1933–40) as Primarlearar häat er a da beedna Halbtagsschuala vo Katholisch Gätzibäarg und Kommbäarg oberhalb vu Aaltstetta gschaffat. Vu 1941 bis 1950 häat er däann as Learar a da Schual i sinnara oagna Hoamet z Kriassara gwirkt. Ab 1950 ischt er i da Stadt Aaltstetta dahoam gsi und döt a da Schuala bis 1978 g underichtad. Noch sinnara Pensionierig ischt er bis 1989 als Archivar tätig pleaba.

Näabat seam Schaffa als Learar ischt er i verscheadniga Verain und i ehrenamtlicha Funkzioana aktiv gsi. Soa häat er acht Joor (1954–61) as Präsident vu da Stadtmusig Aaltstetta g amtet,[2] vo 1969 bis 1976 ischt er Organist und Chorlaiter z Kriessern gsi und zitawiis as Präsident und a paar Joor as Vizepräsident bim Männerchor Aaltstetta gwirkt. Da Männerchor häat ean im Januar 2004 as Jubilar fö 70 Joor Aktivmitglidschaft geert.[3] Da Wendel Langenegger ischt im Februar 2005 im Aalter vo 92 Joor gstoarba.

Publikazioana ändere

Am Wendel Langenegger ischt d Gscheacht vo sinnara Hoamet und d Sprooch, vorallam am Rintaler sini urchig broat Mundaart, zu Läabzita alewiil a groasses Aaliga gsi. Näabet oanzelne Artikl i Tageszitiga und im Rintler Joorbuach (Unser Rheintal, Jahrbuch für das St. Galler Rheintal) häat da Langenegger dia Büacher gschreaba:

  • Geschichte des Reichshofes Kriessern 1229–1979 Ortsgemeinde Kriessern, Kriessern 1979.
  • A Hampfla Rintlerspröch – Rheintaler Redensarten und Sprichwörter Druck: Rheintaler Volksfreund Verlags AG, Au 1997 (2. Uuflaag: Druck: C-Type GmbH und NetzPrint GmbH, Au 2009).
  • Im Rintl dahoam – Rheintaler Wörterbuch (unter besonderer Berücksichtigung der Mundart von Kriessern). Druck: C-Print AG, Au 2001. 2. Uuflaag 2011.
  • Kriessern – meine Erlebnisse im Heimatdorf und am Rhein. Druck: C-Print AG, Au 2003.

Quäalla ändere

  • Wendel Langenegger: Im Rintl dahoam – Rheintaler Wörterbuch (unter besonderer Berücksichtigung der Mundart von Kriessern). 2. Uuflaag. Druck: C-Type GmbH und NetzPrint GmbH, Au 2011.

Fuassnoota ändere

  1. Unser Rheintal, Jahrbuch für das St. Galler Rheintal. 63. Johrgang (2006)
  2. Zum 90. Geburtstag von Ehrenpräsident Wendel Langenegger, «Paukenschlag!» Informationsschrift vo de Stadtmusig Altstetta (SG), Uusgob Nr. 3 / Dezember 2002, PDF-Datei. Archiviert vom Original am 6. August 2003; abgruefen am 15. Januar 2012.
  3. Ein aktives Sängerjahr (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/www.appenzellerzeitung.ch Appezäller Zitig (appenzellerzeitung.ch), Artikel vom 21. Januar 2004